Findoctor

MİTHAT ENÇ (1909-1990)

Mithat Enç. Gaziantep'te yetişen değerli bir eğitimci ve yazarımızdır. İstanbul Erkek Lisesini bitirdiği yıl kör oldu. (1930) Viyana Pedagoji Enstitüsü’nde özürlü çocukların eğitimi dalında öğrenim gördü. (1933-1935) Bu daldaki öğrenimini ABD'de tamamlayarak (1939) Türkiye’ye döndü. Gazi Eğitim Enstitüsü, Özel Eğitim Bölüm Başkanlığına atandı. (1953)

ABD'ye giderek İllinois Üniversitesinde doktorasını yaptı. (1955) Türkiye’ye dönüşünde de bir süre Millî Eğitim Bakanlığında çalıştıktan sonra Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Eğitim Bölümüne Öğretim Üyesi olarak atandı. Doçent oldu. Başlıca yapıtları: Amerika da Eğitim ve Öğretim (Hüsnü Cırıltı ile 1949) Görme Özürlülerin Eğitimi (1972) Üstün Beyin Gücü (1973) Ruh Bilim Terimleri Sözlüğü (1974) Üstün Beyin Gücü Gelişimi ve Eğitimi (1979) Eğitim Ruhbilimi (1981)’dir.

Gaziantep’te Kültür Sanat ve Edebiyatta İz Bırakanlar s.67 (Ahmet AYAZ)

Kendi Dilinden Hayat Hikayesi:

1909 yılında Gaziantep’te doğdum. Fransız savaşı yüzünden kesilen ilköğretimimi Sarı Mektepte 1925’te bitirdim. Savaş yüzünden kentte henüz üst okullar kurulmadığından İstanbul Erkek Lisesinde orta öğrenimi bitirdim ve meslekî hukukçuluğu sürdürmek için İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesine girdim. Birinci sınıf sonunda sınavlara hazırlanırken gözlerimden rahatsızlandım. İstanbul ve Viyana’da 3 yıl süren tedavi ve ameliyatlar bir sonuç vermedi. 1933 yılında yeni bir ameliyat için döndüğüm Viyana’dan olumlu bir sonuç alınamayınca Viyana Yüksek Medagozi Enstitüsünde, arıcalı çocukların eğitim ve öğretimi konusunda yeniden tahsile başladım. Bu alana yönelmemde Amerikan Hastanesi görevlilerinden Mr. Merrill İsely’nin çok değerli yardımları oldu.

1935 yılında Sağlık Bakanlığına Amerikan kaynaklarınca bırakılan bir burstan yararlanarak öğrenimimi tamamlamak üzere A.B.D.ye gittim. Bir yıl Harvard Üniversitesi Eğitim Fakültesinde, iki yılda Columbia Üniversitesi Eğitim Fakültesinde okuyarak lisans ve yüksek lisans diplomalarıyla 1939’da II. Dünya Savaşı öncesinde ülkeye döndüm.

Aylarca uğraştıktan sonra Millî Eğitim Bakanlığına bağlı Gazi Eğitim Enstitüsü Eğitim Bölümüne marazi ruhiyat okutmak üzere atandım. 1950 yılına kadar, orta derecede okullara öğretmen yetiştiren bu kurumun meslek programının günün gereklerine uygun duruma getirilmesini sağlama çalışmalarına katıldım. 

Gene bu dönemde dilimize mikrop avcıları, tenasül psikolojisi, Allah’a Ismarladık Mr. Vhips ve Amerika’da Eğitim Öğretim gibi çeviri eserlerle bazı çocuk eğitimi konusunda bazı eserler kazandırdım.

1950’de bakanlıkça özel eğitim kurumları ve Gaiz Eğitim de bunlara öğretim ve yönetim personeli yetiştirecek özel eğitim bölümü kurmakla görevlendirildim. Bu bölümün öncülüğü ile Ankara ve İstanbul Sağırlar Okulları, geri zekâlı çocuklar için ilkokullarda alt özel sınıflar ve Ankara Rehberlik ve Araştırma Merkezinin kurulmasına katkım oldu. Bu arada Ruhsağlığı Bilgisi, Eğitim Psikolojisi, Körlerin Ruhbilim ve Eğitimleri gibi eserlerim de yayınlandı. 1956 yılına kadar Gazi’deki öğretim görevime ek olarak Ankara Körler Okulu Müdürlüğü ve Özel Eğitim Başkanlığı yaptım. Alanımla ilgili çeşitli uluslararası toplantıda ülkeyi temsil ettim. 1956 yılında Ford Vakfınca sağlanan bir burstan yararlanarak A.B.D. İllionist Üniversitesinde doktora çalışmalarıma başladım ve 1958’de tamamlayarak ülkeye döndüm. Yeni kurulmakta olan Ortadoğu Teknik Üniversitesinde bir eğitim fakültesi kurmakla görevlendirildim. İki yıl kurucu dekanlığını yaptım. 1960’da M.E. B. Talim ve Terbiye Kurulu üyeliğine atandım. Buradaki beş yıllık çalışma sırasında ek görevle Gazi Eğitim, Sosyal Hizmetler Akademisi, Yüksek Öğretmen Okulu gibi kurumlarda öğretim görevini de sürdürdüm. 1966’da kuruldan ayrılarak Gazi’ye döndüm. 1970’de Ankara Üniversitesine bağlı olarak kurulan eğitim fakültesinde görev aldım ve orada özel eğitim bölümünün kurulmasına çalıştım. Ek görevle Hacettepe Üniversitesi Temel Bilimler Fakültesinde hocalık yaptım.

Bu dönemde fakültece Görme Özürlülerin Ruhbilim ve Eğitimi, Üstün Beyin Gücü, Özel Eğitime Giriş gibi eserlerim yayınlandı. Türk Dil Kurumunca Ruhbilim Terimleri Sözlüğümde yayınlandı.

Bunların dışında meslek hayatım boyunca çeşitli dergi ve gazetelerde yüzü aşkın makale yayınlandı. Radyo ve televizyonda da meslekle ilgili birçok konuşmalar yaptım.

1950–80 arasında Altınokta Körleri Eğitme ve Kalkındırma Derneği, aynı dernekçe desteklenen İstanbul Körler Rehabiliation Vakfı, Ankara’da Türkiye Körler Vakfı gibi gönüllü kuruluşların gerçekleşmesine çalıştım ve yıllarca genel başkanlıklarına yaptım.

1979 Temmuz’unda kırk yıllık hizmetten sonra A.Ü. Eğitim Fakültesi öğretim üyeliğinden emekli oldum. 1980 Mayıs’ında Türk Eğitim Vakfının eğitim bilim ödülüne seçildim. Ayrıca fakülteden ve kuruluşuna katıldığım vakıflardan da hizmetlerime karşılık çeşitli şiltler aldım.

Üç yıl önce mesleki yayınlarım dışında çocukluk anılarım ve doğduğum kentteki yaşantılarımdan esinlenerek Uzunçarşı’nın Uluları adlı, yirmiyi aşkın karakter sikeçini içeren kitabım yayınlandı.

1942 yılında İngilizce öğretmeni olan eşim Sabahat Enç ile evlendim. Bir kız ikincisi erkek iki çocuğumuz oldu. Bugün onlardan birisi erkek ikisi kız üç torunumuz bulunmaktadır. Meslek yaşamımda çok büyük yardım ve destek gördüm.

Meral Can Uludağ, Cumhuriyetten Günümüze Gaziantep Şairleri 1, TYB Gaziantep Yayınları, Gaziantep 2011, s.