TÜRKİYE CUMHURİYETİ DOĞARKEN: GAZİANTEP SAVUNMASI (2)

Kategori: Tarih
Konu: Gaziantep

(Sayfa 22’den devam)

Yol; güneyde katma demiryolu İstasyonu- Kilis- Gaziantep- Maraş karayolu idi. Motorlu ve atlı vasıtaların geçişine elverişli Maraş’a giden başka bir kara yolu yoktu. Fransızlar, bu yola hakim olmak suretiyle Anadolunun içlerine doğru ilerlemek istiyorlardı. Gaziantep-Maraş yolu çok arızalı bir araziden geçmekte idi. Kasım, Aralık, 1919 aylarında süratle teşkilatlanan millî çeteler sık sık Gaziantep-Maraş karayolunu kesmiye başlamışlardı. Son olarak 20 Ocak 1920’de Karayılan kumandasında ki bir Türk çetesi, Karabıyıklıda önemli bir düşman takviye kuvvetini pusuya düşürmüş ve tamamen imha etmişti. Karabıyıklı baskını sonunda Fransızlar, bir daha bu yoldan Maraşa kuvvet göndermiye cesaret edememişlerdi. İkmal yolları kesilen Fransızlar, fazla mukavemet edemeden 11 Şubat 1920 tarihinde Maraş’ı terketmek zorunda kalmışlardı. Maraş ve Maraş-Antep kara yolunu ele geçiren milli çeteler. Antep-Kilis yolu savaşlarına yardımcı olmaya başlamışlardı.

KİLİS-ANTEP KARA YOLU SAVAŞLARININ BAŞLAMASI

Antep’te Türk Kuvayi milliye teşkilatının başına geçen Heyeti Merkeziye, Antep’teki Fransız işgal kuvvetlerinin ikmal yolunu kesmek için (Kilis-Antep) ve (Antep-Akçakoyunlu) kara yolları savaşlarına büyük önem verdi. Kilis yolu kumanlığtna tayin edilen Şahin Bey, Şubat ve Mart 1920 aylarında Fransız nakliye kollarına Kilis yolunu kapadı. Fransızlar Kilis yolunu büyük kuvvetlerle, 4 gün süren savaşlar sonucunda 28 Mart 1920’de Şahin Beyi Şehit ederek açabildiler. Antep’de şehir içi savaşları başladıktan sonra da Kilis yolunda birçok çarpışmalar olmuştur.

ANTEP TÜRK SAVAŞI TEŞKİLATI

Ermeni ve Fransızların gerçek niyetlerini anlıyan Antep Bölgesi Türkleri, atalarının tehlikeli günlerde yaptıkları gibi hareket etmişler, küçük bir devlet sayılması gereken mükemmel işleyen bir savaş teşkilatı kurmuşlardır.

Gaziantep şehrinin 27 semtinde birer Kuvayi Milliye Dernekleri teşekkül etmiş, 27 semtin reisleri birleşerek Heyeti Merkeziyeyi seçmişlerdir. Antep Türklerini dışta ve içte temsil eden Heyeti Merkeziye, savaş için mevcudiyeti şart olan teşkilatlar kurmuştur. Heyeti Merkeziyeye bağlı olarak kurulan (Etrafı şehir cepheler kumandanlığı) savaşları idare etmiştir. Cepheler Kumandanlığına bağlı olarak 27 semt efradı, istihkâm birliği, muntazam askerî birlik mahiyetinde (Yıldırım Taburu) kurulmuştur: Türk istihkâm birlikleri, çok üstün düşman birlikleri karşısında, Türk savaşçılarının en önemli dayanağı olmuşlardır. Yine Heyeti Merkeziyeye bağlı olarak kurulan (Asker ailelerine yardım komisyonu) savaşın 11 ay sürmesinde başlıca rolü oynamıştır. Çoğunluğu günlük kazançları ile geçinen fakir Türk halkını geçim endişesinden kurtaran komisyon, fakir Türklerin huzur içinde cephelerde savaşmasını sağlamıştır. Köy birlikleri, Sağlık Teşkilatı, cephane ve silâh tamirhane teşkilatı, iaşe komisyonu, heyeti idare, şehrin iç güvenliğini sağlıyan Merkez Kumandanlığı, Heyeti Merkeziyeye bağlı önemli teşkilatlardır. Hicret komisyonuda, işe yaramıyan Türk nüfusunun civar köy ve kasabalara yerleştirilmesini sağlıyordu.

GAZİANTEP’TE ŞEHİR İÇİ SAVAŞLARININ BAŞLAMASI

Gaziantep’te şehir içi savaşları

(Devamı var)

YETKİN, H. " TÜRKİYE CUMHURİYETİ DOĞARKEN: GAZİANTEP SAVUNMASI (2)". Gaziantep Kültür Dergisi. ( 1967)

Anahtar Kelimeler: pgaziantep, baslamasistrongp, bey, semtind, karabıyıklıda