(Aziz dostum Dr. Nizamettin Özgül’e)
Gaziantep’te ayrı ayrı mürşitlerden inabeli birkaç Nakşi Şeyhi ve Nakşi Bendi Tekkesi vardı. Bunlardan Şer’i mahkeme ve Evkaf sicil kayıtlarına geçen asıl Nakşi Bendi Tekkesi şimdiki Ticaret sarayının yerinde idi. Asıl tekke binası ve hücrelerinden başka yanı başında bir de haziresi (Mezarlık) vardı. Bu tekke (Dergahı Ali) Kapıcı başılarından Uşak’lı Osman ağa oğlu Antep Mütesellimi Mehmet ağa tarafından yaptırılmıştır.
Aslı Dr. Nizamettin Özgülde saklı bulunan 12 Ramazan 1235 23 Haziran 1819 tarihli Vakfiyeye göre Mehmet Ağa tekke için büyük bir oda ile, 5 hücre yaptırır. Hacı Göğüş değirmeni yakınında 150 maşaralık ([1]) iki bostan-sulu tarla ile ([2]) Cağdın Köyünde Halep arkı ([3]) altındaki değirmenin 1-3 hissesini bu tekkeye vakıf ve tahsis eylemişti. Bostanlarla değirmenin gelirinden Tekke ve müştemilatının onarımı yapıldıktan, değirmenin masrafları çıktıktan sonra post’taki şeybe ve tekkedeki Özbekler tercih edilmek şart ile fakirlerin doyurulması için ödenekler ayırır, ayrıca babası Osman Ağa ile Akyol Camii-eski adı Ferhadiye camiidir. Şimdiki yıkılmış olup yerinden Atatürk Bulvarı geçmektedir, avlusunda gömülü bulunan annesine bu camide hatim okunmasını şart koşar. Ayrıca:
Evlattan evlada geçmek şart ile Mehmet Tahir oğlu Ulemadan Hafız Abdülnafi Efendiyi mütevelli. Ulemadan Kethüda zade Hacı Yasin Efendiyi ([4]) Nazır tayin eder. Meşihata da aynı şartlarla Buharalı Şeyh Hüseyin’i oturtur.
Vakfiyenin düzenlenmesinde zamanın ünlü kişileri tanık olarak hazır bulunurlar Vakfiyenin altında şu adları okumaktayız: Müftü Hacı Arif Efendi. Müderrislerinden Selim Efendi Haci Hafız Mustafa efendi, Battal bey zade Mehmet Sadık bey, Güzeloğullarından Miralay Mehmet Bey, Kale dizdarı Emin Ağa, Bostancı zade Mustafa ağa ([5])
Köse Kethüda adıyle de anlam Vakıf Mehmet ağa sonradan miri miran rütbesiyle ve paşa ünvanlıyla Maraş Eyaleti Mutasarrıfı daha sonra Vezirlik ve Müşirlikle Sivas Valisi olmuştur ([6])
Şeyh Hüseyin’in ölümü üzerine 2 Cemaziyülevvel 1243 tarihli Beratla oğlu Bahattin efendi posta oturmuştur. ([7])
Bu tarihten 19 sene sonra Vakıf Mehmet Paşa’nın Şer’i Mahkemeye müracaatı üzerine 11 Sefer 1262 – 8 Şubat 1845 tarihli bir kararla Hacı Yasin efendi azledilerek, Nazırlık ([8]) ve Maraş Naibi Sadık efendi tarafından tanzim edilen bir tevliyet name ile Abdülnafi efendi yerine mütevellilik görevi Bahattin efendide toplanır. Bundan bir az müddet sonra Abbülnafi efendinin Antep’i terk ettiği ve öldüğü mucip sebebine dayanan 25 sefer 1262 tarihli kararla Maraş mahkemesinin verdiği tebligat kararı teyit ediliyor. Böylece Bahattin efendi her üç sıfatı da üzerinde topluyor, Tekkenin mutlak hakimi oluyor Vakfiyeden anladığımıza göre Şıh Hüseyin aslen Buharalıdır. Tekkeye gelen Özbek dervişlerine misafirlikteki tercih hakkının tanınmasının nedeni bu olmak gerektir.
Şıh Hüseyin efendinin doğum tarihini bilmiyoruz. 1243 tarihinde öldüğü anlaşılıyor. Bahaddin efendinin de doğum tarihi belli değildir. Alim hayret mahlası ile şiirler yazan merhum uzun müddet posta oturmuş, ayrıca Müderrislik, Evkaf Müdürlüğü, Müftülük gibi vazifelerde bulunmuştur ([9])
27 Şevval 1304 tarihinde öldüğü vakit yerine oğlu Nizamettin efendi geçmiştir. Mehmet Bahaeddin efendide babası gibi tekkenin haziresine gömülmüştür.
Bugün Senatör olarak ilimizi temsil eden Dr. Nizamettin Özgül, Nizamettin efendinin oğlu Hikmet efendinin oğludur.
Yazan: Cemil Cahit GÜZELBEY
[1] Bir maşara 25 metrekarelik yer kaplayan eski bir yüzölçümüdür
[2] Siciller cilt 141, sahife 58 de 12 Cemaziyülevvel 1235 tarihli karara göre Mehmet ağa bu tarlayı, vakfiyede şahit olan Hacı Sadık beyden bir müddet önce satın almıştı.
[3] Halep arkı Cağdın köyü kuzeyindeki Paşa pınarının suyu ile yolda Sazgın ve Elmalı sularında aldıktan sonra Halep’e akan suu'i mecradır. Diğer adı Kuik’dir
[4] – Abdülnafi efendi Münif Paşanın babası olup, Mısırlı İbrahim Paşa tarafından Mısır’a götürülmüştür. Hacı Yasin efendide Göğüşlerden Hacı Taha ve Mustafa ağa kollarının atasıdır.
[5] Müftü Hacı Arif efendi, Ali efendi oğlu (Kozanlı) ailesindendir. Selim efendinin Ak Polat oğlu, diğer adıyla Basmacılardan olduğunu sanıyorum- Hacı Hafız Mustafa Ünlü̈ Küçük Hafızdır. Hacı Sadık bey meşhur Battal Bey’in dolayısıyla Belediye Reis Muavini Ali Budak ve Dr. Ahmet Hurşit Battal’ın, Miralay Mehmet bey Güzel ve Güzelce soyadını taşıyan ve Güzelbeylerle amca çocukları olan ailenin. Emin ağa ise Kale ağası oğullarının atalarıdır
[6] Şer’i Mahkeme sicilleri cilt 144 sahife 302
[7] Şer’i Mahkeme sicilleri cilt 144 sahife 302
[8] Şer’i Mahkeme sicilleri Sahife 276
[9] Gaziantep büyükleri sahife 115
