DOLMUŞLARA MİNİBÜSLERE MÜSAADE ETMELİYİZ

Kategori: Bildirme
Konu: Gaziantep

Her Yıl Yüzbı̇nlerce Lı̇ra Zarar Eden Otobüs İşletmesı̇nı̇ Modern İşletmecı̇lı̇k Esaslarına Göre Yenı̇ Baştan Kurmalıyız. Gazı̇antep Şehrı̇nde Bı̇na ve Arazı̇ Sıkıntısını Hafı̇fletmek İstı̇yorsak, Dolmuşların ve Minibüslerı̇n Faalı̇yetı̇ne Engel Olmalı Değı̇lı̇z

Hulusi Yetkı̇n

A. P. Belediye Başkan Adayı

Gaziantep Belediyesi Otobüs İşletmesi İlk Defa Ne Zaman Kuruldu?

Gaziantep belediyesi Otobüs işletmesinin ilk çekirdeği On yedinci Belediye başkanı Hamdi Kutlar zamanında atıldı. İkinci dünya savaşı yıllarında Narlı istasyonu ile Gaziantep şehri arasındaki ulaştırmayı kolaylaştırmak amacı ile otobüs işletmeye karar veren Gaziantep belediyesi, iki adet otobüs satın almıştı. Bu iki vasıta, Şehir içi otobüs seferlerinin başlamasında kullanıldı. O zamanki Gaziantep’te 60.000 civarında vatandaş yaşıyordu.

1968 Yılında Gazı̇antep Beledı̇yesı̇ Otobüs İşletmesı̇nı̇n Gücü Nedı̇r?

1955 yılına gelindiğinde Gaziantep belediyesi Otobüs işletmesinin tabakhane semtinde bir garajı ile 8 adet çalışır Otobüsü olduğu tesbit edilmiştir. Şehrin nüfusu 97.000 olduğu bu senede işletmeye bağlı 8 otobüs (Lise-Şehreküstü) arasında çalışmakta idi. Oto işletmesi, şehrin ihtiyacını karşılamaktan çok uzaktı.

1963 yılında Yirmi yedinci Belediye başkanı İbrahim Tevfik Kutlar vazifeye başlarken Gaziantep şehrinin nüfusu 140.000 civarında idi. Oto işletmesinin 11 büyük ve 2 minibüs olmak üzere 13 arabası vardı Dolmuşa müsaade edilmiyordu. Otobüslerin çoğu Fidanlık ve Şehreküstü arasında çalışmış, Ünaldı ile Kavaklık mahallesinin gelişmesinde başlıca rol oynamıştır. Şehir batıdan doğuya doğru uzamıştır Kenar semtlere otobüs seferleri yeni başlamıştı. Şehirin yayılmasına müsaade edilmediğinden, şehir içinde her geçen yıl artan ölçüde arsa ve bina sıkıntısı başlamış gayrimenkul fiyatları ile kiralar süratle yükselmiştir.

1968 yılında Gaziantep’in nüfusu 180.000 civarındadır. Oto işletmesinin 18 büyük otobüsü ve 15 minibüsü olmak üzere ceman 33 arabası seferdedir. Şehir içinde Belediye ile Garajlar arasında dolmuşa müsaade edilmesi, Garajlar mıntıkasının hızla gelişmesinde başlıca rol oynamıştır.

Dolmuş İşletmesı̇ne Engel Olunmasının Zararları Ne Olmaktadır?

Karşıyaka semti, Yazıcık semti, Yavuzlar, Hoşgör semtleri ile Hükümet konağı arasında düzenlenen otobüs seferleri, şehrin güney ve kuzeyde kurulan yeni mahallelerinin gelişmesini çabuklaştırmıştır. Fakat bu semtlere dolmuş işletilmesine engel olunması, kenar mahallelerin hızlı gelişmesini önlemektedir. Kenar mahalleler hızlı gelişemeyince, şehrin eski mahallelerinde gayrimenkul fiyatları inanılmıyacak miktarlara çıkmakta, aylık kira bedelleri birçok iş sahibini zarara sokacak miktarlara ulaşmaktadır. Gayrimenkul ve kira fiyatlarının hızla artışının birçok sebebi vardır. En önemli sebeplerden biri, Gaziantep şehir içi ulaştırmasının modern şehircilik prensiplerine göre düzenlenmemiş olmasıdır.

Dolmuşa Müsaade Edı̇lı̇rse, Otobüs İşletmesı̇ Zarar Eder Endı̇şeşı̇ Yersı̇zdı̇r. Bı̇lakı̇s Dolmuşa Müsaade Edı̇lı̇rse Otobüs İşletmesı̇ Kâr Etmı̇ye Başlıyacaktır

Gaziantep belediyesi oto işletmesi, senelerden beri her yıl yüz binlerce lira zarar etmektedir. Oto işletmesinin kâr ettiği bir yıla rastlanmamıştır. Meselâ 1966 yılında Belediye otobüs işletmesi 262.242,36 TL zarar etmiştir, Belediyeye yük olmuştur. Dolmuşa müsaade edilirse, belediye otobüslerine binen yolcunun azalacağı, belediye otobüslerinin daha fazla zarar edeceği zihniyeti idarecilerde hâkim olduğundan, 25 yıllık oto işletmesi zarardan kurtulamamıştır. Halbuki kenar semtlere minibüs ve dolmuş işletilmesine izin verilire kısa bir zamanda kenar semtlerde oturan vatandaşların sayısı daha hızlı artacak, şehirle kenar mahalle arasında gidip gelen yolcu sayısı birkaç misli fazlalaşacak, bugün şehre inmekten çekinen kenar mahalle sakinleri şehre kolaylıkla ve hızla gelindiğini görünce otobüslere daha çok rağbet edecektir. Dolmuşa müsaade edilen bütün şehirlerde Belediye otobüs işletmesi kâr etmiye başlamaktadır. Bazı büyük şehirlerde oto işletmeleri zarar ediyorsa bunun sebebi, oto işletmesinin klasik ölçülerde idare edilmesi, modern iktisadi işletmeciliğe başlanmamış olmasından doğmaktadır.

Gazı̇antep Beledı̇yesi Otobüs İşletmesı̇nı̇, Modern İşletmecı̇lı̇k Esaslarına Göre Yenı̇ Baştan Düzenleme Zamanı Gelmı̇ştı̇r

Mahalli gazetelerde sık sık, Otobüs işletmesinde yolsuzluk olduğu, otobüslerin arıza yaptığı, kenar mahalle halkının otobüslerden şikayet ettiği yazılıdır. Şikayetler hergün birbirini takip etmektedir. Suistimal haberleri, halkın belediyeye ve dolayısıyla devlete olan itimadını azaltmaktadır. Mesullerin tesbit edildiği veya cezalandırıldığı pek az duyulduğundan, bu gibi haberleri sık sık duyan halk devlete çok kızmaktadır. Bütün bunlar, eski usul klasik idareden derhal vazgeçmemiz gerektiğini bizi zorlamaktadır.

Kâr gayasi ile çalışacak otobüs işletmesini modern iktisadi işletmecilik esaslarına göre yeni baştan kurmalıyız. Kâr zihniyeti ile çalışan bir kuruluş, kâr etmek için gayrete başlarsa, halka daha çok hizmet etmeye, halkı memnun edip kazanma yolunu seçmek zorundadır. Kâr gayesi ve aynı zamanda ammenin menfaatini düşünen kuruluşlardan halkın şikayetleri azalmaktadır. Ose işletmesi kâr gayesine göre yeni baştan kurulursa, mevcut hukuki, idari mevzuat çalışmalarına engel oluyorsa, oto işletmesini idari mevzuatın dar çemberinden çıkarıp, şirketler hukuku sahasına geçmek gerekir. Oto şirketi şehirdeki trafik hızlanınca ikinci safhada kurmalıyız. Ulaştırma şirketinin her yıl belediyeye büyük gelir sağlaması mümkündür. Fakat bugünkü oto işletmesine hâkim olan zihniyetle sadece her yıl yüz binlerce lira zarar etmekten başka bir şey yapamayız.

Şehı̇r İçı̇ Dolmuş Parklarını Kurmak Zor Değı̇ldı̇r

Şehrimizin hızla yayılmasını, büyümesini, kiraların ve gayrimenkul fiyatlarının daha az artmasını, kenar mahalleler ile şehrin eski mahalleleri arasındaki alışverişi daha fazla artırmak istiyorsak, şehrin kilit noktaların da derhal dolmuş parklarını kurmamız gerekir. Dolmuş parkları kurmak zor değildir. Meselâ: Hükümet konağının güney cephesinde bir park vardır. Bu park belediyeye senelerden beri her yıl on binlerce liraya mal olmaktadır. Bu parktan halkın istifadesi pek azdır. Bu parka yapılacak masrafı, Batalhöyük, Kavaklık ve Alleben deresi boyunca kurulacak Büyük Gaziantep parkına sarfetseydik, halkımızı daha çok memnun ederdik. Hükümet konağı güney cephesindeki parkı dolmuş meydanı yapmalıyız. İsteyenlerin dinlenmesi için trafiğe engel olmayacak ağaç altlarına kanepelerde koymak mümkündür. Hükümet konağı parkı oto dolmuş ve minibüs parkı olunca şehrimizin güney mahalleleri ile şehir merkezinin ilişkileri fazlalaşacak, kenar mahallelerin gelişmesinde başlıca rol oynayacaktır. Başka bir misal verelim. Meselâ: Şehreküstüde, Ahmet Çelebi ilk okulu önündeki park, dolmuş parkı olmalıdır. Yeni karakolun yeri de oto parkına katılmalı, Ünaldı ve Ali Baba mahalleleri önündeki engel kaldırılmalıdır. Şehreküstü Dolmuş parkı, o semtin gelişmesinde en önemli rol oynayacaktır. Şehrin kilit noktalarında birçok boş arsalar ve fuzuli parklar vardır. Bu parklardan ailelerin istifadesi imkânsızdır. Halkımızın bu parklarda dinlenmesi çok zordur. Halkımız bilakis bu parklarda rahatsızlık duymaktadır. Belediyeye bu parklar her yıl yüz binlerce liraya mal olmaktadır. Bu parkların çoğu, oto parkı yapılmalı, parklara harcanan yüz binlerce lira büyük Gaziantep parkının kurulmasına sarf edilmelidir kanaatindeyim. Hülasa Belediye teşkilatını gelir getiren kuruluşlar haline getiremezsek, Gaziantep şehrini hızla geliştirmemize imkân yoktur.

Hulusi YETKİN

YETKİN, H. " DOLMUŞLARA MİNİBÜSLERE MÜSAADE ETMELİYİZ". Gaziantep Kültür Dergisi. ( 1968)

Anahtar Kelimeler: hizmet, semtind, rahatsızlık, sirketinin, yayılmasına