Maksat memleket evlatlarını yetiştirmek için bir ilim ocağı kurdurmak ise, yalnız bina ve öğretmenle yetinilmez. Başka şartların da bulunması gerekir. Bu şartlardan hemen akla gelen üç tanesi varki, bir üniversitenin devam ve bekası için muhakkak lâzımdır. Bunları tabii şartlar ve mıntıkanın buna lâyık oluşu ile özetleyebiliriz.

İklim şartları göz önüne alınmazsa, sakıt iktidar devrinde açılan bazı şeker fabrikalarının külfet ve verimi üniversite için de düşünülebilir. Diyarbakırın kışın dondurucu soğuğu, yazın kavurucu sıcağı, Adananın yılın dokuz ay süren cehennem havası burada talebe ve profesör tutarmı? Hiç zannetmiyoruz. Halbuki, Gaziantep için böyle bir mahzur varit değildir. İklim işi bilhassa öğrenci bakımından düşünülmelidir. Hamamın göbek taşında ilim yapılmaz. Bunun için Diyarbakır ve Gaziantep’te ayrı ayrı iki üniversitenin açıldığını düşünelim. Yer hakkında karar vereceklere söyleyeyim ki, Diyarbakır’ın koltuğundaki Mardin bile Gaziantepi tezcih eder. Bu hal, iklim şartlarının kaçınılmaz icabıdır.

Diğer iki şart az çok birbirine tedahül etmektedir. Türkiye haritasını önünüze yayalım. Üniversite ve şubeleri olan yerlerin Güney Üniversitesinin kendilerce açılmasını isteyen şehirleri ayrı renklerle işaretleyelim, bir kıyaslama yapalım: Görülecektir ki, mevcut üniversitelere en uzak yer Gaziantepdir. Adana, Ankara, İstanbul ve İzmir’in üniversitelerine Diyarbakır ve Malatya Erzuruma Gaziantep den daha yakındırlar. Böyle bir durum karşısında artık nerenin tercih edilmesi lâzım geleceği üzerinde münakaşaya yer yoktur. Adana’dan Ankara’ya bir gecede otobüsle gitmek mümkündür. Öğrenciler ara sıra hafta tatillerinde bile memleketlerine gelebilirler. Ayni düşünce Erzurum içinde varittir.

Gaziantep her bakımdan bir bölge merkezidir. Maraş Urfa, Adıyaman, Hatay, İllerinin tam orta yerindedir. Yanıbaşında Üniversitelere yüzlerce öğrenci gönderen aydın bir Kilis, akıllara hayret veren bir hızla gelişen ve birçok evlâtları yüksek tahsil yapan Nizip, Maraşın vilâyetlerle boy ölçüşen münevverler diyarı Elbistan ayni evsafta Besni eski bir kültür merkezi olup Doğu vilayetlerin bir çoklarından fazla yüksek öğrenim talebesi bulunan Birecik ve Halfeti var. Bunlar, bir üniversiteyi besleyecek öğrenci kaynağıdırlar.

Bir Üniversite açılırken yaşama ve gelişme imkânları en başta aranır veya şuraya veya buraya kurulmasına karar verilmeden önce sıraladığım şartların aklımıza şu dakikada gelmeyen diğer gerçeklerin mahallinde inceden inceye ayrı ayrı tetkiki ve birbirleriyle mukayesesi bundan elde edilen müsbet kanaata dayanılarak karar verilmesi iktiza eder.

Gaziantep adı geçen şehirlerin hepsinden muhtaç lâyık ve şartları haizdir. Yıllardan beri iktisadi bakımdan ve imar işlerinde hep son plâna atılan Gaziantep eğer bu fırsattan da mahrum edilirse ömrü ebedî bir hüsran içinde geçecektir.

(Gaziantep’te Yenigün’den)