HALKEVİMİZ ÜLKÜ YOLUNDA

Kategori: Kültür
Konu: Gaziantep

Halkevleri kuruluşunun 7 inci yıl dönümünü kutladığımız bugünde Gaziantep Halkevinin ülkü yolunda yedi senelik mesaisini hulâsa etmeği faydalı bulduk.

Halkevimizin çalışmalarını şubeler sırasile aşağıya alıyoruz.

Dil, Tarih, Edebiyat şubesi

A) Dil inkılâbında söz derlemeleri yapmış ve bütün vilâyette doldurulan derleme fişlerini elemiştir.

B) Gaziantep şivesinin hususiyetleri üzerinde yapılan etüdler Gaziantep dilinin tetkiki adlı bir kitapta toplanmıştır.

C) Sentaks derlemeleri yapılmış ve Gaziantep ağzında sentaks derlemeleri adile bir kitap halinde neşrolunmuştur.

Ç) Bir dili en kolay şekilde öğrenmek usulünü gösteren (Bir dili öğrenmek için en lüzumlu kelimeler) adlı bir eser neşredilmiştir.

D) Güneş - dil teorisini hulâsa ve üçüncü dil kurultayı mesaisini anlatan Güneş - dil teorisi ve üçüncü dil kurultayı adlı bir kitap neşrolunmuştur.

E) Dil bayramları tesid edilmiş ve eski dilimizin mizahî taraflarını gösteren bir konferans, “Eski ve yeni yazı dili,, adile, dil inkılâbının ehemmiyetini tebarüz ettiren konferanslar 26 Eylül adile iki risale halinde neşredilmiştir.

F) Karşılıklar kılavuzu esas tutularak 935 Temmuz ve Ağustosunda iki Öz türkçe kursu açılmış ve bu kurslara devam eden 125 vatandaşa ders verilerek diploma tevzi olunmuştur. Bu derslerin notları “Karşılıklar kılavuzu üzerine öztürkçe dersleri,, adile kitap halinde neşrolunmuştur.

G) Folklor derlemeleri yapmış topladığı yerli inam ve folkloru Türk dil kurumuna göndermiştir.

H) Yerli cönklerden, Kitabelerden, Mezar taşlarından topladığı malûmatla Antep Büyükleri adlı bir eser neşretmiştir.

İ) İslâhiyede Caba hüyükte profesör Garstang tarafından bulunup tekrar üzeri kapatılan Etilere aid “Kral sarayı,, hükümete haber verilmiş ve hükümetçe bu eserler çıkarılarak Ankaraya naklolunmuştur.

Bu eserlerle Dülük hakkında malûmat veren Gaziantepte Eti eserleri adlı bir risale neşrolunmuştur.

J) Antep tarihi hakkında tetkikler yapmış ve bu tetkiklerini Halkevi Broşüründe neşreylemiştir.

Yine tarihe ait etüdler arasında Defterihakanî kaydlerinden çıkarılan Onuncu Hicret arasında Antebin iktisadi ve İçtimaî durumu bir kitap halinde neşredilmiştir.

Memleketimizin tarihiyle alâkadar olması dolayısile Halebin en eski tarihi adlı bir mekale dilimize çevrilerek risale halinde bastırılmıştır.

K) Defterihakani kaydlerindeh çıkarılan Onuncu asırda Antep köyleri adlı bir eser tabedilmektedir.

L) Gaziantepli şair Hasip Dürrinin müntahap eserleri ve bunun üzerinde yapılan etüdler bîr kitap halinde tercümei halile beraber neşredilmiştir.

M) Gaziantepli şair "Aydî’nin divanı bir kitap halinde neşredilmiştir.

N) Yunus Emre, Hâmid, Hasip Dürrî, Sezai, günleri yapılmış ve Yunus Emre günü verilen konferanslar “Yunus Emre,, adı altında bir kitapta toplanmıştır.

O) Antepli şair Hasırcı oğlu ağanın İstanbul Kirapsaraylarında bulunan eserlerinin kopyaları alınarak Anteptekilerle karşılaştırılmış ve hepsi bir kitap halinde tasnif olunmuştur. Yakında basılacaktır.

P) Kitabı Dedekorkudun Antep şive ve göreneği ile olan yakınlığı “Kitabı Dedekorkut, Antep dili ve göreneği» adlı bir eserde toplanmıştır.

Ar şubesi

A) Halka resim zevkini aşılamak için biri 934 senesinde, diğeri 938 yılında olmak üzere iki resim sergisi açmış ve on binlerce vatandaş tarafından seyredilmiştir.

B) Müzik kolu haftanın belli günlerinde müzik dersleri yapmakta ve hariçten arzu edenlere keman, piyano, mandolin dersleri vermektedir.

C) Müzik kolu bütün müsamerelerimizin müzik kısmını idare ediyor, şimdiye kadar (62) konser vermiş ve bunları 25000 den fazla vatandaş dinlemiştir.

D) Haftanın pazar günlerinde Halka istiklâl marşı ve ulusal marşlarımızı öğretmektedir.

E) Müzik koluna ücretli bir öğretmen tayin edilmiştir. Bu öğretmen tarafından bir orkestra teşkili için haftanın belli günlerinde şube âzalarına ders verilmektedir.

F) Şubenin heykeltraşlık kısmını teşkil için teşebbüse geçilmiş ise de eleman eksikliğinden idame ettirilememiştir.

Gösterit şubesi:

A) Şimdiye kadar Mektep müsamereleri de dahil olmak üzere (71) temsil vermiş ve bu temsilleri (50) binden artık vatandaş seyretmiştir.

B) Şube âzaları her hafta toplanarak tiyatro tekniği üzerinde çalışıyorlar.

C) Beşyüz kişi alacak bir salon hazırlanmış, 4000 lira sarfile güzel bir sahne yapılmıştır. Salon için (250) açılır kapanır koltuk yaptırılmıştır.

D) Gaziantebin ondördüncü kurtuluş bayramının bu şubece senaryosu yapılarak filme alınmıştır.

Spor şubesi

A) Haftanın muayyen günlerinde futbol, voleybol, jimnastik ve atlatik hareketlerle meşgul olmaktadır.

B) Şubece atlatik müsabakaları yapılmış, kazananlara ikramiyeler, madalyalar verilmiştir.

C) Toplu bir halde kır gezileri ve eğlentileri tertip olunarak âza arasındaki birlik ve samimiyetin arttırılmasına çalışılmıştır.

D) Yerli sporumuz olan güreşe halkın rağbetini artırmak üzere ikramiyeli güreş müsabakaları tertip olunmuştur.

E) 19 Mayıs idman bayramlarına iştirak etmiştir.

F) Bu şube âzalarının yardımiyle 937 senesinde şehrimizde futbol, güreş, atlatik hareketler, binicilik şubelerinden müteşekkil Çınarlı spor kulübü adlile bir kulüp teşkil olunmuştur.

G) Maraş, Malatya, Kilis, futbol, takımlariyle bu şehirlerde ve şehrimizde müteaddit futbol maçları yapılmıştır.

Sosyal yardım şubesi:

A) Şehrimizde mevcud doktorlar bu şubemizin delâletiyle haftada bir gün fakir hastaları parasız muayene ediyorlar.

B) Fakir hastalara ilâç parası olarak her sene Belediye bütçesine tahsisat koydurulmaktadır.

C) Bu şubece ilkokullu (505) fakir çocuğa sıcak öğle yemeği temin olunmuş, (399) fakir çocuk geydirilmiş, 75 fakir talebeye palto alınmış, Kırk Lise talebesi bir sene iaşe olunmuştur.

D) Bu şubece köylerde 890 hasta muayene olunmuş, köylülere sıhhî öğütler verilmiştir.

E) Yine bu şubenin delâletiyle 368 fakir çocuk ve Lise talebesine para ile yardım yapılmıştır.

F) Şube başkanı Doktor Saip özer tarafından Bayanlara kadın hastalıkları, doğum hıfzıssıhhası hakkında iki konferans verilmiştir.

G) Bu şubece Diş bakımı adlı bir eser neşrederek parasız halka ve mekteplere dağıtılmıştır.

Halk dershaneleri ve kurslar şubesi

A) Bu şubemizde İngilizce, Fransızca, Almanca, kursları açılmış ve bunlara yüzlerce vatandaş devam etmiştir. İngilizce kursu halen devam etmektedir.

B) Yine bu şubece iki zehirli gaz kursu açılmış ve bunlara devam edenlerden 137 vatandaşa kurs belgesi verilmiştir.

C) Cezaevinde üç seneden beri Türkçe okuyup yazma kursu açılmakta ve üçer şube halinde devam etmektedir. Bu kurslar geçen sene 67 mezun vermiştir. Bu sene de kurslara 180 mahpus vatandaş devam ediyor.

Ç) Bu şubece dikiş biçki kursu açılmış, fakir kızlara parasız ders verilmiştir.

D) İkmale kalan Lise talebelerine tatillerde Fransızca ve riyaziye

dersleri verilmiştir.

E) Bir usulu defteri kursu açılmıştır.

Kitapsaray ve yayın

A) Bu şube tarafından Türk ocağından müdevver kitaplarla bir kitapsaray kurulmuş ve her sene bunların artırılmasına çalışılmıştır. İlk devrede bine yetişmeyen kitap sayısı bugün üçbini geçmiştir.

B) Kitaplar cildletilmektedir.

C) Bir okuma odası açılarak burada İstanbul, Ankara ve vilâyet gazeteleri ve memlekette çıkan belli başlı mecmualar vatandaşların istifadesine bırakılmıştır.

Ç) Kitapsarayımızdan istifade eden vatandaş sayısı 50 bini bulmuştur.

D) Bu şubenin yayın kısmı, Halkevi Broşürü, Gözlerimizi trahomdan koruyalım, Tedavili terbiye ve körler, Herkes karşısında söz söylemek araçları, Bulgarlar nasıl çalıştı, nasıl erişti. Ali Kılıç ve 15 yılda Gaziantep adlı yedi kitap ve risaleri neşretmiştir.

E) Bu şubenin delâletiyle 160 konferans verilmiş ve bu konferansları yüzbinden fazla vatandaş dinlemiştir.

F) Hoparlörle halka müzik ve havadis neşriyatı yapılmıştır.

G) Halka beş defa parasız sinama gösterilmiştir.

H) Gaziantep gazetesiyle kültür neşriyatı yapılmıştır.

İ) Radyo ile müzik neşriyatı yapılmıştır.

J) Halkevi yayınları bu şube vasıtasiyle yapılmıştır. Şimdiye kadar neşredilen 27 kitap ve risalenin isimlerini, ve yazanların adlarını gösterir cedvel aşağıya alınmıştır:

Kitabın ismi	Yazanın adı
Gaziantep dilinin tetkiki	Ö. A. Aksoy
Hasip Dürrî	Ö. A. Aksoy
Gaziantepte Eti eserleri	Ö. A. Aksoy
Gaziantep Büyükleri	Şakir Sabri
Yeni ve eski yazı dili	Y.Dokuzoğuz
Halkevi Broşürü
Diş bakımı	Oğuz Alıcı
Öztürkçe dersleri	Ö. A. Aksoy
26 Eylül	S.Gökçe N. Can
Yunus Emre	S.Gökçe N. Can
Gözlerimizi trahomdan koruyalım	Dr.İzzet Bilger
Tedavili terbiye ve körler	Mithat Enç
Pamuk ziraati	Fazlı Danışman
Sentaks araştırmaları	Ö. A. Aksoy
Birdili öğrenmek için en lüzumlu kelimeler	Ö. A. Aksoy
Güneş dil teorisi ve üçüncü dil kurultayı	Ö. A. Aksoy
16 ıncı asırda Antep	H. T. Dağlıoğlu
Köylü ile konuşuk	Refet Arısoy
Halebin en eski tarihi	Hikmet Turhan Dağlıoğlu
Aydî divanı	Ö. A. Aksoy, Ş. Sabri, A. Nadi
Herkes karşısında söz söylemek araçları	Muhtar Göğüş
Antep Köyleri	H. T. Dağlıoğlu (basılıyor)
Bulgarlar nasıl çalıştı	Muhtar Göğüş
Kitabı Dede Korkud	Muhtar Göğüş
Antep dili ve göreneğI	Muhtar Göğüş
Ali Kılıç	Muhtar Göğüş
Halkevi konuşmaları	Ö. A. Aksoy (basılıyor)
15 inci Cumhuriyet yılında Gaziantep	Ali Nadi Ünler

Köycülük şubesi

A) Köylülerin şehirdeki işleri takip edilmiştir.

B) Köylüleri demir pulluğa alıştırmak için tavassutta bulunulmuştur

C) Partice köylere dağıtılan bayrakların pazar günleri. köy meydanında merasimle çekilmesi sağlanmıştır.

Ç) On köy numune köyü olarak ele alınmış, bunlara, sağlık, Ba

yındırlık, temizlik ve kültür işlerinde rehberlik, yapılmıştır.

D) Köy gezileri yapılmış köylülerle sağlık, ziraat ve Cumhuriyet rejimi hakkında hasbihallerde bulunulmuş, güreşler, cirit oyunları tertip olunmuştur.

E) Pamuk ziraatını anlatan bir risale ile köy kalkınmasını hulâsa eden diğer bir risale neşredilerek köylere parasız dağıtılmıştır.

F) Eskişehirden kuraklığa dayanan çok verimli Buğday tohumu ile arpa ve yulaf tohumu celbedilerek burada üretilmesine çalışılmaktadır.

Müze ve sergi şubesi

A) Tasarruf haftalarında, Atatürk ve ismet İnönünün şehrimizi teşriflerinde üç yerli mallar sergisi açılmış, on binlerce vatandaş tarafından ziyaret edilmiştir.

B) Daimî yerli mallar sergisi açılmış, bu sergi her sene binlerce vatandaş tarafından ziyaret ediliyor.

C) Bu şubenin delâletiyle evimiz de 9 Dikiş ve biçki yurdu sergisi açılmış, bu sergiler her defasında on binlerce vatandaş tarafından ziyaret olunmuştur.

Ç) Evimizde bir müze tesis edilmiş, Antep çevresinde bulunup Amerikan Kollejinde hıfzedilen 70 parça heykel ve eski eser Halkevimize alınmıştır. Bu eserler Halkevi koridorlarında teşhir olunmaktadır.

D) Antep savgasını temsil edecek inkılâp müzesinin temeli kurulmuştur.

Umumî çalışmalar:

Halkevimiz şimdiye kadar üç miting yapmış, bütün ulusal bayramların kutlulanmasında önayak olmuştur.

Evimizde şimdiye kadar yirmi üç balo ve gardenparti verilmiş 10 nişan töreni yapılmıştır.

Halkevimizde yapılan toplantılar iki bini geçmiş ve toplantılar vesilesiyle yarım milyondan fazla vatandaş Halkevi çatısı altında feyzalmıştır.

Toplayan: A. Nadi ÜNLER

ÜNLER, A. " HALKEVİMİZ ÜLKÜ YOLUNDA". Başpınar Dergisi. ( 1939)

Anahtar Kelimeler: olunmusturp, olunmu, sinama, arzu, calısılmıstırp