Gaziantep Kültür Derneği’nin 1964 yılında yayınladığı kitaplardan biri de (Gaziantep Evliyaları) ismini taşıyor. 184 sayfalık, fotoğraflarla süslü bu eser, Cemil Cahit Güzelbeyin 26 yıllık folklor araştır malarının değerli meyvalarından biridir. Sayın ağabeyim Avukat Cemil Cahit Güzelbey, uzun yıllardan beri folklor araştırmaları yaparken, bu arada Gaziantep bölgesinde mevcut evliyalar hakkında da notları toplamıştı. Yüzlerce vatandaştan derlenen bu bilgiler, bir kitap haline getirilerek yayınlanmış ve böylece unutulmaktan kurtarılmıştır.

Gaziantep Evliyaları kitabında 68 evliyamız yer almış. Gaziantep ilinde yaşıyan evliyaların sayısını 68 adet zannetmek hatalıdır. Gaziantep’in hemen hemen her mahallesinde, her köyünde evliyalar vardır. Sayın Güzelbey büyük gayretine rağmen ancak 68 tanesini tesbit edebilmiş ve derlemiştir. Bilindiği gibi Gaziantepte birçok mevkii ve tepe, evliyalarımızın ismini taşır. Sanki evliyalar Anadolu topraklarının manevî bekçileridir. Anadolu Erenler yurdu, evliyalar ocağıdır. Yüzlerce evliya hakkında söylenenleri dinledikçe, sanki bütün evliyalar söz birliği etmiş gibi aynen şöyle demek istiyorlar: (Kimse için kötülük düşünme, kimsenin aleyhinde bulunma, herkese iyilik yap! Kalbini temiz tut, Allah yardımcın olur. Arzu ve ihtiraslarında ölçülü ol, başkasına zarar verme, insanın iç huzuru kötülükte değil, iyiliktedir.)

Evliyalarımızın çoğunun hayat hikayeleri, insanlara ibret dolu derslerde doludur. Türk Halkı hergün evliyalarını anar. Velhasıl evliyalar, hayatın bütününde yeri olan ve kendi hayatları da hergün yenilenip tazalenen varlıklardır. Anadolu Evliyaları isimli eserin yazarı Nezihe Araz’ın dediğI gibi: (Türk cemiyet ve kültür hayatında evliyaların büyük bir yeri vardır. Onlara dair anlatılanlar çok büyük hikmetleri taşır, sözlerinde değişmez hakikatlerin veciz ifadeleri gizlidir. Bir efsane havasına bürünmüş oldukları halde, onları di ve ahlak akidelerinin, hayat felsefelerinin birer ölmez kahramanı olarak görebiliriz.) Yıllar, hatta yüzyıllar geçmesine rağmen hala yaşayıp fikirleriyle, verdikleri örneklerle hayatımıza daima ışım tutan seçme ve evliyalarımız vardır.

Sayın Nezihe Araz’ın dediği gibi, Evliyalar bizlere ve bizden evvel yaşıyan milyonlarca Türke: (Güzel olan nedir, çirkin olan ne? Hayır ne tarafta? Doğrusu hangisidir? Yanlış hangisi? Iyilik nerede başlar, fenalık nerede?) sorularına cevaplar hazırlamıştır. Hamurumuza maya olmuş, içimize sinmiş, kokularını ve renklerini aşılamış Evliyalarımızın bir kısmını derli toplu bize anlatmaya çalışan Sayın Cemil Cahit Güzelbeye teşekkür borçluyuz.

Evliyalarımız hakkında derleme eserler çoğaldıkça bunları inceliyen ilim ve fikir adamlarımızın, Cemiyetimize hâkim olan faydalı veya zararlı manevi değer ve fikirlerimizi tesbit etmeleri ve cemiyetimizi uyarmaları mümkün olacaktır kanaatindeyim. Bu bakımdan da evliyalar gibi manevi değeryerimiz konusunda araştırma eserlerinin çoğalmasını candan diliyorum.