ÜZÜMLERİMİZ

Kategori: Kültür
Konu: Gaziantep

En bol, en çeşitli bir halk meyvemizdir. Bu hususiyetleridir ki onu üzerinde en fazla durulan bir mahsulümüz haline koymuştur. Hakikaten Gaziantebin üzüm mahsulü diğer yerlerle; kıyâs edilemiyecek

kadar çoktur. Bu ziyadelik memleketimizde üzüme müteallik sanatların doğumuna sebep olmuştur.

Pekmezciliğimiz eskidenberi meşhurdur. Hele şirecilik Gazıantebe mahsus bir sanat halindedir. Başlıca şirelerimiz: Bastık, sucuk, muska, tarhana, dilmedir. Bunlardan birinci ve İkincinin imali ayrı birer ihtisasa ihtiaç gösterir.

Gaziantepte reçel ve helva eskidenberi üzümden yapılır. Ambarlarına (helvacı üzümü) depo eden sanatkârlarımıza şekerin varlığı,

yokluğu, pahalılığı ucuzluğu pek tesir yapmaz. Çeşitli helvalarımız içinde en şayanı dikkati (unlu helvadır). Tamamen yerli bir mamuldür.

Baklava dilimi şeklinde, içi tıpkı baklava gibi fıstık yahut cevizlidir. Tahin helvalarımız Amerikada pek rağbet bulmaktadır.

Gaziantep üzümleri, renk, şekil, cesamet, lezzet ve mevsim itibarile muhteif nevileri havidir. Penbesinden moruna, nohut kadarından ufak ceviz büyüklüğüne, mayhuşundan bal tatlılığına kadar.

Mevsim noktasından üzümlerimiz tabiî bir sıra üzerinde yürürler. Üzümün ilk müjdecisi Tahannebi bağlarından gelir. Bunu kara ve kabarcıklar takip eder, en son yetişenler dökülğen ve bilhassa bazı

seneler kar altında kesilen Humusi —Hönüsülerdir. Dökülğen ve Hönüsüler hava tesirine mütehammil olduklarından Hevenk bunlardan asılır. Bu hevenkler bazan martin sonuna kada ter-ü taze ve sağlam olarak kalırlar. (Bertiz kabarcık) denilen diğer bir nevi üzümümüz de son kemale gelenlerdendir.

Temmuz ortalarından Kânunu evvel ortalarına kadar devam eden üzümlerimizin nevilerinin adedi 50 ye kadar çıkıyormuş. Ben bunlardan ancak 40 ını tesbit edebildim ki şunlardır:

1— Tahannebi (Tilhani): ilk yetişen beyaz üzümler

2— Kara üzüm (sergi karası):

3— Ekşi kara: yuvarlak şekilde

4— Yürük kara (Yivrik kara, Terazi üzümü) ucu sivri lezzeti kekremsi

5— Tusbağa karası (kötü kara)

6— Kilis karası (Horoz karası): Kara üzümlerin en eyisi

7— Kabarcık: yuvarlak, beyaz

8— Tusbağa kabarcığı (Kilis kabarcığı): Kabuğu çok sert

Yazan: Cemil Cahit GÜZEL

GÜZELBEY, C. " ÜZÜMLERİMİZ". Başpınar Dergisi. ( 1939)

Anahtar Kelimeler: rağbet, taze, meyvemizdir, pstrongyazan, dilmedir