İlbeyli ve Barak türkülerini bir çok zahmet ve meşakkatlerle toplayan aziz ve kıymetli arkadaşım Ömer Özbaşla bu işte büyük âmil olan Sayın mebusumuz Ömer Asım Beye ne kadar teşekkür edilse yine azdır.
Bundan üç ay evvel Urfa oyunlarını filme almak üzere Urfa Halkevi Tarafından yedi sekiz kişiden ibaret oyuncuların Ankaraya gönderildğini ve bu millî oyunların takdir edildiğini öğrenmiştim.
Nizibin Yeni yapan köyünde bir oyun âlemine tesadüf ettim. Kara keçili olmaklığım hasebile büyük bir dikkat ve itina yüksek bir sevgi ve heyecanla oyunları seyrettim. Barak oyunlarile Kara keçililerin oyunları arasında hemen hemen hiç bir fark göremedim.
Barak oyunlarında büyük bir hususiyet vardır ki o da her oyun için söylenilen türkülerin oluşudur Urfa Halkevinin seçtiği oyunlar yalnız davulun temposuna göre ayak uydurulmaktadır. Barak oyunlarının adları şunlardır:
1- Düz halay
2- Mermeri halay
3- Üç ayak
4- Özey gelin yahut (özoy) (özey)
5- Çatal kamış
6-Şirvani
7- Helleme
8- Acem şirvanı
9- Antep şirvanı
10- Com şirvanı namı diğerle (Amuk Gom)
11- Halfeti halayı
12- Barakın ağır kabaları
13- Mısırlı
14- Çep havası (Yalnız kadınlara mahsus oyundur. Ağır oynanılır.)
15- Gelin bindi havası
16- Şabaş havası
Oyunlarından ibarettir. Bu oyunlarda söylenilen türkülerden bir kısmını ancak zaptedebildim. Fakat rakıs ve tempoların zabıt ve tesbitini notaya aşina olmadığım için maattessüf kendimi betbaht addederim.
1- Üçayak oyunu Türküsü
Dam başında duran kız
Bayram kurbansız olmaz
Su gelir güldür güldür
Kocan evde yok ise
Bayram geldi donan kız
Sen de bana kurban kız
Gelin dolman doldur
Beni pacadan indir
Gelin bindi havasında söylenilen türküler
Geline bak geline
Ben hayran canım hayran
Gelinin yanakları
Gelin atta dura mı
Kına yakmış eline
Kemer takmış beline
Al benek dudakları
Titriye kalakları[1]
Özoy gelin türküsü
Bir çift ördek uçurdum Uruş gölünden
Kasavet gölüne battı mı dersin
Acep bu gece Zambur köyünde yattı mı dersin
Kerpiç derler şu Zamburun yapısı
Deve hüyük Suriyenin kapısı
Özoy sana kurban olsun Suriyelinin hepisi
Özoy çok güzel bir Barak kızının adıdır. Babası onu hududu
millî haricinde kalan akrabalarından birisine vermiştir. Barak gençleri
bu kıza âşık olduklarından bu türkü onun için yapılmıştır.
Barak oyunları millî oyunlarımızın orijinal hususiyetlerini bünyesinde toplamakla beraber başka, ecnebi rakslarından azade ve bekâretini büyük canlılıkla uzun yıllardanberi-muhafaza edegelmektedir. Gereken işin yapılması bize büyük kazançlar temin edeceği şüphesizdir.
[1] Duvaktan maada gelinin başına örtülen bir örtüdür. Buna çiçekler takılır ve süslenir.
