22 Ağustos 1947 tarihinde resmen faaliyete geçen Gaziantep Kültür Derneği bu günlerde 11 yaşını doldurmuş 12 yaşına girmiş bulunacaktır. Bu kuruluş yıldönümünde derneğin kuruluşundan, derneğe hizmet edenlerden, yapılan işlerden kısaca bahsetmeyi uygun buldum.
Gaziantep Kültür Derneği, 1 Nisan 1945’de İstanbuldaki Gazianteplilerin kurduğu (Gaziantep Yüksek Tahsil Talebe Cemiyeti)’nin bir devamından ibarettir. Gaziantep Yüksek Tahsil Talebe Cemiyeti 1945-1945-1947 yıllarında 9.000 lira kadar bir gelir sağlanmıştı. Bu paralar fakir Gaziantepli Yüksek Tahsil öğrencilerine harcanmıştı. Her yıl bir fıstık gecesi tertip edilmişti. Talebe Cemiyetinin esas gayesi talebe yurdu kurmaktı. Fakat yurt işinde bir başari elde edilemedi. Gaziantep Yüksek Tahsil Talebe Cemiyetinin son idare heyeti 1947 yılının yaz ayrında Gaziantep’te büyük bir faaliyet göstermişti. Vali, Belediye Başkanı ve Milletvekilleri ile temas edilmiş ve fikirleri aIınmıştı. Şehrin ileri gelenleri toplantıya çağrılmış ve bir de komisyon kurulmuştu. Komisyona Vali Raif Tek, Avukat Hüseyin Tavşancıl, Avukat Enver Koçak, Gazeteci Ali Elgin ve Dişçi Hayri Altınöz seçilmişlerdi. Bu komisyon bir çok Gaziantepli ile teşriki mesai yapmıştı. Gaziantep’te bir ana cemiyet kurulması, bunun gerek kazalarda, gerek yüksek öğretim merkezlerinde şubeleri açılması fikri ortaya atılmış ve bu fikir etrafındaki çalışmalar neticesinde (Gaziantep Kültür Derneği) kurulmuştur. Vali Raif Tek dahi tüzük maddelerinin münakaşasında gece saat ikilere kadar zaman ve istirahatinden fedakârlık etmişti, Dernek öğrenciye yardım, talebe yurdu ve bilhassa kültürel sahada faaliyet gösterecekti. Bundan dolayı ismine (Kültür Derneği) denmişti.
Nihayet dernek 22 Ağustos 1947’de resmen faaliyete geçmişti. Derneğin kurucu üyeleri şunlardı:
Avukat Nail Bilen (Belediye Bşk.) Avukat Enver Koçak, Avukat Hüseyin Tavşancıl, Avukat Feyzi Sansal, Avukat Nimet Cengiz, Gazeteci Ali Elgin, Gazeteci Ali Nadi Ünler, Kamil Ocak, Kemal Kalender, Öğretmen Mehmet Özmen, Azmi Körükçü, Öğretmen Hanifi Ahi, Öğretmen Ali Bilen, Saip Atıy, Öğretmen Kadri Kaynak, Mehmet Turgut, Ayhan Ünler, Sıtkı Erkılıç, Cahit Belibaglı, Zafer Yalçın, Gazeteci Ali İhsan Göğüş, Milli Eğitim Müdürü İbrahim Özdal.
Gaziantep Kültür Derneği’nin ilk merkez yönetim kurulu üyeleri şunlardı:
Avukat Hüseyin Tavşancıl (Başkan), Doktor Mecit Barlas, Abdülkadir Batur, Mühendis Mehmet Dilir Atay ve Avukat Nail Bilen. 1947 yılında İstanbul, Ankara, Nizip ve Oğuzeli’nde derneğin şubeleri kurulmuştu. Özel idare ile Gaziantep Belediyeside Gaziantep Kültür Derneğine her yıl 5.000’ner lira yardıma başlamışlardı. Halk da kurulan derneğe cömert davranıyordu. Dernek 1947 - 1948 yıllarında bilhassa Yüksek Tahsil öğrencisine yardım işinde muvaffak oldu. Yurt meşeleri ve Kültürel sahada ise büyük bir başarı kazanamadı. Derneğin Merkez Yönetim Kurulunda 1948-1949 yıllarında şu üyeler vazife almıştı:
Avukat Hayri Elbeyli, Avukat Nail Bilen, Necmi Bayram, Süleyman Kuranel, Öğretmen Safi Erserim, Avukat Cemil Cahit Güzelbey, Ali Budak, Ali Taşar ve Avukat Ahmet Barlas.
27 Ağustos 1919 Kongresinde seçilen Merkez yönetim kurulu üyeleri:
Avukat Orhan Barlas, Avukat Hayri Elebeyli, Avukat Nail Bilen, Necmi Bayram, Kemal kalender, Dr. Kemal Ahi, Safi Erserim, Süleyman Kuranel, Avukat Refik Danış, Mustafa Ahi.
7 Eylül 1950 Kongresinde seçilen idare üyeleri:
Avukat Nail Bilen, Dr. Kemal Ahi, Zafer Yalçın, Ferudun Erserim, Dr. A. E. Battal, Mehmet Ali Demir ve Avukat Neşet Öğüt.
24 Ağustos 1951 Kongresinde iş başına geçen idare heyeti üyeleri:
Dr. Nizamettin Özgül, Avukat Nail Bilen, Dr. Kemal Ahi, Öğretmen Feridun Erserim, Zafer Yalçın, Avukat Rauf Kutlar ve Cahit Belibağlı.
Gaziantep Kültür Derneği idare heyetleri 1947 ile 1952 yılları arasında onbinlerce lirayı fakir Gaziantepli Yüksek Tahsil öğrencisine borç olarak verdiler, kültürel faaliyetlerde kongre üyelerinin ısrarla istediği canlılık gösterilemiyordu: Fakat bununla beraber 24 Temmuz 1949’da verilen paydos temsili, 4 Ağustos 1951 gecesi başarılı idi. 19 Şubat 1950 tarihli fevkalâde genel kurul kongresinde dernek tüzüğü incelenmişti.
26 Ağustos 1952 Kogresinde iş başına geçen yeni idare heyeti üyeleri şunlardı:
Avukat Hüseyin Tavşancıl, Avukat Refik Daniş, Dr. Nizamettin Özgül, Öğretmen Feridun Erserim, İhsan Mahmut Dâi, Abdülkadir Batur ve Dr. Kemal Ahi.
6 Eylül 1953 kongresi neticesinde dernek idaresini ele alan üyeler:
Öğretmen Feridun Erserim, Osman Bilen, Avukat Adil Özbilge, Zeki Samlı, Avukat Rauf Kutlar, Fikret Kutlar ve Dr. Nizamettin Özgül.
15 Ağustos 1954 genel kurulunda seçilen idare heyeti üyeleri:
Öğretmen Feridun Erserim, Osman Bilen, Fikret Kutlar, Kâmil Afat, Hayri Ekici, Avukat Zihni Kutlar ve Bedrettin Özdemir.
28 Ağustos 1955 Kongresinde iş başına getirilen merkez yönetim kurulu:
Eczacı İhsan Güzel, Bedrettin Öztemir, Seyfi Yurtsever, Şahin Toprak, Şahap Karslıgil, Öğretmen Kadri Kaynak, Öğretmen Feridun Erserim.
1956 Kongresinde Seçilen Merkez yönetim kurulu Uüyeleri:
Seyfi Yurtsever, Şahin Toprak, Ali Çelikbaş, Bedrettin Öztemir, Oğuz Göğüş, Feridun Erserim ve Reşat Güzelbey.
27 Ağustos 1957 Kongresinde seçilen idare heyeti üyeleri:
Avukat Adil Özbilge, Şahin Toprak, M. Oğuz Göğüş, Dr. Şahap Karslıgil, Öğretmen Feridun Erserim.
Gaziantep Kültür Derneği genel kongrelerinde üyelerin çoğunluğu, 1952-1957 yılları arasındada, kültürel faaliyetlere büyük önem verilmesi temennisinde bulunmağa devam ettiler, işbaşına geçen Merkez Yönetim Kurulları ise arzu edilir neticeler alamadı. Bununla beraber 8 Şubat 1953 tarihinde yapılan Gazilik günü, 4 Ekim 1953’de yapılan Dülük Gezisi, 25 Aralık 1953 Kuruluş Gecesi, 6 Mayıs 1954 akşamı Prof. George, Helling’in konferansı başarılı idi.
Körler Okulunun, Şehitler Kütüphanesinin ve Öğretmen Okulunun Şehrimizde açılması için büyük gayret sarfedilmiştir.
Neticede Kültürel faaliyetlerde gösterilen başarısızlıklar, halkın derneğe olan ilgisini azalttı. Aydınların çoğu dernekle olan ilgilerini kestiler. Talebe Yurdu kurma işindeki başarısızlık, üniversite gençliği arasındaki derneğin itibarını sarsmıştı.
Kültür Derneği Öğrenciye yardım işine devam ediyordu. Bu sahada gösterdiği başarı derneği yok olmaktan kurtarıyordu. Derneği yok olmaktan kurtaran ve yaşamasını devam ettirenlerden, 1950 yılından beri Merkez Yönetim Kurulunda vazife alan, Öğretmet Feridun Erserimi burada saygı ile hatırlamak gerektir. Feridun Erserim derneğin umumi idaresine yıllardan beri hakim olmuş ve talebeye yardım işini muvaffakiyetle yürütmüştür. Derneğin son 15 Eylül 1957 tarihli Genel Kurul toplantısında Feridun Erserimin fikri yine üstün gelmiş ve derneğin ismi (Gaziantep Yüksek Tahsil Okutma ve Kültür Derneği) olarak değiştirilmiştir.
15 Eylül 1957 Tarihli kongrede seçilen merkez yönetim kurulu üyelerinden:
Dr. Şahap Karslıgil, Hasan Bozkurt, Mehmet Atacan, Nezih Çankaya ve İhsan Uğraş’ta talebeye yardım işinin ön plânda tutulmasına taraftardırlar.
Sait Söylemez, Burhan Elbeyi ve Hulûsi Yetkin ise talebeye yardım kadar, kültürel faaliyetlerede ön plânda yer verilmesine taraftarlardır.
Merkez Yönetim Kurulu üyeleri arasındaki fikir ayrılığı işleri aksatmamıştır.
Son Merkez Yönetim Kurulu zamanında Kültürel faaliyetleri yürütecek bir (Kültür ve Yayın Şubesi) kurulmuş, Ankara’da bir yurt arsası satın alınmış, talebeye geçen yıllara nisbetle daha çok yardım yapılmıştır. Borçlular daha iyi takip edilmiştir. Yeni Kurulan Kültür ve Yayın Şubesi on ay gibi kısa bir zamanda Kültürel sahada büyük bir canlılık göstermiştir.
Şubeye bağlı olarak çalışan Kitap ve Dergi yayın kolu, 7 kitap yayınlamış; aylık (Gaziantep Kültür) dergisi ile haftalık (Gençlik Sesi) ve (Çocuk Sesi) Gazeteleri ile (Basın Bülteni) yayınlamaktadır.
Sergi kolu 2 sergi açmıştır. Tiyatro ve Musiki kolu 6 gece tertip etmiştir. Kitablık ve Arşiv kolu, Gazianteple ilgili kitap, dergi, gazete, vesika ve fotoğrafları bir araya getirerek (Gaziantep Kitaplık ve Arşiv deposu)’nu kurmaya çalışmaktadır.
Kültür ve Yayın Şubesi idare heyeti ve kollarında vazife almış idaren ve yardımcı üyeler şunlardır:
Avukat Hulûsi Yetkin, Ömer Asım Aksoy, Emekli Öğretmen Şakir Sabri Yener, Avukat Cemil Cahit Güzelbey, Emekli Öğretmen Ömer Özbaş, H. Uğurol Barlas, Dişçi Hasan Avşar, Tüccar Abdullah Edip Çitçi, Eczacı İhsan Güzel, Teknisyen Mehmet Ali Anlar, Gazeteci Faik Muhsinoğlu, Matbaacı Osman Tuzcu, Gazeteci Metin Esen, Emekli Öğretmen Cemil Güçyetmez, Salih Doğan, Cabir Tekin, Ahmet Taşar, Gazeteci M. Oğuz Göğüş, Güner Samlı, Hasan Öztaş, Mehmet Altınbüken, Gani Uncugil, Öğretmen Yıldırım Kavraal, Öğretmen Mehmet Solmaz, Matbaacı Lütfi Güceylioğlu, Gazeteci İbrahim Küçükdağ, Ertuğrul Karakoç, Alâeddin Aytemiz, Mehmet Arpacı, Kemal Tekin, Mehmet Ali Balım, Mahmut Türkmen, Ömer Gök, Mehmet Akyüz, Hilmi Kalaycı, Mehmet Katırcıoğlu, İlhan Subaşı, Fevzi Günenç, Yalçın Dâi, Fadıl Ezici ve Musa Karaca. Bu isimleri yazılı üyelere yüzden fazla genç de yardımcı olmuştur.
24 Ağustos 1958 tarihli kongreye Gaziantep Kültür Derneği her zamandan çok daha kuvvetli bir şekilde girmektedir. Gaziantep Kültür Derneği’nin gelecek yıllarda memleketimize daha büyük hizmetlerde bulunacağına inanıyorum.
Hulûsi YETKİN
