Zamanımızdan 96 yıl evvel Antep’te kaymakam bulunan Battal Bey hakkında, halkımız arasında birçok söylentiler vardır. Battal beyin ölünceye kadar Ermeni kilise lerinde 7 yıl müddetle çan çaldırmadığı, birçok ihtiyarlar tarafından söylenmiştir. Battal bey, ileriyi gören, yaptığı işleri tam hakkıyle başaran ve yerinde çok sert bir idareci imiş. Fakirleri himaye edermiş. Şehrin her türlü meselesiyle yakından ilgilenirmiş. Meselâ bir gün, halkın bakkallardan devamlı şikayeti üzerine, çarşıyı gezmiş. Bakkalların birçok sebze ve meyvayı, köylülerden aldıkları fiyattan çok fazlayla sattıklarını tesbit etmiş. Bu duruma kızan Battal bey, tellal çağırtmış, halktan hiçkimse yaş sebze ve meyva yemesin diye. Halk verilen emre uymuş. Çarşıdaki yaş sebze ve meyvalar bakkalların elinde kalmış, bir çoğu çürümüş. Bakkallar 15 gün dayanabilmişler. Battal Bey’e yalvarmışlar. Battal Bey’in emirlerine uymuşlar.
Günlerden birgün Battalbey, şehir için de devriye geziyormuş. Yazıcık semtinde bir dokumacı dükkânından kahkaha sesleri yükseliyormuş. Merak etmiş, mahiyetiyle birlikte dükkâna yaklaşmış. Mevsim kışmış. Her taraf karanlıkmış. Dükkânda bir yanda dokuma tezgahları varmış. Bir tarafta da birisi künefe (Kadayıf) pişiriyormuş. Üç kişiden ikisi omuzlarına, o zamanki ağırlık ölçen, bugünkü basküllerin yerine kullanılan kabbenin kalın direklerini almış, üçüncü kişide kalın bir ipe bağladığı ağırca bir taş parçasını kappende tartıyormuş. Tartan şahıs bağırıyormuş: Filan beyin karısının ağırlığı beş batman, filan beyinki sekiz batman diye, birçok beğ isimleri söylüyormuş. Etrafındaki şahıslarda kahkahalarla gülüyorlarmış. Battal bey dükkanın darabasının aralığında olanları seyrediyormuş. Söylenenlere çok yavaş sesle Battal Bey’de gülmeye başlamış. Bir aralık, seyircilerinden birisi bağırmış (Çek ulan birde battal Bey’in karısını tart) demiş. Tartıcı ağırlığı çekip birden bağırmış: (Elli Batman) Elli batman gelen başka bir hanım olmadığı için, bütün topluluktan birden bire şu sözler: (Çızıyı kappeni kırdı). Çızıyı kappeni kırdı sözüne herkes, devamlı kahkahalarla gülmüşler. Battal Bey bir şey demeden oradan uzaklaşmış. Ertesi gün kaymakamlıkta idare meclisi toplantısı varmış. Toplantıda şehrin tanınmış beyleride hazırmış, Battal bey mahiyetine emretmiş. Akşamki tartıcı ve kappen taşıyıcılarını huzura getirtmiş. Aynı işi meclis önünde yapmalarını emretmiş. Battal Bey’in her emrinin yerine getirilmesi gerektiğini iyi bilen kappenciler, başlamışlar aynı hareket ve sözleri tekrar etmeye. Birçok beyler kendi isimleri geçtikçe, utanıyor, kızarıyorlarmış. Sonunda tartıcıya çek ulan Battal beyinkini demiş, tartıcı Elli batman diye bağırmış, diğerleri (çızıyı kappeni kırdı) diye cevap vermişler. Bu son durum üzerine kendilerini tutamayan beyler gülmeğe başlamışlar. Battal bey, tartıcı ve kabbenciler künefe parası vermiş. Birdaha böyle bir şey yapmamalarını tembih etmiş.
Çızıyı kabbeni kırdı sözü Gaziantepte zamanla darbımesel olmuş. Çok taşkınlık yapanlara, ölçüyü kaçırıp aşırı davrananlara, (bu adam artık çızıyı kabbeni kırdı) denilmektedir. Ben çocukluğumda bu sözü çok işitmiş ve anlamını öğrenmeğe çalışmıştım. Her sorduğum yaşlı kimse, bana bu olayı anlatmıştı.
Mustafa GÜZELHAN