Gaziantep'te hemen hemen her ailenin bir parça gayrimenkulü vardır. Toprakta beş milyar lira millî servet bağlıdır.

Gaziantep hemen hemen her ailenin bir evi veya bağı vardır. Şehir içinde büyük arazi sahipleri yoktur denecek kadar azdır. Taşınmaz mallar çok küçük parçalara ayrılmıştır. Birçok mahallelerde 700-1200 kişinin birden hissedar olduğu parsellere çok raslanır. Yıllardan beri devam eden şiddetli enflasyon, konut, işyeri ihtiyacı gibi sebepler, Gaziantepli ailelerin artırabildikleri paraları toprağa bağlamaları sonucunu doğurmuştur. Gaziantep’lilerin millî servetlerinin çoğunu taşınmaz mallara bağlamaları sonucunda ticaret ve sanayi iş kollarında çok şiddetli bir kredi sıkıntısı yıllardan beri devam eder gider. Hızla artan işsizliğin önlenmesi için toprağa bağlanmış milyarların, ticaret ve sanayi kesimine aktarılması ile mümkündür. Arazilere bağlanmış milyarları inşaat, konut, ticaret ve sanayi sektörlerine dönüştürülmesi işini, Gaziantep’in ekonomik yapısını göz önünde tutan bir nazım plân ve tatbikatı başarabilir. Ziraat sektörünün de kalkınabilmesi için gıda sanayiinin kurulması gerekmektedir. Gıda sanayiine gerekli kapitalda, toprakta bağlı bulunmaktadır.

Emlâk vergisi işlerine bakan Gaziantep 2 Nolu Vergi Dairesinin ilân ettiği istatistiklere göre, 1972 yılı sonu itibariyle emlâk vergisi mükellef sayısı, tahakkuk eden vergiye göre hesap edilen mal sahiplerinin Vergi dairesine bildirdikleri gayrimenkul değerleri toplamı şöyledir:

1972 yılı sonunda gayrimenkul sahiplerinin yarısı dahi henüz vergi dairesine müracaat etmediklerini, 1 ve 2 Tapu siçil muhafızlığı kayıtları doğrulamaktadır. Vergi dairesine müracaat zamanla olmaktadır. Buna rağmen, Gaziantep mal sahiplerinin yarıya yakın kısmının taşınmaz mallarına biçtikleri kıymet 2 milyar 278 milyon 059 bin 100 lirayı bulmaktadır.

1 ve 2 nolu Tapu sicil muhafızlıklarındaki siciller üzerinde mahalle mahalle bir ekibin yaptığı hesaba göre, 10 ilâ 15, Mayıs, 1973 tarihleri arasında Gaziantep’te 58.400 taşınmaz, mal hissedarı olduğu anlaşılmıştır. Paftalar üzerinde semtlerin değerine ve alanına göre yapılan hesaplarda, halkın Gaziantep şehri ve çevresinde 4 milyar 950 milyon lira serveti bağlı olduğu meydana çıkmıştır. Sanayi ve ticaret sektörü ise kredi yokluğu içinde kıvranmakta, bankalar dışı faiz miktarları yüzde otuzu bulmaktadır. Gaziantep’te mevcut 26 banka 1972 yılı sonu itibariyle 250 milyon lira halkın mevduatı vardır. Toprakta bağlı sevret ise dikkat edilsin 5 milyon değil, bin misli fazla 5 milyardır. Bankalarımız, topladıkları mevduattan çok fazlasını kredi olarak müteşebbislere dağıtır. 1972 yılı sonu itibariyle Gaziantep ilinde 46 banka ticaret sektörüne 225.000.000 TL, smayi sektörü 150.000.000 TL, Ziraat sektörüne 150.000.000 TL, uzun vadeli ipotekli kredi olarakta 17 milyon lira kredi dağıtmışlardır. Buna rağmen birçok saktörlerde çok şiddetli bir kredi sıkıntısı vardır, işsizlik yaygındır, iş durgunluğu vardır. Sektörlerin harekete geçmesi iyi yönetilen bir imar politikası ile kolaylıkla mümkündür.

Gaziantep şehrinde bir ayda 1700 kişi nüfus artmaktadır. Gaziantep'te son yıllarda nüfus patlaması olmuştur.

1927 nüfus sayımında Gaziantep şehri 39.998 nüfuslu küçük bir kasaba idi. 1955 yılına gelindiğinde Gaziantep şehrinin nüfusunun 97.144 kişiye yükseldiği görülmüştür. Aradan 28 yıl geçmesine rağmen nüfus, 28 yılda ancak 57.146 kişi artmıştı. 10. Nisan 1956 da Birecik köprüsünün işletmeye açılması ile birlikte Doğu illeri ile batı illeri arasında bir ticaret santralı ve sanayi merkezi haline gelen Gaziantep’te her geçen yıl hızlı bir nüfus artışı başladı. Gaziantep şehrinde ilk 28 yılda artan nüfustan fazlası 10 yıl içinde arttı. 1965 nüfus sayımında Gaziantep şehrinin nüfusunun 160 152 ye çıktığı görüldü 1968 de çukurovadan elektrik enersisi havai hatla gelince, ikincibir nüfus patlaması oldu. 1970 yılı nüfus sayımında ise Gaziantep şehrinin nüfusunun yılda ortalama binde 82 oranında artmaya başladığı 225 881 kişiyi bulduğu anlaşıldı. Resmi gazetenin 27.11 1972 tarihli nüshasının 270 sayfasında belirtildiği üzere, bundan 12 yıl sonra Gaziantep şehrinin nüfusu, aynı hız devam ederse, Adana ve Bursa şehirlerinin nüfusunu da geçecektir. Gaziantep Türkiye büyük şehirleri içinde İstanbul, Ankara ve îzmirden sonra Türkiyenin 4 üncü kalabalık şehri olacaktır. 13.5.1973 günü yapılan seçmen kütükleri sayım sonuçları, yaş gurupları istatistikleri, doğum ve ölüm miktarları göz önünde tutularak yapılan hesaplara göre 13.5.1973 de Gaziantep şehrinin nüfusunun 276.834 kişiye çıktığı anlaşıldı. Köylerden gelen göçe ilaveten, Doğu ve güneydoğu Anadolu illerinden de ardı arkası kesilmiyen ve gittikçe hızlanangöç dalgalarının Gaziantep şehrine doğru geldiği seçmen kütükleri incelemesinden anlaşılmıştır. Gaziantep şehrinin nüfus artış hızı 1970 sayımında binde 82 iken, 1973 de binde 90’na çıktığı, ayda ortalama 1.968 kişinin, yılda 20.376 kişinin arttığı tesbit olunmuştur. Gaziantep’te son yıllarda büyük bir nüfus patlaması olmuştur. Hızla artan nüfusa konut lâzım, işyeri lâzımdır. Son yıllarda kiralar Gaziantep’te inanılmayacak miktarlara hızla yükselmektedir. İnşaatlar hızla pahalanmakta, imar alanları çok dar tutulduğundan, inşaat müteahhitleri daha inşaata başlamadan katları ve dükkanları satmaktadırlar. Gaziantep halkının yüzde on kadarı yüksek gelirli, yüzde 50 kısmı orta gelir gurubuna, yüzde 40 kadarı ise orta altı veya az gelirli guruba dahildir. İnşaat müteahhitlerinin sattıkları katlara veya dükkânlara ancak yüksek gelir gurubuna mensup vatandaşlar ile orta gelir gurubuna dahil vatandaşların pek azı talip olabilmektedir. Halkın büyük kısmı çok şiddetli bir konut ve işyeri sıkıntısı içinde bulunmaktadır. Gaziantep halkının bir özelliği de, müstakil bir evi ve dükkânı olması arzusu içinde olmasıdır. 1970 istatistikleri, halkın dörtte üçünün evinin ve işyerinin sahibi olduğunu ortaya çıkarmıştır.

Nüfus sayımına göre, kirada olanlar genellikle memurlar, yüksek gelirliler veya Gaziantep’e yeni gelenler olduğu anlaşılmıştır.

Son yıllarda nüfus patlamasına uğrayan Gaziantep şehrinde, nazım plânın, halkın şiddetle ihtiyacı olduğu konut ve işyeri ihtiyacını karşılıyacak şekilde düzenlenmesi gerekmekte idi. İmara alman sahalar mümkün olduğu kadar geniş tutularak arsa karaborsasını asgariye indirmesi, toprağa bağlanan 5 milyarın inşaat, konut, sanayii, ticaret gibi sektörlere aktarılması için, nazım plânın Gaziantep’in ihtiyacına göre meydana getirilmesi lâzımdır. Gaziantep nâzım plânını seçenler içinde en başta Gaziantep ticaret ve sanayii hayatını bilenler, emlâk işleriyle yakından uğraşanlar bulunmalı idi. Gaziantep’i sadece mimar ve mühendis gözü ile gören, trafik rahatlığı ve güzellik gibi yönlerden ele alan bir nâzım plânın, halkın saygısını Bağlıyacağını ve tatbik edileceğini zannetmek büyük hatadır. Halk, ihtiyacını karşılıyorsa plâna uyar ve saygı gösterir. Bir büyük şehrin nazım plânı, sadece trafik ve güzel görünmek bakımından ele alınırsa hata edilmiş olur.

Milli servetin, halkın ihtiyacına göre kolaylıkla sektörden sektöre aktarılmasını da sağlamalıdır. Belediyenin imkânlarıda göz önünde tutularak, gerçekleşmesi mümkün bir plân hazırlanmalıdır. Nazım plân, bir çok alanları muhtelif sebepler göstererek imara kapatıp, milli serveti dondurup, arsa spekülasyonuna sebep olacak şekilde düzenlenmişse, halk itaat etmez.

Nazım plân hazırlanırken, Gaziantep şehri ve çevresinin yarıdan fazla alanının ormanlık ve yeşil sahaya tahsis edildiği gerçeğini daima göz önünde tutmak gerekir.

Mevcut istatistikler, Türkiye büyük şehirleri içinde, en geniş orman alanları ile yeşil sahalara sahip şehirler arasında Gaziantep şehrinin en başta geldiğini göstermektedir. Bu demektir ki, konut ve işyeri gibi sahalara ayrılacak alanlar çok mahduttur. Yeni nazım plan şehir etrafında mümkün olduğu kadar araziyi boş bırakmayıp imara alması gerekir. Boş bırakılan, istimlak alanı gibi sebeplerle kapatılan alanlar sebebiyle de, Gaziantep çevresinde arsa fiyatları hızla yükselmeye devam etmektedir.

Gaziantep’lilerin yeşilliğe ve suya hasret olmaları sebebiyle, uzun yıllardan beri işbaşına gelen yöneticiler, yeşil sahaların genişlemesine çok büyük önem vermişlerdir. Gaziantep şehri ve çevresine Türkiye’nin en büyük korulukları ve yeşil sahaları ile çevirmişlerdir. Yeşil saha ve koruluk kadar, çok hızlı artan işsizlik karşısında inşaat, konut, ticaret ve sanayi gibi sektörleri harekete getirecek, konut ve işyerlerine de geniş sahalar ayıran bir nazım plana ihtiyacımız bulunmaktadır.

Bazı okuyucular yeşile duyulan hasret sebebiyle, yeşil alanlarımız azdır, diye birden bire itiraz edeceklerdir. Her şey ölçü iledir. Önümüze Ankara, Gaziantep, Adana, İzmir gibi şehirlerin planlarını açalım, inceliyelim. Gaziantep şehrinde yeşil alanların çok dağınık ve fakat çok geniş alanlar kapladığını görürüz.

Gaziantep şehri binalarının alanı, 1.211.000 hektar (12 KM 2) kadar yer tutmaktadır. Sadece şehrin kuzey ve kuzey batı taraflarını kaplıyan Dülükbaba, İncebel, Kızıltepe, Telsiztepe ormanlık alanları, Gaziantep şehri bina alanlarından dört misli daha fazla sahalar kaplamıştır. Dülükbaba orman sahası, 44 km 2 genişliktedir.

Son günlerde Belediye tarafından Erikçe köyü dahi istimlâk edilerek orman alanına katılmıştır.

Gaziantep şehrinin doğu kuzeyinde yer alan Kuşçudağı, doğuda bulunan Acemkayası, Cunut dağı yamaçları, Humanız sırtları, güneyde Düztepe ve Mardintepe ağaçlık alanları da toplam olarak bir Antep şehri kadar geniş alanlar kaplamaktadır.

Gaziantep şehrinde yerleşme alanları içinde büyüklü küçüklü ve dağınık şekilde birçok park, yeşil saha, çocuk bahçesi, fidanlık, okullar ve hastahaneler bahçeleri, bazı resmi binalar çevresindeki bahçeleri, binlerce evin bahçesi bulunmaktadır. Şehir etrafında bahçeler, bağ ve bostanlar da çoktur Meselâ Belediyeye bağlı şehrin içinde 22 adet park, 5 adet yeşil saha vardır. Sadece park ve yeşil sahaların alanı toplam olarak 480.000 M2 genişliğindedir. Gaziantep şehri park alanları birçok şehir parklarından daha büyüktür. Meselâ Adana şehrinde 76 500 M2 park ve yeşil saha var olduğunu Gaziantep Kent bütünü kitabı belirtmektedir.

Ankara Gençlik parkı alanı 245.000 M2 genişliğindedir. Türkiyenin en büyük fuar alanı dahi 460.000 M2 dir. Gaziantep Kavaklık ve Belediye fidanlık alanı ise 226.815 M2 dir. Alleben boyunca uzanan yeşil alanlar, Kırkayak, Abide parkı, Alleben gazinoları, Emirgan gazinosunun kapladığı alanlar 212.400 M2 genişliktedir. Halen imar edilmiş olan Gaziantep Fuarı 50.000 M2 alanındadır. Kavaklık Alleben-Fuar grubu park ve yeşil alanların genişliği, Türkiyenin en büyük fuarı olan İzmir fuarından daha büyük bulunmaktadır.

Hülasa Gaziantep şehri içinde ve bilhassa çevresinde, yerleşme alanlarının birkaç misli büyüklükte alanlar koruluk, bahçelik, fidanlık, bağlık, park ve yeşil saha olarak kamunun malıdır. 277.000 nüfus 12 KM2 alanındaki bina alanlarında ikamet etmektedir. Her ay ortalama 1.700 kişi nüfus artmaktadır.

Gaziantep Şehri içinde ve çevresinde, hazine, vakıf ve belediye malları da çok geniş alanlar kaplar.

Gaziantep şehri ve çevresinde kamu ve vakıf mülkiyetinde olan alanlar da, yeşil sahalar gibi çok geniş alanlara yayılmıştır. Meselâ Ordu caddesi boyunca uzanan Askeri gazino, Subay evleri alanları ile Dülükbaba eteklerinde yer alan Askeri tesis ve alanların kapladığı saha, Gaziantep halkı yerleşme yerlerinin yarısı büyüklüğündedir. Binlerce kişinin malı, Milli Savunma, Adalet, Sanayi, Sağlık, Millî eğitim gibi bakanlıklar tarafından istimlâk edilmiştir. Son yıllarda Organize sanayi bölgesi, Küçük Sanayi Bölgesi için de milyonlarca metrekare alanlar kamulaştırılmıştır. Şehrin içinde de mülkiyeti kamuya, belediyeye, vakıflara ait birçok hanlar, işyerleri, işhanları, bina sahaları da vardır.

Kamu kesimi son yıllarda birden bire çok geniş istimlâklere girmiştir. Gaziantep halkının halen yerleştiği alan büyüklüğündeki arsa ve arazileri, özel kesim mülkiyetinden alıp, kamu kesimi mülkiyetine aktarmıştır. Ayda nüfusu ortalama olarak 1.700 kişi artan özel kesimin konut ve işyeri ihtiyacı da her geçen ay hızla şiddetlen nektedir. Yapılan kamulaştırmalar oranında Belediyemiz, özel kesim için yeni alanları imara açması gerekirken, şehir hudutlarını genişletme kararları vermesi lâzımken, Belediyemiz hareketsiz kalmıştır. Bilakis Belediye dahi şehir içi ve dışında çok geniş alanları ve evleri istimlâk etmeye devam ederek, özel kesimin malik olduğu bina, arsa ve arazilerde fiyatların inanılmıyacak miktarlara çıkmasına seyirci hain ıştır. Taşınmaz mallarının imara alınmasını talep eden yüzlerce mal sahibinin isteği belediye tarafından geri çevrildiğinden, belediye parselasyon işlemi yapılırken alacağı yol kısmı ve hizmet parsellerinden mahrum kalmıştır. Değeri hızla artan arsa ve arzilere, Mahkeme kararlarıyla milyonlarca lira fazla istimlak bedeli ödemeye mecbur kalan belediye, maaşını ödüyemez duruma düştüğü halde, uyanmamıştır. Belediye hâlâ özel kesimin konut ve işyeri ihtiyacı için lüzumlu alanları imara açmamak için direnmektedir. Belediyenin yeni imâr planı gelecek gerekçesiyle zamanında tetbir almaması sonucunda, arsa ve arazi fiyatları yer yer inanılmıyacak miktarlara fırlamıştır. Şehrin merkezi olan cadde ve sokaklarında beher metrekare taşınmaz malın fiyatının 20.000 TL veya 30.000 TL'nın üzerine çıktığı aylara girmiş bulunuyoruz. Belediyemiz halâ yeni alanlarıimara almamak için direnmekte ve şehrin çirkin şekilde gelişmesine sebep olmaktadır.

Gaziantep'te ilk yapılan imar plânları ve tatbikatı

Gaziantep şehri ilk imar plânını Fransız profesörü Yansen 1932-1935 yıllarında yapmıştır. 1950 yılında Yansenin plânını Doçent Yüksek mimar Kemal Ahmet Aru ve K. Söylemezoğlu geliştirmiştir. Gaziantep şehrinde nüfus zaman zaman hızlanan bir pempo ile devamlı arttığından, konut ve işyeri ihtiyacı da nüfus artış hızına paralel olarak artmıştır. Belediye ise, hızla artan nüfusun konut ve işyeri ihtiyacı için sık sık yeni alanları imara açması gerekirken, mal sahiplerin taleplerini geri çevirmiştir. İhtiyaç karşısında taşınmaz malları hisseli satın almak zorunda bırakılan on binlerce Gaziantep’li ruhsatsız ve gayrimentazam ev ve dükkân itışaa etmek durumuna düşürülmüştür. Taşınmaz malın belli bir hissesini satın alan vatandaş, boş bulduğu yerde bina yapmak mecburiyetinde bırakıldığından, şehir çok çirin şekilde gelişmiş, 40’dan fazla yeni mahalle kurulduğu halde, Belediye hâlâ yanlış tutumunda ısrar etmektedir. Hisseli gayrimenkullerde komşular arasında onbinlerce ihtilaf doğmasına sebep olunmuş, mahkemelerin işi çoğalmak, komşuların çoğu birbirine dargın duruma gelmiştir. Belediye çok büyük gelirden olmuş, yeni kurulan mahallelerin su, elektrik, kanalizasyon, yol gibi alt yapı hizmetlerini yapmak zorunda kalan belediye, çok büyük masraflara girerek borçlarını ödeyemez duruma girdiği halde hâlâ imar işlerini eski usulde yürütmeye devam etmektedir. 1960’dan bu yana Gaziantep şehir nüfusu bir mislinden fazla artmıştır. Belediye ise binlerce mal sahibinin imar isteğini, yeni nazım plân gelecek diye geri çevrilmiştir. On binlerce Gaziantep’ti 13 yıldan beri çok şiddetli konut ve işyeri sıkıntısı içinde olmasına rağmen, büyük bir ümitle yeni nazım plânın gelmesini beklemiş durmuştur. Belediye, Gaziantep şehrinin uzun yıllardan beri imarsız bırakmıştır. Tatbik kabiliyeti olmıyan ilk plânlar rafa kaldırılmıştır.

İller Bankası Çalışmaları

1968 yılında İller Bankası İmar plânlama Dairesi reisliğince Gaziantep şehri imâr durumu ele alınmıştır. 1969 yılında İmâr plânlama dairesine mensup uzmanlar Gaziantep’e gelip giderek doküman toplamaya başlamışlardır. 1969 yılı Gaziantep şehri bilgileri geniş ölçüde toplanmıştır. 1973 yılı başlarında İller bankası Kent Bütünü analitik etüdleri bir kitap halinde yayınlanmıştır. Gaziantep Kent bütünü kitabı, Gaziantep şehri hakkında bügüne kadar yayınlanmış en mükemmel eserdir. Fakat bu eserdeki birçok bilgiler, 1973 yılı Gaziantep’inde işe yaramaz, tarih olmuş bilgiler haline gelmiş bulunmaktadır. 1969 yılı başlarında Gaziantep şehrinin nufüsu 210.000 kişi idi 1970 nüfus sayımı, yaş oranları, doğum istatistikleri, 13.5.1973 seçmen kütüğü yazımı sonuçlarına göre Gaziantep şehrinin 13.5.

1973 tarihindeki nüfusunun 276.834 kişiye çıktığı tesbit olunmuştur. Başka bir değişle Gaziantep şehrinin nüfusu, Kent bütünü kitabındaki bilgilerden sonra üçde bir oranında artmıştır. Kaldıki kitapta yer alan yüzlerce haritada bulunan binalar, yollar ve mülkiyet çizgileri 1962 yılı Gaziantep’ini aksettirmektedir. 1972 yılında Gaziantep şehri nüfusu 131.400 kişi idi. Gerçek anlamda Kent bütünü kitabı 1973 yılı Gaziantep’ini değil, bundan 11sene evvelki nüfusu yarı yarıya az, nüfus patlaması ile karşılaşmıyan küçük Gaziantep’i tanıtmaktadır.

Kent bütünü kitabında en can alıcı konular, en az işlenmiş veya çok yanlış bilgiler verilmiştir. Örnek verelim. Şehirde arsa fiyatlarını gösteren Planş IX-H plânında, halkın büyük değer verdiği ve fiyatların hızla yükseldiği birçok alanların değeri pek az gösterilmiştir. Halk işyeri ihtiyacını karşılamak için Akçakoyun şosesi ile Nizip caddesi boyunca yüzlerce işyeri inşaa ettiği alanlarda, beher metrekare arazinin değeri en az 200 TL dan başlamaktadır. Kent bütünü planında ise Nizip caddesinde koca koca fabrikaların kurulduğu sahada beher metrekarenin 25 TL ile 100 TL arasında değiştiği yazılıdır. Akçakoyun caddesi civarında da beher metrekarenin değeri 25 ila 100 TL arasında değiştiği iddia edilmektedir.

Kent bütünü kitabındaki haritaya göre, Ordu caddesi, Atatürk bulvarı boyunca uzanan apartmanların beher metrekaresinin arsa değeri 250-500 TL arasında değişmektedir. Halkın yüz milyonlar yatırdığı Narlı yolu çevresinde ise fiyatlar kent bütünü kitabına göre beher metrekarede 25 ila 100 TL arası gösterilmiştir. Maanoğlu civarinda arsaların değeri 500 TL dan başlamaktadır. Bahçeli evler mıntıkasında arsaların değeri 25 TL imiş. Değirmiçemde beher metrekare arsanın değeri kitaba göre 25 TL dan başlamaktadır. Çıksorut civarında, Batalhüyük, Kargasekmez, Ahmak deresi, İpek yol üzerinde ceza evi çevresi, Dutluk yolu civarının beher metrekaresinin değeri ise 25 TL dan daha düşüktür. Hülasa, arsa durumunu gösteren bilgiler, değerler, yer yer beş on misil hata ile belirtilmiştir. Nazım planı hazırlıyanlara yanlış bilgiler verildiğinden, yeni nazım planın tatbiki imkânsız hale getirilmiştir. Birinci gelen nazım plân, şehrin en değerli apartmanları iş hanları sahalarını istimlake tabi tutmuş, belediye bütün mallarını satsa dahi başaramıyacağı milyarlık külfetlere sokulmuştur. Halkın konut ihtiyacı için çok büyük önem verdiği kenar mahalleler çevresi, Narlı yolu, Kilis yolu, Şentepe gibi semtler ile halkın işyeri ihtiyacı için milyarlar bağladığı Akçakoyun şosası, Nizip yolu civarı gibi alanlar, Kent bütünü kitabında gereği kadar dikkat çekilmiş değildir. Mülkiyet, Tapu ve kadarstro durumu kitapta esas alınması gerekirken, ikinci derecede olan konular esas alınmıştır. Bir plânın tatbik kabiliyetinin, mülkiyet durumuna uygun olduğu ölçüde mümkün olabileceği gerçeği göz önünde tutulmamıştır

Geleceğin 1990 yılı Gaziantep'ini gösteren nazım plân, 1973 yılı Gaziantep'inin kapladığı alandan daha küçük alanları imara almış bulunuyor. Nazım plân, mevcut Gaziantep şehrinden daha küçük tutulmuş.

Birinci seçilen nazım plana ilk bakışta, imar alanlarının çok dar tutulmuş olduğunu gören Gaziantep’lilerin çoğu bu planda işe yaramaz hükmünü vermişlerdir. Birinci gelen planda kenar mahallelerde 17 yıl sonra dolacağı belirtilen sahalar ile, boş bırakılan alanların, 1973 yılı Gaziantep’inde evlerde dolu olduğunu bilen Gaziantep’liler şaşkına dönmüşlerdir. Şehrin hızla geliştiği Narlı yolu, Kilis yolu, İpek yolu, Akçakoyunlu yolu boyunca uzanan halkın milyonlar bağladığı alanlarda, geniş istimlak alanları, boş sahalar, yeşil alanlar ayırt edilerek imara kapatılmıştır.

Orta gelir gurubunun 41 yıldan beri beklediği ve yüz milyonlar bağladığı Değirmiçem, Topraklık, Geverağzı, Narlı yolu batı kısmı gibi alanları, yeni nazım plânda, fuar sahası kamu kesimi gibi istimlak alanları gösterilerek imara kapatılmıştır. Yeni nazım planda halkın yarısını teşkil eden orta gelir gurubuna mensup vatandaşların konut ve işyeri ihtiyacı için 1-2 yıllık ihtiyacı karşılayacak kadar çok küçük bir alan imara alınmıştır Orta sınıf halka Narlı yolu boyunda dahi imar alanları pek az ayrılmıştır.

Şehrin kenar mahallelerinde çepe çevre halen evlerin yapıldığı alanlar, yeni nazım planda boş bırakıldığından, orta altı, az gelir gurubuna dahil % 40 vatandaş topluluğunun da imar alanı ihtiyacı karşılanmış değildir. Kenar mahallelerde gayrimenkullerini imara aldırarak parselletmek isteyen vatandaşlar ile imar parselli arazi satın alarak ihtilafsız ev yaptırmak isteyen vatandaşlar imarsız bırakılmıştır.

Yeni nazım plân, eski imar plânlarına göre belediyeden ruhsat alınarak yapılan yüzlerce apartman, işhanı ve pasajın yıkılmasını öngörmektedir. Şehrin en modern mahallesi haline gelen Alleben mahallesinde yapılan 200 apartmanın yeri, şehrin idare merkezi seçilmiştir. Gaziler caddesi gibi birçok caddelerin iki tarafı 3’er metre genişletilmesi düşünülmüş. Belediye bütün mallarını satsa, sadece Gaziler caddesini istimlake gücü yetmiyeceği hesaba katılmamış.

Yeni nazım plan orta ve yüksek gelir guruplu vatandaşlar için 3-4 yıl yetecek kadar çok dar alanları Sarıgüllük ve Çatalgoz Sosyal sigortalar hastahanesi civarında imara açmış bulunmaktadır. Yeni nazım plan ilan edilir edilmez, bu alanlarda arsa fiyatları birkaç misli artmıştır. Arsa spekülâsyonu şiddetlenmiştir.

Yeni nazım planda halkın konut ve işyeri ihtiyacı için ayrılan alanlar çok dar tutulmuştur. Organize sanayi ve Küçük sanayi bölgesindeki alanlar, bugünkü Gaziantep’in değil 5-10 yıl sonraki Gaziantep’in ihtiyacını karşılıyacak niteliktedir.

Gaziantep şehri halkı, organize sanayi ve Küçük sanayi tesisleri yapılmadan, şehirden 8, 10 Km uzak alanlarda ev yapması mümkün değildir. Şehrin kenar mahallelerinde ve ana yollar civarında, şehrin içinde arsa ve araziler imara kapatıldığından, Gaziantep şehri yeni nazım planla da imarsız kalmış bulunuyor. Gelişi güzel ruhsatsız bina yapımı devri devam edecek demektir. Bazı imara alınmış alanlarda arsa fiyatları çok artacak yan yana sağlığa zararlı çok yüksek fiyata mal olan apartmanlar çoğalacaktır. Kiralar, arsa fiyatları inanılmayacak derecede yükselmeye devam edecek, müteahhitler inşaata başlamadan yapacakları katları satmaya devam edecekler demektir. Yeni nazım planla, belediyede gelirden mahrum bırakılmış olduğundan, birçok hizmetleri yapamaz duruma düşürülmüştür.

Halbuki yeni nazım plânda, Gaziantep şehri ve çevresinde yeşil alanlar, kamu kesimi alanlarının çok geniş sahalar kapladığı göz önünde tutularak, şehir nüfusunun Ankaradan sonra Türkiye büyük şehirleri içinde nüfusu en hızlı oranda artan bir şehir olduğunu düşünerek, ayda nüfusu 1.700 kişi artan halkın konut ve işyeri ihtiyacı için çok geniş alanlar imara alınmalı idi. Arsa karaborsası asgariye indirilmesi gerekti. Halkın milyarlar bağladığı milli servetin kredi sıkıntısı çeken Ticaret ve sanayi sektörüne aktarılması için, Kamu kesimi ve yeşil saha ihtiyacı için yeniden kapatılan yeni sahalar, 20-25 yıl ihtiyaca yetecek kadar ayrılmalı idi. Nazım planda yeşil saha ve kamu kesimi ihtiyacı olan sahalar 50-60 yıl yetecek kadar çok geniş tutulduğu halde, halkın konut ve işyeri ihtiyacı için lazım olan alanlar ise 1-2 yıllık ihtiyacı karşılıyacak derecede çok dar tutulmuştur. Çok adaletsiz ve nisbetsiz oranda sahalar ayırt edilmiştir. Birinci nazım gelen plan hazırlayan uzmanların şahsına karşı kötüleyici bir iddiamız yoktur. Müsabakaya katılan 18 planı da hazırlayan uzman kişilerin değerli kişiler olduğunu, mesleklerini iyi bildiklerini, planlardan anlıyoruz. Fakat, planları hazırlayan kişiler, 1973 yılı Gaziantep şehrini, halkın gelecek için düşüncelerini ve ihtiyacını öğrenemeden bir plan hazırlamış bulunuyorlar. Müsabaka ile hazırlanmış bir planın, başdöndürücü şekilde gelişen Gaziantep’in nazım planı olamayacağı gerçeğini kabul etmemiz gerekiyor. Bu plâna Gaziantep halkını itaat ettirmemiz mümkün değildir.

Derhal nazım plânı yapacak ve devamlılığı sağlıyacak bir imar örgütünün kurulması gerekiyor.

Gaziantep Kent bütünü kitabı önsözü ve son bahsinde yer alan görüşe biz de katılıyoruz. Derhal Gaziantep’te devamlı bir imar öğütünün kurulması gereklidir. Bu örgüt, her sınıf halkın şikayetlerini dinlemeli, derlemeli ve değerlendirmelidir Hızla değişen şartları gösteren dokümanları toplamalı, gelişme seyirlerini tesbit etmelidir. Bir arşiv deposu kurulmalıdır. Belediyenin imar elemanları görüşleri kadar, halkın şikayetlerine de değer verilerek, nazım plan yeni baştan düzenlenmelidir. Halkın çoğunun desteği sağlanmadan, bir nazım plânın tatbik edilmiyeceği gerçeğimi, her an unutmamak gerekiyor.

İşlerin çabuk yürümesini sağlamak için, yarışmada birinci seçilen ekibin derhal işbaşı yapmasından başka bir çare görmüyoruz. Birinci seçilen ekip, bir yandan yeni dokümanlar toplayarak nazım planı yeni baştan düzenlerken, diğer yandan da halkın yüzlerce konut ve işyeri yaptığı alanları geciktirmeden imara açmalı, şehrin gelişi güzel ve çirkin şekilde değil, güzel görünümlü ve trafiğe elverişli şekilde gelişmesine yardımcı olması gerektiği görüşündeyiz. İş başına gelecek ekip, mülkiyet ve tapudaki gerçekleri her an birinci plânda göz önüne alırsa, halkla temasını kesmez ise, halkın çoğunluğunun desteğini ve saygısını her zaman sağlayacak ve planın tatbiki mümkün olacaktır. Halkın milyarlar bağladığı alanları imara kapatılır veya daha değersiz hale getirilecek şekilde imar plaııları yapılırsa, halkın desteğini beklemek bir hayal olacak plan tatbik edilmeyecek ve halk bildiğini yapacaktır Gaziantep yine plansız kalacaktır. İlk nazım plan gibi yeni nazım planında rafa kaldırılmaması ve halka yol gösterici olması için, işbaşı yapacak ekibin halkla işbirliği yapması gerekiyor En büyük arzumuz, Gaziantep şehrinin bundan sonra halkın arzusuna da uygun şekilde plânlı ve güzel şekilde geliştiğini görmektir.