VI
Allah senden razı olsun! (Bir kimse tarafından teşekkür edilmesini değer bir muamele görüldüğünde, bir işin bitirildiğinde, her hangi bir türlü iyiliklere karşı ve anaların çocuklarından hoşnutluğunu andırır hayırdua ve nidadır. Şehirde, köyde, büyük, küçük, erkek, kaldın herkes tarafından' çok kullanılır...).
Allah rahmet eyliye! (Bir eşi: Kabri nur içinde ..olarak demektir’’ yatsın!). Ölülere dua.
Allah (onun) şerrinden şehmetinden esirgesin! (Bir kimsenin gıyabında).
Allah yaramaz şerrinden emin eyliye! Başka sözler katgıntılarile de kullanılır).
Allah yardımcısı olal— olsun! (Allah muinin olsun! nun Öztürkçe güzel bir kullanılışıdır. Bu söz “Allah” lâfzı yerine: Hak, Mevlâ tabirile de başlar.)
Allah yardım eyliye! (eylesin!). Acımak yolunda söylenen. Yahut:
Allah imdat eylesin! (Öncekinin Osmanlıca şeklidir). Avuçladığın (hazır bulunmıyana:— Avuçladığı) altın ola! yahut:
Avuçladığın toprak (veya: taş, toprak) altın ola!
Bir çeşidi de: Tuttuğun toprak altın olsun! (Görülen her hangi bir iyilik veya naktî bir yardımdan ötürü yahut iyilik seven insanlar hakkında).
Bedenine sağlık!
Dert görmiyesin!
Derdin gide!
Diline sağlık!
Dünya (bazan: Dünyalar) durdukça durasın). (Osmanlıca Muammer olasın!).
Elin ayağın dert görmiye!
Eline ayağına sağlık!
Ellerin dert görmiye! (Bazan: ellerine sağlık) diye daha kısaca söylenir.
Şu aşağıdaki sözler de birer sevgi nidası olarak hayır dua sayılırlar:
Ben sana kurbanım! Yahut kısaca: Kurbanım!..
Derdin gide!
Kadan gide! Kadaların ben alam! Bir çeşidi Kadaları (— ka dan) gidel Kadasını aldığım!
Hayranım! Hayranım sana!
Kurbanım! Kurban olayım sana!
BEDDUALAR
Yukarıda arzediid’iğı üzere, bu sözler de, daha tesirli olup her halde yerini bulmasını temenni kasdile büyük bir kudretten yardım istemek üzere “Allah’’ lâfzile başlar:
Allah belânı versin! (Hazırda bulunmıyan- için; belâsını..)
Allah canını ala! (— alsın!). Allah cezanı versinl
Allahdan bulasın
Allahın hışmına uğrıyasınl
Allahın kadasına, belâsına uğrıyasınl
Allah müstehakkını versin! (Bu söz, bazan şaka tarzında da gülmek için, yani bir kötü dua kastı olmayarak, söylenir ki, esasen bu sözde tam bir fena dua anlamı yoktur. Çünkü (istihkak manasıeta bunu ifade eder).
Allah seni iflah etmiye!
Allah seni, nasıl bilirse öyle etsin!
Allah seni yer yer süründüre!
Afata (afet) baş olasın! (— olasıca!).
Baş belâsı. Başımın belâsı!
Başı kırılasıca! (Bu söz: “Kelle” sözile de başlar).
Başına daş (taş) düşe!
Büyümiyesice!). (Bir çeşidi: yetmiyesice." yahut: yetipte yetişemiyesice
Cehennem ol. (... şuradan!) kovmak
Cinsi bozuK(Cinsi, cibilliyeti bozuk!).
Çenesi kopasıca! (Çok geveze, haylaz, çapkın insanlara)
Dert gele! Dert gele bedeniğe!
Dert tutasıca!
-Arkası var-
Cemil GÜÇYETMEZ
