GAZİANTEPTE KÜÇÜK VE BÜYÜK SANAYİNİN KURULMASI İÇİN LÜZUMLU MAHARET VE POTANSİYELİN GAZİANTEPLİ SANATKÂRLARDA MEVCUT OLDUĞU UZMANLARCA TESBİT OLUNMUŞTUR
Son birkaç̧ yıl içinde İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirler ve çevrelerinde büyük fabrika adedi ve montaj sanayii büyük ilerlemeler kaydetmiştir. Sanayi alanında ileri gitmiş̧ ülkeler de tecrübelerle görmüştür ki: Büyük fabrikalarla, montaj tesisleri mamulleri için gereken bütün parça ve teferruatı kendilerinin yapmalarına imkân yoktur. Birçok hallerde büyük fabrikaların çıkardıkları mamullerin yüzde elliden fazlasını küçük imalatçılardan tedarik etmektedirler.
Türkiye’de kurulan ve kurulacak büyük fabrikaların parça ihtiyacını karşılayacak küçük sanayi tesislerinin gelişmesi sağlanmaz ise, Türkiye’de sanayinin gelişmesine imkân olmayacağı uzmanlarca ittifakla tespit edilmiştir. Türkiye’de küçük sanayi tesislerinin nerelerde geliştirilmesinin mümkün olacağı uzmanlarca araştırılmıştır. Sanayi alanında lüzumlu maharet ve potansiyelin Türkiye’nin hangi bölgelerinde olduğu inceden inceye araştırılmıştır. Türkiye’de mevcut büyük sanayinin bugün İthal etmek zorunda kaldığı ve miktarı yüzde sekseni bulan parçaların hangi şehirlerde yapılabileceği incelenmiştir. Yapılan araştışmalarda Kayseri ve Gaziantep’te toplu halde bulunan sanatkârlar, uzmanların dikkatini çekmiştir. Türkiye’de kurulan büyük sanayiinin ihtiyacı olan parça ihtiyacını, Gaziantep ve Kayseri’de bulunan küçük sanayi atölyelerinin yapabileceği ilgili makamlara rapor edilmiştir Gaziantepli sanatkârların doğuştan kabiliyeti, maharetli oldukları iddia edilmiştir. Gaziantep’te mevcut küçük endüstrinin gelişmesi için lüzumlu Bölge sanayi sitesini kurmak, sanatkârlara yeteri kadar kredi temin etmek, ihtisas eğitimini gerçekleştirmek gerektiğini uzmanlarca tespit edilmiştir. Gaziantepli sanatkârlara gerekli ilgi gösterilip iyi bir organize ile çalışmaları planlaştırılacak olursa, Gaziantep’te mevcut sanayi atölyelerinden bazılarının kısa zamanda büyük sanayi tesisleri haline geleceği, işsizliğin önleneceği, Gaziantep’te büyük sanayi tesislerinin kurulacağı birçok raporlarla tespit edilmiştir.
GAZİANTEP’TE SANAYİNİN GELİŞMESİ İÇİN AMERİKAN AİD TEŞKİLATININ GÖSTERDİĞİ GAYRET
Gaziantep şehrinde sanayi alanında mevcut maharet ve potansiyel, eskiden beri Amerikan iktisadi yardım teşkilatı (A.I.D.) nın dikkatini çekmiştir. AID ile Türk hükümetinin iş birliği ile Gaziantep’te küçük sanayi geliştirme. Küçük Sanayiden büyük sanayiye geçiş projesi hazırlanmıştır. Küçük sanayinin gelişmesi için kredi temini ve ihtisas eğitimi ele alınmıştır. Küçük sanayicilerin kredi almalarını kolaylaştırmak gayesiyle Halk Bankası tarafından tevzi edilmekte olan Küçük sanayii ikraz fonunu AID teşkilatı 20.000.000 liraya çıkarmıştır. Bir müstakrizin alacağı azami kredi miktarı 50.000 TL ya çıkarılmıştır. AID teşkilatı ikraz fonundan tercihen Gaziantepli sanatkârların istifade ettirilmesini Halk Bankasından rica etmiştir.
Amerikan İktisadi iş birliği teşkilatı uzmanlarının öncülük ile 2 ila 21 Temmuz 1964 tarihinde Gaziantep erkek sanat enstitüsünde Sanatkârları yetiştirme kursları açılacaktır. Gaziantepli sanatkârlarda eksik olan teknoloji, organizasyon, teknik bilgi, teknik resim okuma ve çizme, atölye pratiği gibi konularda mesleki eğitim seminerleri düzenlenmiştir. Biz Gazianteplilerin bu çalışmalara az önem vermemize rağmen Amerikan AID teşkilatı 1963 yılı başında Gaziantep için özel bir geliştirme fonu tahsis etmiş̧, milyonlarca lira sarfı ile Gaziantepli sanatkârların teknik bilgilerini geliştirmek için teşkilat kurmaya karar vermiştir.
Gaziantep sanayi tarihinde yeni bir mutlu devir açacak olan AİD teşkilatının Gaziantep için kurmaya karar verdiği sanayii geliştirme araştırma enstitüsü̈, Gaziantep halk oyunca değeri anlaşılmadığından, bir cinayet haberi kadar olsun ilgi ile karşılanmamıştır. Gaziantepli sanayicilerin dahi kurulacak teşkilatın önemini kavrayamadıkları, ilgi duymadıkları hayretle tespit olunmuştur.
GAZİANTEP’İN KÜÇÜK SANAYİİ GELİŞTİRME PİLOT BÖLGESİ OLARAK İLÂN EDİLİŞİ
Ekim 1964 ayında Türkiye radyoları, Gaziantep’in Küçük sanayii geliştirme pilot bölgesi olarak seçildiğini, devrin sanayi bakanı Muammer Ertenin ağzından ilan etmişti. O zaman Gaziantep’in kara kaderi değişecek diye ne kadar çok sevinmiştik. Pilot bölge ilanından sonra aradan 4 yıl geçti. O günkü̈ sevincimiz pek kalmadı, üzüntülüyüz. Ortada yapılacak, edilecek diye söz var, gözle görülen bir şey yok.
GAZİANTEP SANAYİ SİTESİNİN KURULMASI İÇİN 4 YILDAN BERİ YAPILAN ÇALIŞMALAR NE SAFHADADIR?
Yerli ve Amerikalı uzman ve müşahitler, yetkili merciler, müşterek ve değişmez bir kanaate varmışlardır: Gaziantep’te zengin ve yüksek kabiliyetli bir küçük sanayii potansiyeli mevcuttur. Bu potansiyeli kanalize etmek için Türk hükûmetlerince Gaziantep sanayi pilot bölgesi olarak kabul edilmiş̧, Gaziantep’te bir sanayi sitesi kurulmasına karar verilmiştir. Sanayi sitesi için lüzumlu sahanın İller Bankasınca haritası yapılmış̧ ve imar planı tanzim edilmiştir.
Küçük sanayii mensuplarımız bir kooperatif kurmuşlar ve kendilerinden istenen parayı temine çalışmışlardır. Gaziantep Belediyesince sanayi sitesi alanının yol, su, kanalizasyon, elektrik gibi alt yapı tesislerinin yapılacağına dair Belediye encümenince karar alınmış̧ ve Sanayi Bakanlığı ile İmar ve İskan Bakanlıklarına bildirilmiştir. İlgili bakanlıklarca gerekli projelerin hazırlandığını işitmekteyiz fakat dört yıldan beri işler pek yavaş̧ yürümekte, bir türlü fiiliyata geçilememektedir. Bölge sanayi sitelerine biz Gazianteplilerden sonra başlayan Bursa ve Diyarbakır gibi şehirler, ilgili bakanlıkların desteği ile hayli mesafe almışlardır.
Ankara’da yaptığımız tetkiklerde, Bakanlıklar, yakından ilgilenen ve işlerini sıkı tutan şehirlere yardım ve müzaheret etmekte olduğunu gördük. Biz Gaziantepliler ise gayret göstermeyip, Sanayi sitesini gelip devletin kurmasını arzu ettiğimizden daha uzun yıllar bekleyeceğiz demektir. O zamana kadarda birçok şehirler bizleri geçecek, atı alan Üsküdar’ı geçmiş̧ olacaktır. Sanayi sitesi kurma konusunda başarı sağlayan şehirlerin gittikleri yoldan gitmeye mecburuz. Devletin yardımını sağlayacak, devletle iş birliği yapacak özel teşkilatla kurmamız gerekiyor.
DEVLETİN GERİ KALMIŞ BÖLGELER İÇİN TATBİK EDECEĞİ ÖZEL REJİMİN GAZİANTEP İLİNE DE TEŞMİL EDİLMESİ
İkinci beş̧ yıllık kalkınma planına göre, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da yer alan ve içlerinde Gaziantep ilinin de bulunduğu 22 vilayetimiz için özel bir kalkınma rejimi kabul edilmiştir.
Hulusi YETKİN
(Devamı var)
