(Bir önceki sayıdan devam)
Bu tehlikeye karşı köylünün. Tarım Bakanlığı'nın Gaziantep Teşkilâtı tarafından şimdiden tenvir edilmesi lazımdır.
Salkım güvesine Gaziantep bağlarının hemen her tarafında ve bilhassa Geyvecik ve Arıl semtlerinde çok rastlanır. İç kısmı iyi hava almayan ve güneş görmeyen omcalarda ve taban bağlarda çok görülür. Tırtılları, çiçek tomurcuğunu, koruk ve olgun taneleri delip, salkımda büyük zararlar yapar. Yine bu bölgede Ağustos böceklerinin, bağ bambulunun, bağ maymuncuklarının ve bağ çadır tırtıllarının bağlarda birçok zararlarına raslanır. Zirai Mücadele Teşkilâtının bağcılara gereken teknik bilgiyi vermekte çok fazla mesai sarfetmesi gerekir.
e) Hasat
Üzümlerin hasadı elle koparılarak, bıçak ve çakı ile yapılmaktadır. Şahısların bağı küçükse aile efradı vasıtasiyle kesim yapılır. Bağ sahası genişse dışarıdan kesici amele tutulur. Kesicilerin başında umumiyetle mal sahibi bulunur. Kesime güneş doğmadan bağın güney kesiminden başlanır. Kesilen üzümler sepetlere konur, bu üzümler bağın bir yerinde bulunan küfelere istif edilir. (Üzüm toplama kasalarına mahra denir.) Kesim yapılırken çok az da olsa elle bir ayıklama yapılır. Büyük küfelere doldurulan üzümler hayvan sırtlarında sergi yerine veyapazarlara getirilir. Son zamanlarda Antep ilinde iç ve dış pazarlara çok fazla üzüm sevkiyatı yapılması dolayısıyla bağcılar üzüm hasadına ve ambalaj şekillerine kısmen de olsa dikkat etmeye de başlamışlardır.
Üzümlerin güneş doğmadan önce kesilmesi mahzurludur. Çünkü hava rutubeti neticesinde üzümlerin üzerlerinde meydana gelen çiğ kurumadan hasad yapılıp, ambalaj yapılırsa üzümlerin çok kısa zamanda çürüdükleri görülür. Bunun için tanelerin üzerinde bulunan nemin kuruyup uçmasından sonra hasad yapılması lazımdır. Hasadı bilgili kimselerin yapması gerekmektedir. Şayet üzümlerin kesimi salkım sapından tutulmayıp salkım avuçlanarak kesilirse tanelerin üzerinde bulunan pus tabakası silinir. Pus tabakası üzümlerin dayanmalarına direkt olarak tesir ettiğinden silinmeleri neticesinde üzümler kısa zamanda bozulur. Kesilen üzümlerin ambalajı yapılırken salkımlarda çürük ve ezik tanelerin makasla teker teker ayıklanması lazımdır. Üzümlerin ambalajı küfe veya büyük kaplara değil de 7-10 kiloluk üzüm kasalarında ambalajlarının yapılması gerekir. Bu söylenildiği şekilde pazarlara sevkedilirse, sofralık üzümlerin satış mahalline az fire vererek gittiği ve fazla fiat bulduğu görülecektir. Bunun için Antep bölgesi bağcılarına bu hususları öğretecek kursların açılması ve bağcı köylerde bağcılarla oturumlar düzenlenmesi faydalıdır.
ÜZÜMLERİN ÇEŞİTLERİ VE ÖZELLİKLERİ
Bu bölgede yetişen üzüm çeşitleri yetişme zamanlarına göre üç kısma ayrılabilir.
Erken yetişen üzümler,
Vakitli yetişen üzümler,
Geç yetişen üzümler
Erken yetişen üzümlerin olgunlaşma tarihleri 1 Temmuz - 15 Ağustos, vakitli yetişenlerin 15 Ağustos - 15 Eylül, geç yetişen üzümlerin ise 15 Eylül - 30 Kasım tarihleri arasındadır. Gaziantep ilinde üzümlerin hasata başlama ve bitiş tarihleri çok geniş bir zamanda yapılmaktadır. Antep ilinde 50'nin üzerinde yetişen üzüm çeşitleri içinde iktisadi değerleri olanlarla yetişme periyotlarına göre şunlardır.
Erken yetişen üzümler: Tahannebi, Karaalaca, Kabarcık, Ağbesne, Sergi Karası, Kokulu Çavuş'tur.
Vakitli yetişen üzümler: Dımışkı, Muhammediye, Üvezi, Ekşikara, Tusbağı Kabarcığı.
Geç yetişen üzümler: Künefi, Dökülgen Hönüsü.
BELLİ BAŞLI ÜZÜM ÇEŞİTLERİNİN KULLANILMA ŞEKİLLERİ İLE ÖZELLİKLERİ İSE AŞAĞIDADIR.
a) Sofralık Üzüm Çeşitleri:
Sofralık olarak kullanılan birçok üzüm çeşidi varsa da bunların içinde sofralık vasfını taşıyan, aynı zamanda iktisadi değeri haiz olan çeşitleri: Dımışkı, Tahannebi, Hönüsü, Muhammediye ve kokulu Çavuş'tur.
Dımışkı üzümü: Son zamanlara kadar Antep bölgesinde kurutmalık olarak kullanılır. Bu bölgede en geniş alanı bu üzüm çeşidi kaplamaktadır. Olgunlaşma Ağustos ayı sonu veya Eylül ayı başlarındadır. Vakitli yetişen üzümler grubuna girer, salkımları büyük ve tek kanatlıdır. Eşit ve iri taneli olan bir salkımın ağırlığı ortalama olarak 400-500 gram arasındadır. Meyva etli olup et rengi sarımtırak beyaz renkte, çekirdek adedi 2-3'tür. Son senelerde iç ve dış pazarlarda aranan bir üzüm çeşidi olması dolayisiyle yeni bağ tesislerinde bu çeşit üzerinde çok fazla durulmaktadır. Türkiye’nin standart sofralık üzüm çeşitleri tasnifine de girmiştir. Fakat terbiye sistemi ile budama metodlarının bu üzüm çeşidi için araştırılması lazımdır.
Tahannebi üzümü: Bunun olgunlaşması Temmuz ayının sonuna rastlaması dolayısıyle erken yetişen üzemler grubuna girmektedir. Salkımları küçüktür. Ortalama salkım ağırlığı 200-300 gram gelir. Taneler uzunca ve sivridir. Fazla tane ihtiva eder. Dolgun etli ve gevrek yapılıdır. Çiçek biyolojisi morfolojik erdişi, fizyolojik işidir. Onun için bu çeşitle yalnız başına bağ tesis edilemez. Bu çeşit dölleyici bir baba çeşidi ihtiyaç gösterir. Şayet iyi bir dölleyici ile yetiştirilmezse salkımlarda döllenmiş ufak taneler bulunur. Salkımda irili ufaklı tanelerin bulunması üzümün satış değerini kaybettirir. Onun için bu üzümü yetiştirirken babalık yapacak çeşitlerin dikkatli olarak seçilmesi lazımdır. Bu hususun tesbiti de yine bölgede ilmi bir araştırmayı icabettirir.
Hönüsü üzümü: Antep ilinde Dımışkı üzümünden sonra en geniş sahayı kaplayan geç, yetişen bir üzüm çeşitidir. Olgunlaşması Ekim ayı sonlarında olup salkım şekli kanatlıdır. Ortalama salkım ağırlığı 500-600 gram arasında değişir. Daneler irice, kabuk ince, tane miktarı azdır. Çekirdek adedi 2-3'tür. Yola mukavemetli olması dolayisiyle Doğu Anadolu Bölgesine çok fazla gönderilmektedir. En iyi Hönüsü yetiştiren köy Gaziantep’in kuzey batısındaki Çarpın Köyü'dür. Bu üzümün en mühim kusuru çiçek biyolojisinin Tahannebi gibi morfolojik erdişi fizyolojik erdişi fizyolojik dişi olmasıdır. Onun için çok zaman salkımlarda döllenmiş Partenokarpik tanelere rastlanır. Bu çeşide babalık yapacak bir çeşidin araştırılmış olması lazımdır.
(Devam edecek)
