Vaktiyle Kilis'in Karataş mevkiinde yel değirmenleri vardı. Bu değirmenler beyaz yontma taştan yapılmışlardı. Çocukluğum zamanında yâni bundan 60-65 yıl önce bu değirmenler çalıştırılıyorlardı. Aradan bir kaç yıl geçince yel değirmenleri yıkıldı ve yerlerinde yeller esmeğe başladı. Bölgemizde yazın esen mevsim rüzgarları eksik olmaz. Bu rüzgârlar batı yâni Akdeniz İstikametinden eser halk arasında garbi denîlen bu rüzgârlar râtip, nemli olduğu için bitkiler için çok fayda sağlar. Poyraz ise her şeyi, hâttâ insan ve hayvanları bile kurutur. Bu batı rüzgârı, hafiften eser bilhassa geceleri şehre bir yayla havası verir. Bu rüzgâra meltem denemez. Bilindiği gibi meltem denizden karaya doğru eser. İzmir’de buna imbat diyorlar.Bu rüzgarları yel değirmenlerinin pervanelerinin dönmesine kafi gelmediği için bu değirmenler işe yaramamışlardır.
O zamanlar su değirmenleri de vardı. Bölgemizde yer üstü suları az olduğu için bunların sayıları da azdı.Şehrin batısında Kilis-Gaziantep şösesi üzerinde Baytazın değirmeni vardı. Bu değirmenin taşiiçeri bahçelerin artık suları ile dönerdi. Bundan başka kuzey batı istikametinde Beşenli değirmeni mevcuttu. Bu değirmenin suyu bol ve kuvvetlidir. Ve halen faaliyet halindedir.
(Devamı var)
Muzaffer AKALAR
