Bu pazarlar teşkilatlı değildir. Humanızda bağırsakhane inşaatı dâvam etmektedir. Gazintep'in diğer ilçe merkezlerinde Belediyelere bağlı basit mezbahalar vardır.
Belediyenin veteriner müdürlüğü ile vilayete bağlı İI Veteriner Müdürlüğü hayvan hastalıklarıyle ilgilenmektedir. Belediye Veteriner Müdürlüğü hastalıklı hayvanları halka yedirmemek için büyük bir dikkat sarfetmektedir. İlimiz köylüleri arasında hayvan hastalıklarının önlenmesi için veteriner teşkilatına müracaat usulü yerleşmek üzeredir.
Şehirde pastörüze süt, peynir, yağ fabrikaları, modern ağıllar mevcut değildir. Hayvanlar şehirde mağaralarda ve evlerdeki ağıllarda beslenmektedir. Köylülerin ağılları diğer Anadolu köylerindeki gibidir. Peynir yağ ve kaymak köylerden gelir. Son yıllarda şehirde yoğurt imalathaneleri ve satış teşkilatları gelişmeye başlamıştır. Sütler mahalleler arasında dolaşan merkepli veya katırlı sütçüler tarafından satılmaktadır.
Gaziantep Zirai Araştırma Enstitüsü'nde modern usullerle tavukçuluk yapılmaktadır. Kuluçka makineleri ile üretilen civcivler istiyenlere satılmakta, tavuk ırklarının ıslahına çalışılmaktadır.
GAZİANTEP BÖLGESİNİN HAYVANSAL BESİN İHTİYACI HIZLA ARTMAKTADIR
Gaziantep Bölgesi'nde bulunan birer et ve proteinli madde tüketim merkezleri olan şehirlerin nüfusu süraatle artmaktadır. Birkaç örnek verelim:
Şehirler: |
1927 sayımına göre nüfus: |
1965 sayımına göre nüfus: |
Gaziantep |
39.998 |
158.367 |
Kilis |
22.513 |
38.243 |
Nizip |
7.041 |
22.764 |
İslahiye |
1.700 |
13.568 |
Gaziantep ilinde 1927 yılında nüfusu 2.000'ni geçen 3 belediye mevcut iken, 1967 yılında nüfusu, ikibini geçen kasaba ve belediyelerin sayısı 15 adedi bulmuştur. İskenderun, Maraş, Besni, Birecik gibi Gaziantep'e yakın şehirlerin de nüfusları hızla artmaktadır. Köylerimizde de et sarfiyatı hızla artmaktadır.
HAYVANSAL BESİNLERİN FİATLARI HIZLA YÜKSELİYOR
Et, süt, peynir, sade yağ, yumurta gibi hayvansal besinlerin fiatları her geçen yıl devamlı olarak artmaktadır.
Yaz aylarında hafif bir düşme gösteren fiyatlar, bilhassa kış aylarında bir evvelki kış aylarına nisbetle çok daha fazla yükselmektedir. Fiyatlar hakkında bir fikir vermek için hayvansal besinler içinde en önemlisi olan kemiksiz koyun eti fiatlarını birlikte inceliyelim.
Gaziantep mahalli gazetelerinde yayınlanan haberlere göre son on yıl içinde kemiksiz koyun etinin bir kg'nun perakende fiatı söyle bir seyir takip etmiştir:
Tarih |
1 kg kemiksiz koyun eti fiyatı |
|
11.8.960 |
550 kuruş |
|
26.3.961 |
625 kuruş |
|
21.7.961 |
600 kuruş |
|
23.1.962 |
800 kuruş |
|
7.2.962 |
910 kuruş |
|
26.8.964 |
960 kuruş |
|
29.4.965 |
10.50 kuruş |
|
7.4.966 |
12.50 kuruş |
|
9.8.966 |
10.00 kuruş |
|
24.5.967 |
15.00 kuruş |
|
11.8.967 |
13.00 kuruş |
1966-1967 kışının uzun ve şiddet geçmesi, iptidaî şartlarda yetiştirilen hayvanların birçoğunun hastalıklar sebebiyle yok olmasına veya hastalanmalarına sebep olmuştur. Şiddetli kış, hayvan sürülerinin otlaklara çıkmasını geciktirmiş, pahalıya mal olan yemlerle kapalı yerlerde beslenen hayvanların maliyetinde yükselmiştir. Arap ülkelerinde et fiatlarının hızla artması ve isteklerin fazlalaşması hayvan kaçakçılığında artırmıştır. Yukarıda sıraladığım bu gibi sebepler yüzünden, 1967 yılı Gaziantep’inde et fiatları süratle yükselmiştir.
Gerçekten yılı yaz 1966 aylarında Gaziantep şehrinde kemiksiz koyun etinin kilogramı perakende on liraya satılırken, 1967 yılı Ocak ilâ Nisan aylarında fiyatlar 15 liraya kadar yükselmiştir. 1967 yılı Haziran Ağustosu'nda ise kemiksiz koyun etinin kiloğramı 15 liradan ancak 12-13 liraya kadar gerilemiştir.
Gelirlerini hızla fiyat yükselişlerine çabuklukla uyduramıyan az gelirli vatandaşlarımız bilhassa kış aylarında büyük sıkıntılara düşmektedirler. Eğer Gaziantebimizi Türkiye'nin ilk akla gelen büyük şehirleri arasında görmek istiyorsak Gaziantep'te hızlı fiat yükselişlerini yavaşlatmak ve halkımızın hayvansal besin (proteinli madde) ihtiyaçlarını bol ve nisbeten ucuz olarak sağlamak için lüzumla her türlü tetbiri almak zorundayız. Tetbir alınmadığı takdirde fiatların hızla artmakta devam edeceği meselâ etin kilosunun 2 yıl içinde 20 lirayı dahi geçeceğini gösteren belirtiler vardır.
Gaziantep şehri ve civar kasabalar da, genellikle koyun eti yenmektedir. Soğuk hava deposunun olmaması sebebiyle sığır eti bulunuyor. Keçi eti satmak yasaktır. Soğuk hava tesisleri olmadığından balık sevkiyatı da azdır. Kümes hayvancılığı gelmiştir. Çok sarfedilen koyun eti fiatları da hızla yükselmektedir.
Yaptığımız tetkiklerde, Gaziantep'te hayvansal besin fiyatlarında hızlı fiyat yükselişlerini yavaşlatıcı tetbirlerin alınmasının mümkün olduğu sonucuna vardık.
(Devam edecek)