GAZİANTEP’TE HALK TÜRKÜLERİNDEN DERLEMELER (3)

Kategori: Müzik
Konu: Gaziantep

(Cilt 7, Sayfa 274 den devam)

Kına gecelerinde aded üzerine söylene gelen aşağıdaki maniyi bir çok kimselerden tesbit ettiklerimizi karşılaştırarak aslına yakın olduğuna karar verdiklerimizi bir araya getirdik. 25 Aralık 1960 da şehrimiz Lise, Ticaret Lisesi ve Sanat Liselerinin, Kız Enstütüsününde iştirakiyle Nadir Gülün başkanlığında sahneye koydukları Kına gecesinde Ticaret Lisesinden Bay Mehmet Ali (soy ismini hatırlıyamadık) okumuş ve takdir edilmişti. Biz, Yaşar Özbirecikli, Hanifi Kolluş ve Mehmet Ali arkadaşımızın yazdırdıklarından bilhassa faydalandık.

Ey hamamcı bu hamama güzellerden kimler gelir

Ne bileyim bey efendi günde yüzbin can gelir

Önde halayıklar arkadan sultan gelir

Nak. Dört gaziler yaman di yaman

Gelen sunam kime ne...

Hamamın kurna yerine soyunur saçlı melek

Ellerin suya batırmış fincana benzer göbek

Ne kadar yalvardımsa kabul olmadı dilek

Nak. Dört gaziler...

Yar sökmüş sırma saçını hamamda yanmak için

Hamam sana ne devlettir o güzel bastığı için

Nak. Dört...

İşte tâ ezelden beri Kınalarda söylenen bir mani daha, nakaratı yukardakinin aynıdır. Hanifi Kolluş’tan:

Kalk gidelim Acem kızı bizecek belalı yar

Kına yakaydım al topuktan dizecek

Gel sarılıp yatalım ilkbahardan güzecek

Nak. Dört gaziler yaman di yaman

Gelen sunam kime ne..

Kaldıraydım yorganının yanını belalı yar

Emeydim dudağının balını

Satın mı aldın bu uykunun kanını

Nak. Dört gaziler..

Yine Kınalarda okunan bir mani,

Hanifi Kolluş derlenmiştir:

Neylemişem ben şu Halep’in şahına

Çifte tellal koşturmuş Halep’in çarşısına

Zalim cellat göz aldırmış başımın poşusuna

Ölürem ben..

Aslan dede kahvesinde çevirdiler yolumu

Zalim cellat berk bağladı kolumu

Halebin çarsışına dönderdiler beni Ölürem ben..

Hanifi Kolluştan aldığımız mesnevi:

Şu karşıdan aşanda güzellerin yoludur

Aman güzel sevmekte koç yiğitin kârıdır

Açma beyaz göğsünüde aklım dağıtır

Nak Uzasında saçın anan örmesin

Seni benden ayıranlar cennet görmesin

Dolanı dolamda yola gel yola

Sıva kollarımda sevdiğim boynuma dola

Seni benden ayıranlarda mevladan bula

Nak, Uzasında saçın...

Bir çok türküler gibi Haşıl türküsününde başka başka kelimelerle ifade edilen muhtelif çeşitleri var. Ben aşağıya aldığım Haşıl türküsünü bundan 5 yıl evvel Şehreküstülü Mehmet Aziz Sevük’ten dörtlü olarak derlemiş ve bağlama ile bir kısım arkadaşa öğretmiş idik. Mehmet Aziz Sevük Haşıl türküsünü on-oniki seneden beri bildiğini ifade etmiştir:

Elektrik söndü kalkın haşıla

Haşılıda getirin çökün başına

Çifte kurşun değsin nezik taşına

Nakarat

Gözlerin kör ola ölesin usta

Böyle zulüm mü olur taze kalfaya

Ustamızın giydiği samanı sarı

Usta seni soksun al kızıl arı

Usta paran yoksa etme bu kârı

Nak. Gözlerin ..

Haşıl parasından bulgur kaynattık

Mangal maşasından saçımızı kıvrattık

Ustamızın düğününde kızlar oynattık

Nak. Gözlerin ...

Bir direzin çekdim iki sadirlik

İçinde kırıldı zavallı mekik

Yenisini almağa yoktur metelik

Nak Gözlerin...

1964 Şubat sömestir tatilinde Halkevinin kuruluş yıl dönümünde hanende Halil Karaduman’ın Gaziantep ağzıyla pek gü zel okuduğu uzun havayı Hanifi Kolluş yazdırdı:

Antep’in çevresinde bağlar bahçeler

Valla Kozandağlı gelmişte bizi parçalar uy uy

Üleşime döner kuzgun sakçalar uy uy

Nak. Bu gençlikte neler vay zalim neler

Geldi başıma belalı başıma uy uy

Antebin taşları ağlı karalı

Valla anamdan doğdumda başım belalı

Karamehmet sol börgünden yaralı uy..

Nak. Bu gençlikte..

Kamyonlarda Nurganaya yaslandı

Valla sıka sıkada otomatik paslandı uy..

Eller adam vurdu Nahsen seslendi uy..

Nak. Bu gençlikte...

Nurganaya geldiğimizi duydular

Zalim düşmanlara haber verdiler uy..

Üleşimi çamurlara uy serdiler uy..

Sebep oldu Nurgananın kendiri

Nak. Genç yaşımdada neler vay zalim neler

Geldi başıma belalı başıma uy..

Divan tarzında söylenen Gaziantep türküsünü Hanifi Kolluş derlemiştir. Kendi bir kaç sene evvelden beri bildiğini ifade etmiştir:

Bir arap geliyor Yemen elinden

Kimseler bilmiyor onun dilinden

Arabın çektiği bir yar elinden

Nak. Aman arap oğlu yandım Arap oğlu

Atımı bağladım nar ağacına

Kakülüm dolaştı dar ağacına

Benlen selam söylen nazlı bacıma

Nak. Aman Araboğlu..

(Devam Edecek)

Erol GÜCEYLİOĞLU

GÜCEYLİOĞLU, E. " GAZİANTEP’TE HALK TÜRKÜLERİNDEN DERLEMELER (3)". Gaziantep Kültür Dergisi. ( 1965)

Anahtar Kelimeler: dort, yar, bey, parabın, hamamcı