YÜKSEK ÖĞRETİM ŞURASI VE DEVLET ADAMLARIMIZA AÇIK MEKTUP

Kategori: Teşekkür Mektup
Konu: Gaziantep

Yeni üniversiteler ve Yüksek okulların açılması konusunda Ankara’da “Yüksek Öğrenim müesseselerinin gelecekteki nitelikleri, sayı ve yerlerinin tesbiti” adı altında bir şûra kurulduğunu gazetelerden öğrenmiş bulunuyoruz. Yeni Üniversiteler ve Yüksek okulların açılması konusundaki görüşümüzü Sayın Şûra üyelerine ve muhterem devlet adamlarımıza saygı ile sunarız:

DOĞU ve GÜNEYDOĞU ANADOLU İLE GAZİANTEP BÖLGESİ BİRBİRİNDEN AYRILMASI MÜMKÜN OLMAYAN BİR BÜTÜNDÜR

Kuzeyde Sinop, burnundan, güneyde İskenderun körfezine çekeceğimiz bir hatla, Türkiyemizi batı ve doğu diye iki büyük parçaya ayıracak olursak, doğuda kalan büyük parçada Gaziantep’in en büyük şehir olduğunu görürüz. 1927 yılından beri yapılan bütün genel nüfus sayımlarında Gaziantep şehri tüm Dağu ve güneydoğu Anadolunun en büyük şehri olduğunu isbat etmiştir. Haritaya baktığımız zaman güneyde bir hudut şehri gibi gözüken Gaziantep’in, Doğu ve Güneydoğu Anadolunun en büyük Ticaret, sanayi ve kültür merkezi olmasının sebepleri üzerinde, ilim ve devlet adamlarımızın önemle durmalarını dileriz. Yine haritaya baktığımız zaman Gaziantep ve çevresinde nüfusu onbinleri geçen İskenderun, Osmaniye, Antakya, Maraş, İslâhiye, Nizip, Kilis, Birecik, Besni gibi kasaba ve şehirlerin kümelendiğihi görürüz. Doğu ve Güneydoğu Anadolunun başka hiçbir köşesinde, kasaba ve şehirlerin bu kadar sık kümelendiğini görmek mümkün değildir.

Osmanlı Devleti zamanında Doğu ve Güneydoğu Anadolunun ticaret, ve sanayi merkezi Halep ve Şam, limanı Beyrût’tu. Cumhuriyet devrinde ise Doğu ye güneydoğu Anadolunun ticaret, sanayi ve kültür merkezi Gaziantep, limanı İskenderun olmuştur. Gaziantep şehrinin yeni kurulan mahalleleri, sokakları otelleri, hanları, pazarları: Vanlılar, Erzurumlular Karslılar, Elazığlılar, Mardinliler, Bitlisliler, Malatyalılar, Sivaslılar, Karadenizli ve Urfalılarla doludur. Gaziantep’in kaderinin Doğu ve Güneydoğu Anadoluya, doğu ve güneydoğunun kaderinin de Gazianteb’e sıkı sıkıya bağlı olduğunu halkımız çok iyi bilmektedir. Gaziantep, Doğu ve Güneydoğunun ayrılmaz bir parçasıdır. Doğu ve Güneydoğunun dertlerinin çarelerini ve hızlı kalkınma yollarını Gaziantepten ayrı düşünmek, sosyal ve ekonomik kanunlara olduğu kadar, coğrafî ve beşerî gerçeklerede tamamen aykırıdır. Gelen giden bir çok cumhuriyet hükümetleri bu gerçekleri çok defa göz önünde tutmadıklarından, doğu ve güneydoğu Anadoluya yapılan milyarlık yatırımlar, bu bölgelere yeterli canlılığı getirememiştir.

Biz ise yurt gerçeklerinin ışığı altında, Doğu ve Güneydoğu Anadolunun süratle kalkınması için, Gaziantep’te acele kurulması gereken yüksek öğrenim müesseselerinin en önemlilerini aşağıya sıralamış bulunuyoruz:

GAZİANTEP SOSYAL ARAŞTIRMA MERKEZİ

Doğu ve Güneydoğu Anadolunun davaları Türkiye aydınları tarafından ilmi ölçülerde bilinmemektedir. İleri sürülen hal çareleri, çok defa faraziyelere ve tahminlere dayandığından bu bölgeler halklarınca gülünç veya kayıtsızlıkla karşılanmaktadır. İlmî zihniyetle Doğu ve Güneydoğu Anadolunun gerçeklerinin ve dertlerinin tesbit edilmesi için Gaziantepte bir sosyal araştırma merkezinin acele kurulması gerekir.

Gaziantep Bölgesi Türk halkı, 9 asırdan beri Güneyden saldıran Arap kültürüne ve doğudan gelen İran kültürüne karşı başarılı bir direniş göstermiştir. Gaziantep bölgesine gelip yerleşen, Kürtçe konuşan halkların kısa zamanda Kürtçeyi terkederek eski ana dilleri olan Türkçeyi yeniden benimsedikleri de başka bir gerçektir. Gaziantep bölgesi halkı Türk kültürünü tamamen benimsemiş, tam bir millî kütle olmuşlardır. Doğu ve Güneydoğu Anadolu halkının Ticaret ve Sanayi alanında da Gaziantep bölgesini tercih ettiği de coğrafî ve ekonomik hakikatlerdendir. Bu gibi gerçeklerin ilmi yollarla tesbit edimesi; devlet plânlamasında göz önünde tutulması bir zarurettir.

GAZİANTEP EĞİTİM ENSTİTÜSÜ

9 asırdan beri, güneyden saldıran Arap kültürüne karşı başarı ile karşı koyan, Doğudan gelen İran kültürü saldırısını her defasında durdurup yok eden, millî birlik bilincine erişmiş, milli meselelerde derhal kendiliğinden tepki gösterebilen Gaziantep Bölgesinde, bir eğitim enstitüsünün acele faaliyete geçirilmesi çok faydalı olacaktır. Milli şuuru yüksek halk kütleleri arasından seçilecek öğrencilerin, mezun olduktan sonra, doğu ve Güneydoğu Anadoluda çok önemli ödevler göreceklerine inanıyoruz.

Fotoğraf: Süratle gelişmekte olan Gaziantept bir cadde: Gaziler Caddesinden bir görünüş. (1965)

Fotoğraf: Gaziantep’te yeni kurulan caddelerden biri: İnönü Bulvarı. (1965)

TİCARİ İLİMLER AKADEMİSİ

Doğu ve Güneydoğu Anadolunun mahsullerinin alınıp satıldığı, bu bölgelerin en büyük ticaret merkezi olan Gaziantepte bir ticarî ilimler akademisi kurulması çok faydalı olacaktır. Doğu ve Güneydoğu ovalarının sulanması uğrunda devletin milyarlar harcamıya başladığı bu yıllarda, doğunun mahsulunu değerlendirecek olan İlmî kültürle mücehhez kaliteli tüccarlara ve uzmanlara da bol sayıda ihtiyacımız olacaktır. Doğuyu en iyi tanıyan Gaziantep Bölgesi halkından yetiştirilecek elemanların, Doğu ve Güneydoğuya daha çok faydalı olacağı kanısındayız. Gaziantepte kurulacak bir ticarî ilimler akademisi için bina ve öğretim üyeleri durumu da müsaittir.

VETERİNER FAKÜLTESİ

Asırlardan beri Doğu ve Güneydoğu Anadolu; İrak, Suriye, Lübnan, Arabistanın et ambarıdır. Cumhuriyet devrinde de alman bütün önleyici tedbirlere rağmen Güney devletlerine yapılan hayvan kaçakçılığı önlenememiştir. Güney devletleri halklarının biz Türklerin hayvan mahsullerine şiddetle ihtiyaçları vardır. Çok geri ve İlmî olmuyan usullerle yürütülen hayvancığın Doğu ve Güneydoğu Anadoluda kalkınması için Gaziapte bir Veteriner Fakültesine ihtiyaç vardır. Hayvancılık aynı zamanda büyük sermaye ve müteşebbis işidir. Hayvancılığın istediği şartların çoğuna elverişli Gaziantepte tercihan bir veteriner Fakültesi kurulması çok faydalı olacaktır.

GAZİANTEP ZİRAAT OKULU

Gaziantep Bölgesi köylü halkının yüzde doksanı geçimini üzüm, fıstık ve zeytinden sağlar. Bol döviz sağlayan fıstığın daha bol yetiştirilmesi zeytin bahçelerinden ve bağlardan daha kaliteli ve bol mahsul almak amacı ile Gaziantep Bölgesi köylüsüne İlmî usulleri öğretecek elemanlara şiddetle ihtiyaç vardır. Gaziantep Köylüsü kendi çocuklarının Ziraat Okullarında okuyarak daha bol fıstık, daha kaliteli zeytinyağı ve üzüm yetiştirmenin yollarını öğrenmelerini candan arzu etmektedirler. Ziraat Okulunun açılması için Gaziantep Ziraî Araştırma Enstitüsü binaları elverişli olduğu gibi öğretici elemanda bulmak kısmen mümkündür.

Fotoğraf: Gaziantep'te yeni kurulan mahallelerden biri: Kavaklı Mahallesi Ordu Caddesinden bir görünüş.

GAZİANTEP TIP FAKÜLTESİ

Osmanlı Devleti zamanında Gaziantep’te bir Tıp Fakültesi vardı. Amerikan misyonerleri Gaziantep’in kilit noktada bulunduğunu, bundan yıllarca evvel takdir etmişler, Osmanlı topraklarında ilk hastahanelerden birini Gaziantep’te kurmuşlar ve bu hastane halâ yaşamakta, her yıl yüzlerce Doğu ve Güneydoğuluyu tedavi etmektedir. Tıp Fakültesi ise Cumhuriyet devrinden evvel Beyruta taşınmıştır. Doğu ve Güneydoğudan Gaziantepli hekimlere hergün yüzlerce hasta gelmektedir. Hatta Suriye’den gelen hastalara da sık sık rastlanmaktadır. Değerli hekimlerin ve tesislerin bulunduğu Gaziantepte, bir tıp fakültesinin kurulması çok kolay olacaktır. Gaziantepte yetişecek yeni hekimlerin doğuda ödev almaları da zor olmuyacaktır.

GAZİANTEP TEKNİK OKULU

1965 Genel Nüfus sayımına göre nüfusu 160.000 kişiye yaklaşan Gaziantep şehrinde yaşayan insanların yarıdan çok fazlası geçimini sanayi ve küçük sanatlardan sağlar. Gaziantepte çok büyük bir sanayi potansiyeli bulunduğu uzmanlarcada tesbit edilmiş ve Gaziantep devlet tarafından küçük sanayi pilot bölgesi olarak ilân edilmiştir. Gerçekten Gaziantep, Doğu ve Güneydoğu Anadolunun en büyük sanayi merkezidir. Doğulu halk birçok ihtiyacını Gaziantep Bölgesinden temin eder. Doğulu tüccar hayvan ve ziraat mahsullerini Gaziantep bölgesine getirip satar; Gaziantepten aldığı sabunu, mensucatı, kilimi, ayakkabıyı, pekmezi, şekerlemeleri, üzümü mobilyayı, âletleri yurduna götürüp satar. Makinesi ve arabası bozulan Doğulu tamir için tercihan Gaziantep’e gelir. Arabasına karuseri, boyayı tercihan Gaziantepte yaptırır. Birçok oto yedek parçasını tercihan Gaziantepten alır. Oto lastiklerini Gaziantepte yeniletir. Buz dolabı, radyo gibi Gaziantep’te yapılan sanayi mamulleri de tercihan doğuya sevk edilir. Onbinlerce genç İlmî kültürden mahrum olarak, Gaziantepli ustasından edindiği pratik bilgilerle Doğu ve Güneydoğu Anadolu halkına faydalı olmaya çalışır. Gaziantepte kurulan Gaziantep Erkek Sanat Enstitüsünün İlmî zihniyetin yerleşmesinde olumlu tesirleri görülmeye başlamıştır. Yeni yapılan enstitü binaları bir teknik okul açılmasında çok müsaittir. Teknik okulun cakit kaybedilmeden Gaziantep’te aılması, gelişmemekte olan sanayi kollarında kalite ve bol randımanın alınması için eleman yatiştirmesi bir zaruret halini almıştır.

SONUÇ:

Yeni Yüksek Öğrenim müesseselerinin yerlerini ve niteliklerini tesbit için, yurdumuzun her bölgesinin ayrı ayrı imkân ye Şartlarını tesbit edecek daimi bir komisyon kurulmasını, bu komisyonun her bölgeden gelecek talepleri mahallinde bizzat incelemesini, masa başı tabminlerden ve faraziyelerden kaçınmasını candan dileriz. İlmî yoldan gidildiği takdirde, Gaziantep Bölgesinde kurulacak ve yukarıda bahsettiğimiz okullara Öncelik tanınacağını, 9 yıldan beri Gaziantep Kültür Derneği çatısı altında yapılan sosyal araştırma çalışmalarından anlamış bulunuyoruz.

Saygılarımla

Gaziantep Kültür Derneği Başkanı

Hulusi YETKİN

YETKİN, H. " YÜKSEK ÖĞRETİM ŞURASI VE DEVLET ADAMLARIMIZA AÇIK MEKTUP". Gaziantep Kültür Dergisi. ( 1966)

Anahtar Kelimeler: karuseri, karsı, yetisecek, inanıyoruzp, sartlarını