(Sayfa 250’den devam)
Cilt: 120
Sayfa: 98 Ferman
Tarih: 19 Sefer 1191 (30 Mart 1777)
Antep Naibine
(Durussedat Kala-i Bağdat) deki askerlere erzak taşımak için Birecik iskelesinde 150 parça gemi yapılması için 15 bin çeşitli kerestenin Antep tarafından kesilerek Birecik iskelesine taşınması için daha önce emir verilmişti. Her ne kadar gemilerin yapımına başlanmış ise de bu işin sonuçlanmış kesim ve taşıma işlerinin hızlanmasına bağlıdır. Çalışmaların çabuklaştırılması.
Cilt: 119
Sayfa: 2
Tarih: 18 Zilkade 1176 (2,6,1763)
18 Zilkade 1176 tarihinde Antep’te koyun etinin batmanı 30 keçi etinin batmanı 24 akçadan satılacağı hakkında narh verildiği.
Cilt: 119
Sayfa: 2
Tarih: 1174 (1760)
Antep’te Mahalleler: 52 tanedir.
Akyol, Kurbu mollaahmet, Hayıkbaba, Hayıkmüslümün, Yalnızhane, Hayıkzimyan, Eblehan, Kozanlı, Kurbukozanlı İbnieyyup, Bey, Kurbubey, Kayacık, Kurbukayacık, Çukur, Tarlayıatıyk, Ammo, Töbe, Alinacar, Yahni, Senginakkaş, Sengihoşkadem, Sengitavil, Tarlayıcedit, Kurbu tarlayıcedit, Kurbuzencirli, Ehllcefa, Kurbumusulluzade, Şarkıyan, Şehreküstü, Kurbuşehreküstü, Kurbukılınçoğlu, Hıdırçavuş, Cevizlice, Kurbucevizlice, Boyacı, Karasakal, İbni kör, Kızılcamescit, Kürkcüyün, Kürtüncüyün, Kanalıcı, Kayser, Caba, Tışlaki, Mağarabaşı, Kastel, Bostancı, Kurbubostancı, Seferpaşa, Kurbualinacar, İbnişeker.
Köyler. Burç Nahyesi: 73 tane.
Burç, Lohan, Hezek, Kolubey, kilisecik, kayakent, kızılhisar, karadinek, Tıhnatan, Gercin, Mahraman, Zevkir, Kelpin, Ögümsögüt, İbrahimli, Isbatırın Mezarası çavlı, Karahüyük, Subuğaz, Damlaluca, İncesu, Araptar, Şöhme, Karacaveyran, Mertmenge, Kızılcakent, Akcakent, Azicek (Anicik), Bedirkent, Gün gürge, Etne (Ettene), Cubekir, Ceyde, Taşkın, Zülfükar, Orul, Çakal, Sipke, Vahna, Turnalık, Akpınar, Güveççe, Narlıca, Karakuyu, Akcaburç, Satrmezriası, Yaylacik, Çarpın, Beylerbeyi, Rumevlek Güce, Sundul, Atabek, Dülük, Göksüncük, Burtu, Mavzut, Tohtamur, Zemge İbrahimşehir, Sam, Cartıl, Hıyam, Keret, Küllü, Sayluca Ma Tekirsin, Batalhüyük, Tılfar, Kefercebel, Göreniz, Üyücek, Damlaluca, Cidet.
Tılbaşar Nahyesi 51 köy.
Tılbaşar, Mezria-i sitti, Zıranbu,
Karacavsyran, Hukevlek, Ağcahüyük, Uruş, Tilsevet, Kınnap, Tılhalit, Süleyman, Ekizkuyu, Kantara, Tünp, Arkık, Elmalı, Beşdeli, Tahni, Zanbur, Yüregir, Babilge, Kilicecek, Nafab, Karaconaak, Bugdüz, Kerer, Tileyli, Ulumasare, Küçükmasere, Sarıtmezriası, Mizmiz, Şifeydin, Hacıköprü, Bakıda, Geneyik. Bağavır, Gebe, Aynafar, Bostancık, Körkün, Mazmahor, Nurvana, Zağıye, Sevindi, Bekit, Simavin, Güdevir, Mülk, Hamiri, Kürtosman, Tüzel.
Cilt: 119
Sayfa: 315 Buyurultu.
Tarih: 1176 (26 Ağustos 1762)
Maraş Valisi Hüseyin Paşa’dan Antep kadısı ve voyvodasına.
Eskiden yapılageldiği gibi Kaledeki cephane ve erlerin yoklamalarının yapılması ve düzenlenecek cetvellerin gönderilmesi.
Not:
Bu işlem halen askerî birliklerde yapılan kuvvet cetvellerinin ve yoklamalarının menşei olsa gerektir.
Cilt: 118
Sayfa: 27 34
Tarih: 1174 (1760)
1174 yılı İmdad-ı hazariye salyan cetvelleri ile masrafları gösterir hesaplar, köyler ve mahallelerin iştirak payları 52 Mahalle, Burç nahiyesine bağlı 70, Tilbaşar bucağına bağlı 52 köy adı kayıtlıdır.
Cilt: 118
Sayfa: 31 Not
Tarih: 1174 (Mart 1761)
1-Kale Dizdarı Hacı Ali ve kardaşı Emin Ağa’nın kale kapusunu yıktırıp yeniden yaptırdığı, Ağya adında bir Ermeniye topları erittirdiği, Kaleye ait 13 timarı müstahak olmayanlara verdiği hakkında imzası okunmayan bir kişi tarafından Maraş valisi Mehmet Sait Paşa’ya şikâyet edilmiştir.
2-Vali 3 şaban 1174 günlü buyurultu ile durumun soruşturularak bildirilmesi için Antep Naibi ve Voyvoda Battal Ağa’dan istenmiştir.
3-Bundan önceki ciltlerde adı geçer Ali Ağa hakkında tahkikat açıldığına dair belgeler kayıt edilmişti. Olay o belgeler aydınlanmış olduğundan burada yeniden bu belgenin ayrıntılı olarak kaydına lüzum görülmedi.
Cilt: 118
Sayfa: 36 Ferman
Taıih: 1174 (Nisan 1761)
Rakka vali ve kadısına, Antep, Rumkale ve Birecik Naiplerine.
Konar göçer Reşi aşireti birkaç yıldır yaylaklarından dönüşlerinde kışlakları olan Rakfca’ya gitmeyip Rumkale kazası sınırları içinde bulunan Merziman Araban, Reşi, Bazik nahyelerinde kışlayıp burada ekinlere ağaçlara zarar vermekte, hayvan sürmekte yağmacılık eylemekte, adam öldürmekte oldukları yapılan ihbar ve yakınmalardan anlaşılmıştır. Aşiretin bu yerde kışlatılmayıp eski yerleri olan Rakkaya yollanmaları ve yerleştirilmeleri.
Cilt: 118
Sayfa: 120 Not
Tarih: H70 [Kasım 1756]
Bir yaralama olayına ilişkin 9 sefer 1180 günlü belgede (Şehir Fenasında Halep Tedrihesi) (Dua yokuşu) deyimleri geçmektedir. Tedribentu sokakları mahalleleri birbirinden ayıran, şehrin dışarıya açılan kaplıları olduklarını not olarak belirtmiştim. Tedribe kelimesinin Tabirge olarak kaydine de rastlanmıştır. Burada Halep tedribesi ile şehre küstüden şehir dışına açılan kapu kastedilmiştir. Lügatta bu sözün tam karşılığı bulunamadı. Tedrip, yetiştirim demektir. Konumuzla pek ilgili değildir. Lügatlarda bir de Tedrip kelimesi geçmektedir ki anlamı zırh giydirme, zırhlanmadır Zırh bir savunma aleti, Tedribe de bir korunma tesisidir. Belki bu maksatla kullanılmış, belkide kelime Tedriye olarak yazılmışta eski imlanın karışıkları sonucu y harfi be olarak okunmuştur. Şu da akla geliyor. Kelime Tedbirden gelmektedir. Birecik’te kasabanın doğa kenarındaki bir mahallenin adı Tedriptir. Şimdi kurtuluş olmuştur. Halep tedribesinin bulunduğu yere bundan 50 yıl önce Halep yolu denirdi.
(Dua yokuşu)na gelince; buranın halen adı (Salavet yokuşu) dur iki selevat yokuşu vardır. Şehre yakın olana küçük selevat, daha ötekine Büyük selevat denir. Bu iki şartı birbirinden ayıran dereye de (Ahmak deresi) denir. Akça koyun şosesi açılmazdan önce Gaziantep’ten Güney ve güney doğuya giden yollar mutlak burdan geçerdi.
Bu belgede anlsşıbyor ki sicillerde sık sık geçen (Şehir fenasında, şehir fenası) sözleriyle şehrin doğusu da kastedilmektedir.
Cilt: 118
Sayfa: 136
Tarih: 1175 (Ağustos 1761)
Eski İstanbul kadısı Ladiki zade Feyzullah Nafiz Efendi’ye Muharrem başı 1175 den geçerli olarak Antep kazasının Arpalık olarak tercihine berattır.
Cilt: 118
Sayfa: 140
Tarih: 1175 (Ağustos 1761)
Mevlâna Hacı Mustafa’nın, Antep Naibi Vaiz zade Mehmet EfendiTarafından muharrem başı 1175 gününden geçerli olarak Antep Naibi tayin edildiği.
NOT: Yukarıda geçen üç belgeden anlaşılacağı üzere Antep kazası Arpalık olarak kendine verilen Feyzullah Efendi kadılığı bizzat yapmayıp Vaiz zade Mehmet Efendi’yi, Vaiz zade Mehmet Efendi de Mevlâna Hacı Mustafa’yı Naip yani vekil tayin eylemiştir. Zincirleme giden ve görev aktarmaları çok vakit adalet cihazının iyi işlememesine sebep olmuştur.
Cilt: 118
Sayfa: 368
Tarih: 1176 (1762)
Antep’te Nalçacı Esnafı şeyhi Hacı Mehmet oğlu Mehmet ve arkadaşları Mahkemeye müracaatla Demirci esnafı Şeyhi Mustafa ve arkadaşları hakkında açtığı davada pabuç ve çizme yapımında kullanılan çiviler eskiden yapılanlardan daha ince ve kısadır. Bundan ötürü Demircilerden aldığımız ve kullandığımız çiviler çok geçmeden kırılmakta veya yerlerinden çıkmaktadır. Bu durum müşterilerimizle aramızda bazı tartışmalara sebep olmaktadır, dediler. Bunun üzerine: Demircilerin nalça mıhlarını 100 tanesi 50 dirhem olmak, başı büyük ve müdeyver, muntazam bulunmak, 100 tanesi 12 akçaya satılmak koşullarıyla taraflar arasında yapılan anlaşma tescil edildi 22... (Ay anlaşılmadı) 1176.
Cilt: 117
Sayfa: 193 Su davası.
Tarih: 1172 (Mayıs1759)
Tılbaşar, Tılbaşar Mezriası, zıranba, kınnap, Ağcahüyük köylüleri, eskidenberi zıranba köyü yakınında çatalbent’ten tutularak Karahark'den akan sudan birgün gece gündüz zıranba, birgün dehebi, iki gün tılbaşar, birgün tılbaşar mezriası yararlanır. Ayrıca çatal benten ayrılan ve zıranba camii önündeki harktan akan su da birgün yarısı zıranba köyüne bir günde yarısı dehebe köyüne akmasına aramızda anlaştık. Bendin ve mecranın temizlenmesini de aynı oranla yapmaya aynı surette sözleştik dediler.
Cilt: 116
Sayfa: 33 Ferman
Tarih: 1172 (Kasım1757)
Maraş valisine, vilayete bağlı kadılara, Naiblerf.
Amca zadem Sultan Osman Han öldü. 16 sefer 1171 pazarertesi günü tahta çıkdım. Bu durumun memleketin her yanına duyurulması, toplar atılıp şenlik yapılması, Cuma ve Bayram hutbelerinde adımın okunması, fakirlere birer cübbe ve birer akça dağıtılması.
Not: Yukardaki Ferman Üçüncü Selim babası üçüncü Mustafanındır. Ölen ve adı Osman olduğu kaydedilen Padişah Üçüncü Osmandır.
Cilt: 116
Sayfa: 78 Vakıf kuruluşu.
Tarih: 1171 (Aralık 1757)
Antep’in Bey Mahallesiden Mehmet oğlu Dede Mehmet, Bey Mahallesindeki iki evini, eblehan çarşısında bir furunun 1/4 hissesini, Balıklağı çarşısında iki dükkânını, Arasa’da 4 dükkândaki hisselerini, Karagöz çarşısında iki dükkânını. Eski Arasa’da 1 dükkânını, Hafafhane yakınında Çekirdeklik mevkiinde iki dükkânını, Beşikçi pazarında 2 dükkânını, Çukur kastel başında (Dai pasajının yerinde) 1 şirik meseresini, Zıddi sade evi bitişiğinde zıddi zade maseresini bir dükkânını, Bey Mahallesinde Sarayaltı Seğirmeni demekle belli yokarı değirmenin 1/3, Aşağı değirmenin 1 /4 hisselerini Şehir fenasında, suyokarısımda Emiroğlu Adası denilen yerdeki 120 maşara bostanım, Simavin köyündeki Bir değirmenini, evi yanındaki 2 dükkânını, Kayacık Mahallesinde 1 dükkânını, Babilge Köyünde okçuoğlu bostanı denilen yerdeki erik bahçesini, gelirinde, Zıddı zade maseresinden icarından 5 bataman şirik alınarak Bey Camiine verilmesi, gelir fazlasının erkek çocuklarına kalması şartıyla vakfeylemiştir.
(Devam edecek)
