Doğu ve Güneydoğu Anadolumuzun en büyük şehri Gaziantep’te Yüksek öğrenim müesseselerinin biran önce faaliyete geçmesini sağlamak amacı ile (Gaziantep’te Teknik Okul- Eğitim enstitüsü ve diğer yüksek okulları yaptırma derneği) kurulmuştur.

Türkiye’nin en geri kalmış Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri halklarının hızla kalkınabilmeleri için, en önemli Yüksek Öğrenim müesseselerinin öncelikle ve süratle nerede kurulması gerektiği konusunun, objektif ölçülerle önemle incelenmesi gerekmektedir. Son yıllarda Erzurum, Diyarbakır, Elazığ gibi Doğu merkezlerinde kurulan Yüksek Öğretim müesseseleri Doğu’nun kalkınmasında faydalı olacaklarına şüphe yoktur. Fakat Doğu ve Güneydoğu Anadolumuzun çok kısa bir zamanda ve kolaylıkla kalkınabilmesi için, Gaziantep’e özel bir önem verilmesi gerektiği kanaatindeyiz.

Doğu ve Güneydoğu Anadolu halkları içinde Gaziantep Bölgesi’nin taşıdığı önemi belirtmek için bu yazıyı hazırlamış, bulunuyoruz:

1) Gaziantep’in coğrafi durumu ve Gaziantep’ten geçen yollar: Gaziantep bölgesi, Doğu ve Güneydoğu Anadolu ile en yakın Akdeniz limanları arasında bulunan bir geçit yeridir. Doğu ve Güneydoğu’nun limanları durumunda olan İskenderun ve Mersin’e giden yollar, Gaziantep Bölgesiden geçer ve geçmek mecburiyetindedir. Gaziantep şehri, muntazam kara ve demiryolları ile önemli Doğu ve Güneydoğu merkezlerine bağlıdır. Türkiye’nin en büyük köprüsü olan Birecik köprüsü Doğu ile Batı Türkiye’sini Gaziantep Bölgesi’nde birbirine bağlar. Gaziantep’te gerek yolcu ve gerekse yük nakliyatı çok gelişmiştir. Gaziantep Bölgesi, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun ve gelecekte İran'ın, ileri gitmiş batı ülkeleri ile Türkiye’nin diğer bölgeleri ile münasebetlerini yürütecek en önemli geçit alanıdır.

2) Ticaret ve sanayi bakımından Gaziantep’in durumu: Doğu ve Güneydoğu Anadolu’ya en yakın olan ticaret ve sanayi merkezi Gaziantep şehirdir. Doğu ve Güneydoğu’ya yakın olması sebebiyle Doğulunun ilk uğrak yeri Gaziantep’tir. Doğu ve Güneydoğu Anadolu halkı elde ettiği birçok ürününü Gaziantepli tüccarlara satar. Birçok ihtiyacını da Gaziantepli tüccar sanayiciden satın alır. Doğu ve Güneydoğu Anadolu halkı ihtiyacını eğer Gaziantep’te karşılayamazsa daha uzak olan Adana, Ankara, İstanbul gibi merkezlere başvurur. Bu sebeplerle Gaziantep’te devlet yardımı olmadan da özel sektör hızla gelişmiş, İskenderun körfezi ile Sinop burnuna çizilecek bir çizğinin doğu tarafında kalan Türkiye’de, en büyük sanayi ve ticaret merkezi meydana gelmiştir.

3) Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da nüfusun dağılışı: Gaziantep Bölgesi’nin içinde bulunduğu coğrafi durum, Gaziantep’i Doğu’nun en büyük ticaret ve sanayi merkezi yaptığından, Gaziantep Bölgesi’nin nüfusunu da süratle artmıştır. Gerçekten 1950 nüfus sayımında 71. 877 kişi olan Gaziantep şehrinin nüfusu

15 yıl içinde bir mislinden fazla artarak 1965 sayımında 158.367 rakamını bulmuştur. Ve yine 1950 sayımında Gaziantep ili nüfusu 328.343 kişi iken 1965 sayımında 509.055 sayısına çıkmıştır. Gaziantep şehri, Güneydoğu ve Doğu Anadolu’nun en büyük, Türkiye’nin ise yedinci büyük şehri bulunmaktadır. Gaziantep şehrinin çevresinde yer alan ve nüfusları on binleri geçen Antakya, Kırıkhan, İskenderun, İslahiye, Osmaniye, Maraş, Besni, Nizip, Birecik, Kilis gibi şehirlerin kümelendiği bir bölgeye Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun başka bir çevresinde rastlamak mümkün değildir. Bu şehirlerde yüzbinlerce Doğu ve Güneydoğulu yerleşmiştir. Doğu’nun hiçbir bölgesinde bu kadar sık nüfusun yerleştiği, nüfusun yoğun olduğu başka geniş bir alan mevcut değildir.

4) Tarih, Kültür ve konuşma dili bakımından Doğu ve Güneydoğuda Gaziantep’in özel yeri: Gaziantep şehri ve çevresindeki şehir ve köylerde halkın ezici çoğunluğunun ana dili Türkçedir. Devlet istatistik enstitüsü 1950 nüfus sayımı neticelerine göre, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da Türkçe konuşanların mevcut il nüfusuna göre yüzde oranları şöyledir:

İstatistikler gösteriyor ki: Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da anadili Türkçe olan kütleler en çok Gaziantep ilinde bir araya gelmiştir. Halkın ezici çoğunluğunun aynı dili konuşması, karşılıklı ekonomik ve kültürel münasebetleri süratle artırmış, Gaziantep ve çevresinde çok kuvvetli bir Türk kültürünün doğup ve gelişmesine sebep olmuştur. Tarihi olaylara da bir göz gezdirecek olursak, Gaziantep bölgesi halkına yabancı ordular ve kültür saldırıları karşısında, nasıl kendiliğinden bir ordu haline geldiği ve düşmana karşı kolaylıkla direndiğini görürüz. 1833-1839 yıllarında Mısır orduları karşısında Osmanlı ordusunun yenilmesine rağmen, Gazianteplilerin kurdukları birliklerin büyük başarıları, 1919-1920 yıllarında Fransız ordusunun istila teşebbüsüne karşı

(Devamı var)