GAZİANTEP KÜLTÜR DERNEĞİNİN GAZİANTEP’E GELEN MİLLİ EĞİTİM BAKANINA SUNDUĞU MUHTIRA

Kategori: Kültür
Konu: Gaziantep

Sayın Şevket Raşit Hatipoğlu,

Milli Eğitim Bakanımız,

Gaziantepliler bundan 15 yıl evvel Halkevlerinin bıraktığı boşluğu doldurmak için Gaziantep Kültür Derneğini kurmuşlardı. Gaziantep Kültür Derneği, Gaziantep hakkında her türlü bilgileri araştırmak ve derlemek işine de büyük önem vermektedir. Derlenen bilgiler, 5 yıldan beri yayınladığı aylık Gaziantep Kültür Dergisinde veya Kitap ve broşürler halinde yayınlanmaktadır. Dernek Yayınları Milli Eğitim bakanlığı yayın müdürlüğünce de satın alınarak kütüphanelere dağıtılmaktadır. Derneğin Gaziantep bölgesinde giriştiği bilgi araştırma ve derleme çalışmalarından, Milli eğitimle ilgili elde ettiği görüşü, sayın bakanımıza sunmayı milli bir ödev bildik:

Gaziantep, Güney Doğu Anadolumuzun ayrılmaz bir parçasıdır. Doğu ve Güneydoğu Anadolumuzun en büyük şehri olan Gaziantep, aynı zamanda İktisadî yönden de Güney doğu ve Doğu Anadolunun en gelişmiş bölgesidir. Gaziantep bir ticaret ve sanayi merkezidir. Hergün Doğu ve Güney doğulu yüzlerce tüccar ve esnaf Gaziantebe gelir ve giderler. Bütün Doğu Anadolu ile Güney Doğu Anadolunun Gaziantep şehri ile sosyal ve iktisadi münasebetleri çok geniştir. Doğu ve Güney doğu Anadolumuzun en büyük davası, Milli eğitimdir. Çünkü, Doğu ve Güney doğuda milyonlarca vatandaşımız ev ve sokaklarında Türkçe konuşmazlar. Kürtçe ve güneyde Arapça yaygın haldedir. Türkçe konuşan vatandaşlar daha ziyade Erzurum, Diyarbakır, Urfa, Bitlis gibi merkezlerde toplanmıştır. Her bölgede karışık harslar birbirine girmiş olup sık sık Kürtçe, Arapça ve Türkçe konuşanlara raslanmaktadır. Bu durum, ayni bölgede yaşıyan vatandaşlarımızı birbirine ısındırmadığından, birçok memleket davaları hal edilmeden yüz üstü kalmaktadır. Sadece, Güney Doğu ve Doğu Anadolunun Gaziantep yöresinde Türkçe konuşan ve harsları bir olan vatandaşlar toplu halde bulunmaktadırlar. Gaziantep Bölgesi sadece il sınırları ile mahdut değildir. Doğuda Birecik ve Halfetiye, Kuzey de Maraş ve Besniye, Güneyde Kilisin 15-20 kilometre güneyine kadar uzanan topraklarında Gaziantep bölgesi sayılması gerekir. Bu bölgede yaşıyan vatandaşlarımızın ezici çoğunluğu Türkçe konuşur, birbirine benzer örf ve âdetleri vardır. Türkiyemizin millî davalarında çok hassastırlar, bu birlik sayesinde devletin geniş yardımı olmadan da Gaziantep Doğu ve Güney Doğu Anadolunun en gelişmiş bölgesi olmuya muvaffak olmuştur.

Türkiyemizin en büyük davalarından biri, Yurdumuzun çok büyük bir kısmını kaplıyan, tabii imkânlara sahip Doğu ve Güneydoğu Anadolumuzun millî eğitim yolu ile lisan ve Kültür birliğini temin etmektir. Şimdiye kadar bu yolda devletimizin ciddî bir adım atmadığı kanaatindeyiz. Erzurymda kurulan üniversitenin Doğu ve Güneydoğu Anadolunun eğitim davasına aradan yıllar geçmesine rağmen fazla bir faydası olmadığı müşahade edilmektedir. Erzurum, Diyarbakır, Elazığ veya Malatyada kurulacak orta ve yüksek öğretim müesseselerinin büyük randımanlı olamıyacağı kanaatindeyiz. Çünkü bu yörelerde yaşıyan vatandaşlar çok karışık birbirine zıt lisan kullanmakta, örf ve adetleri birbirine benzemediğinden birlik olamamaktadırlar. Böyle bir hava içinde bulunan Orta ve Yüksek öğrenim müesseselerinin Güney Doğu ve Doğu Anadolumuzun dil ve harsbirliğini temin etmesine imkân yoktur. Eğer Doğu ve Güney Doğu Anadolumuzun millî eğitim davasını kısa bir zamanda halletmek istiyorsak, Türkçe konuşan ve harsları bir olan ve toplu halde bulunan vatandaşlarımızın yaşadığı Gaziantep Bölgesinde, belli başlı Orta ve Yüksek Öğretim müesseselerinin derhal kurulması gerektir. Millî duyguları çok hassas olan bu bölgede kurulacak eğitim ve öğretim müesseselerinin Doğu ve Güney doğu anadolumuzun dil ve hars birliğini sağlıyacağına inanıyoruz. Küçük yaştan beri kulağı Türkçe ile dolmamış gençlerimizin yetiştirilseler dahi dil ve hars birliğini sağlıyacaklarına imkân görmüyoruz.

Doğu ve Güneydoğu Anadolumuzda Türkçenin genel dil olması, Türk harsının büyük çoğunluk tarafından benimsenmesi için Gaziantep, Kilis gibi şehirlerin merkez yapılarak büyük millî eğitim müesseselerinin tercihan buralarda kurulmasına zaruret vardır. İlk iş olarak 1963 programına alınması gereken hususları şöylece sıralıyabiliriz:

1) Gaziantep’te bir araştırma merkezi kurulması. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji enstitüsü Gaziantep de bir araştırma merkezi açmak istemektedir. Araştırma merkezi, Gaziantep bölgesinin sosyal bünyesini İlmî metodlarla tesbit edecektir. Gaziantep bölgesinin nasıl dil bütünlüğünü, hars bütünlüğünü sağladığı ve muhafaza ettiği, yabancı lisanlar ve harslara karşı nasıl bir usul takip ettiği, millî davalarda Gaziantep bölgesinde yaşıyan insafların Türkiyede ilk defa ilk tepkiyi göstermesinin sebeplerini, bu kurulacak araştırma enstitüsü tesbit edecektir. Araştırma enstitüsünün İlmî metodlarla tesbit edeceği prensipler bu bölgede kurulacak orta ve yüksek öğretim müesseselerinde çalışacak öğretim üyelerinin öğrenmesi ve bu prensiplere göre Doğu ve Güneydoğu Anadolunun eğitim davasının ele alınması gerekmektedir. Bu sebeplerden, Gaziantep’te bir araştırma enstitüsünün kurulması için Millî eğitim bakanlığımızın acele davranması, İstanbul üniversitesi Sosyoloji enstitüsüne gerekli tahsisatı cömertçe koydurmasını dileriz.

2) Orta Öğretim müesseselerine öğretmen yetiştirecek olan Eğitim Enstitülerinden üçünün 1963 yılında Gaziantep, Kilis ve mümkünse Nizipte derhal açılmasınıda dileriz.

3) İlk okula öğretmen yetiştiren Gaziantep İlk öğretmen okulunun 1963 yılın da yeni bir binaya kavuşturulmasını, öğretim kadrosunun çok genişletilmesini, öğrencilerin tercihan Gaziantep Bölgesinden alınmasını, Gaziantep Öğretmen okulunun bir bölge okulu, Doğu ve Güney Doğu Anadoluya ışık tutacak genişlikte olmasını da dileriz.

4) Gaziantep bir sanayi merkezidir. En büyük davası, enerji azlığı ve enerjinin çok pahalı olmasıdır. Enerjinin pahalı ve az olması sebebiyle sanayi süratli gelişemiyor. Keban barajının yapılması gerçekleşirse, Doğu ve Güneydoğu Anadolunun iktisaden kalkınması için en zaruri vasat hazırlanmış olacaktır. Doğu ve Güneydoğu anadoluda sanayi alanında en gelişmiş bir durumda bulunan Gaziantep Bölgesinde, teknik okulların tercihan kurulması gerekmektedir. Bu bölgede kurulacak Teknik okullardan yetişecek elemanların kısa zamanda çok randıman vereceği, Doğu ve Güneydoğu anadolunun iktisadi yönden de süratle kalkınmasının mümkün olacağı kanaatindeyiz. Gaziantep bölgesinde, Türkiyenin en faal hususî teşebbüs elemanları bir arada bulunmaktadırlar.

Devletimizden enerji gibi en zaruri ihtiyaçlarını temin etmesini beklemektedirler. Bu elemanların çocukları ilmi ve teknik bilgilerle de yetiştirilirse, devlete yük olmadan büyük başarılar sağlıyacaklardır.

Sözün kısası, Doğu ve Güneydoğu Anadolumuzun lisan ve hars birliğini sağlamak için, devletimizin Millî eğitim politikasını yeni baştan düzenlenmesini sayın bakanımızdan önemle dileriz. 5/12/962

Gaziantep Kültür Derneği

Merkez Yönetim Kurulu Adına

Başkan Yardımcısı Avukat

Hulusi Yetkin

YETKİN, H. " GAZİANTEP KÜLTÜR DERNEĞİNİN GAZİANTEP’E GELEN MİLLİ EĞİTİM BAKANINA SUNDUĞU MUHTIRA". Gaziantep Kültür Dergisi. ( 1962)

Anahtar Kelimeler: adınap, ustu, avukatp, davalarda, yayınladığı