(Sayı 12’den devam)

Belkis Civarında Tarihi Eserler:

Belkis civarını çepeçevre esaslı bir tarihî incelemeye tabi tutacak olursanız hiç şüphesiz yüzlerce tarihle ilgili eserlerle karşılaşacak olursunuz. Bunlardan en meşhuru Belkis harabesinin varoşu sayılan Birecik kazasında kain olan eserlerdir. Bu eserlerden en önemlisi Birecik kalesidir. Mezkûr kale o kadar meşhurmuş ki güneşi mevcut kale burçlarından her ay birinde doğdururlarmış. Yani güneş her ay bir burcun istikâmetinden doğarmış... Birecik kalesi Fırat suyu kenarında sarp ve yalçın kayalıklar üzerine inşa olunmuştur. Ekseri kısmı yıkılmıştır. Yalnız Güneye bakan bir kısım sağlam denecek halde duruyor. Diğer kısımlar bakımsızlık ve tabiat tahribatı karşısında mamureliğini kaybetmiştir. Birecik kalesini bundan bir kaç gün önce incelemek için kaleye çıktığımda güney kısmında bir yer tuhafıma gitti. Oda kabilinden derinlere inilen bir yer. Odamsı duvarda bir kaç süpürge, sapından duvara asılı. Taban tertemiz süpürülmüş ve sulanmış... Duvarın kenarında mezara benzer bir şeyler meğer orası ismi ve cismi bilinmeyen bir evliyanın yattığı yer imiş...

Bireciğin tam ortasında kaleye yakın bir kısımda bundan birkaç sene önce bir kazı neticesinde çıkan bir hamam harebesi vardır. Bu hamamda yapılış tarzı, plânı, kullanılan taşların sağlamlığı, kurnalar, taksimat ve bugünkü yapı tekniğine uyarlığı insanı cidden hayran bırakıyor. Eskilerin insanını bazı yönlerden takdir etmemek elden gelmiyor. Bahsettiğim hamam sap sağlamdır, yalnız tavan kısımları bakımsızlığın kurbanı olmuştur. İkinci hamamı bundan 2-3 sene önce görmüştüm. Nizip Karkamış demiryolu inşaatının devam ettiği Kınay köyü ile Kefre köyü arasındaki çok basit yarmada kazı yapılırken yine bir hamama rastlandı. Hamamın herşeyi hazırdı. Kurnalarındaki curunlarda dahi su vardı. Külhan kısmındaki siyahlıklar halâ durmaktaydı. Tek noksanı müşterilerle hamamcıların noksan olmasıydı. Ne yazıkki birçokların adı geçen hamamı görmek tecessüsü belki belirecektir. Tesadüfün lütfuyla çıkan hamam tren raylarının döşeniş istikâmetinde olduğundan doldurularak yola kalp olunmuştur. Böylece tarihi bir hamamda yeniden tarihî kayba bilinmiyen bir tarihe kadar karışmak talihsizliğine uğramıştır. Başka bir yazımda Birecik kalesi ile civarını geniş tetkikat mahsulu olarak anlatmağa çalışacağım.

(Devam edecek)

Mehmet SOLMAZ