(Bir önceki sayıdan devam)
ABDULLAH KARUSERCİ
Yıl 1926 ya rastlıyor. Halep’ten bir şase gelmiştir. Burada kamyon karuseri yani kasası yapılacaktır. O vaktin fayton tamircisi ve yapıcısı Osman Arıca yine arabacı ustası olan Okkeş Usta ile anlaşarak bu şasenin üzerine bir kamyon kasası oturtmayı düşünürler. Bunu da yapmıya muktedir görürler kendilerini. Ayrıca yapılacak birkaç kamyon kasası daha vardır. Bu ilerisi için bir ümit verir kendilerine. Ancak kasanın ağaç işleri için de bir marangoza ihtiyaçları vardır. Zamanın namlı marangozlarından Abdullah Karuserci ile anlaşırlar ve işe koyulurlar.
1927 yılında memleketimize dört silindirli Chevrolet vasıtaları gelmeye başlamıştır, Bunlara sürekli olarak kamyon kasaları yaparlar. Bu ortaklık altı sene devam eder. Bundan sonra her biri müstakil olarak çalışmaya devam eder.
Bu meyanda Abdullah Karuserci, ağabeyi Mustafa Büyüknacarla 1933 yılında ortak olup beraberce çalışmaya başlar. Bu ortaklık da on dört sene sürer- Mustafa Büyüknacar 1953 ten 1956 ya kadar üç senesini yine karuserci olarak İstanbulda geçirir ve 1957 yılında mesleğe veda eder.
Halen şehrimizin en eski şöhretli karusercisi olarak tanınan Abdullah Karuserci bu işe atıldıktan sonra mesleğinde gösterdiği azim ve sebat sayesinde bugüne erişmiş ve haklı olarak bu meslekte bir isim yapmıştır.
Zaman olmuş ki atölyesinda elli üç işçi birden çalışmış. Senede 6-7 kamyon kasası yapmışlar. Bir atölye değil, bir karuser imalâthanesi veya o zamana göre bir karuser fabrikası. Kerestecilik de bugüne göre tekâmül etmiş değil. Fırınlı kereste yok. Sıcağı görür kurur, suyu görür şişer. Dal kereste işlenir, Allah ne verdiyse...
Hızar, planya memlekette tek tük o zaman.. Testereye, rendeye kuvvet. Omuz zoru, bilek kuvveti.. Fakat yılları yemiş bu çalışma.. Veya yıllar bu çalışmayı yudum yudum içmiş.
Sürekli olarak kamyon kasaları yaptığı sıralarda ara sıra otobüs karuserleri siparişleri de gelmeye başlamış.
Bir esaslı adım atılmıştır artık Gaziantep’te karuser sanayii üzerinde. Geriye dönüş yoktur artık.
Bu uğurda Abdullah Usta otuz beş senesini vermiştir. Rahmetli Cahit Sıtkı Tarancanın otuz beş yaşı değil, “Otuzbeş yıl” meslek yılıdır. Onun için de soyadını «Karuserci» olarak değiştirmiştir.
Bu arada halen şehrimizde bulunan karuser atölyesi sahiplerinin dörtte üçü de Abdullah Karuserci yanında mesleğe atılmışlardır. Bunların içinde bugün faaliyette bulunan Karuserci’nin beş oğlu, iki kardeşi ve iki de yeğeni mevcuttur.
KEMAL KARUSERCİ
Bilhassa Urfa, Mardin ve Diyarbakıra otobüs ve münibüsle seyahat edenler bu vasıtalarda Kemal Karuserci adına pek çok tesadüf ederler. 1941 yılında babası Abdullah Karuserci yanında mesleğe atılan Kemal Karuserci yedi sene içinde babasının tecrübesinden aldığı ilhamla ve kendine olan sonsuz itimada müsteniden 1947 yılında müstakil olarak atölye açmış. Babasının yanında çalışdığı sıralarda muhtelif vasıtaların karuserlerini yaptıkları için oda atölyesini ilk açtığı sıralarda otobüsten, Jeep, pikap, münibüs ve kamyona kadar çeşitli karuser yapmaya başlamış ve bunu uzunca bir müddet devam ettirmiştir.
Ancak doğu illerinden Adana’ya, kuzey batıdan da Konya’ya kadar yaptığı karuserler içinde bilhassa münibüs dikkati çekmiş. Şehrimize şase olarak getirilen veya burada alınan vasıtalar Kemal Karuserciye uğramadan edemez olmuşlar. Bu da kendisine esaslı ve sarsılmaz bir isim yapmış.
Bu meyanda otobüs karuserine de azamî dikkat göstermiş.
Son zamanlara kadar gelen ağaç karuserler yerini, çelik karuserlere terk etmeye başlayınca Kemal usta da çelik karuser yapmaya başlamış.
Halen en son Avrupa tipi saç profillerle lastikli çerçeveli, yataklı, kauçuk döşemeli otobüslerin seri imalâtını yapıyor.
Sipariş olarak teklif edilen karuser tipleri vasıta sahiplerinin isteklerine ve bazı Avrupa tiplerinin uygun şekilde değiştirilmesine karşılık Kemal Karuserci yazıhanesindeki masasının camı altında da fotoğraflarını çektirdiği kendi yapısı karuserlerden müteşekkil bir karuser modeli meydana getirmiş.
Bu arada bir çok burunlu vasıtalara da burunsuz ve Avrupa tipi vasıta haline getirmiş.
Kemal Karuserci’nin ifadesine göre karuser mevzuunda Gaziantep bugün bu meslekte isim yapmış. Bursa ve Antalya’dan daha üstün iş çıkarmaktadır.
Evvelemirde Gaziantep’te yapılan karuserler yurdumuzun her tarafına dağıldığı gibi bilhassa doğu illeri en çok iş veren yerlerdir. Senelerin ihmal ettiği doğunun yolları normal bir trafiğe elverişli değildir. Bu vesile ile burada yapılan karuserler diğerlerine nazaran muhakkak ki çok daha sağlam yapılmaktadır. Bu husus vasıta sahipleri tarafında bir tercih vesilesi olmaktadır.
Çelik karuser için bir prese ihtiyacı olan Karuserci ileride de fabrikasyona gitmeyi düşünüyor.
RÜŞTÜ KARUSERCİ
1933 yılında babası Abdullah Karuserci yanında mesleğe atılan Rüştü Karuserci 1945 te bir müddet Hacı Usta nezdinde çalıştıktan sonra 1948 de atölye açmış.
Esas branşı otobüs üzerine olan Rüştü Karuserci açık karuseri ile pikaplara kapı ve pencere açma işleri de yapıyor.
Avrupa tiplerine uygun olarak yapılan karuserler Avrupa’dan daha sağlam ve daha dayanıklı oluyor. Rüştü Usta Antakya ve Bursa’da yapılan karuserleri iyi buluyor. Ancak burada yapılan karuserler de sağlamlık bakımından yurdumuzda başta gelir.
Rüştü Karuserciye göre ağaç karuserler yüke karşı çelik karuserden daha mukavimdir.
Fakat o da zamana uyma zorunda kalmış ve meslektaşlarının gidişatına ayak uydurmaya mecbur olmuş ve çelik karuser yapmaya başlamıştır. En son olarak da Medineye 27 kişilik Chevrolet bir çelik karuser yapmışlar.
Ancak çelik karuser imalâtı bir çok takımlara ihtiyaç göstermektedir. Bunların başında da muhtelif kaynak makineleri, elektrik makas, ceryanlı matkap, köşeleri kavislemek için de bir press’e ihtiyacı vardır. Bunlar temin edildiği takdirde daha rahat çalışma imkânını kazanacak ve zamandan da istifa edilecektir.
Mesleğin tekâmülü için de kooperatifleşmek suretiyle birleşmeli, muhtelif takımları çoğaltmalı ve icap edenlerin yenisini almalı. Rahat bir çalışma yerine kavuşmalı.. Fabrikasyon bir çalışmaya doğru gidilmelidir. Bu şekilde kredi temini de kolaylaşmış olacaktır.
Senelerce doğu illerine ve hatta İstanbula dahi karuser yapan Rüştü Karuserci Ankara karayolları ve Erzincan Belediyesine de karuser yapmış. Takım ihtiyacının sonsuz olduğunu ifade eden Rüştü Usta ancak kendi
(Devam edecek)
