Ravanda köyü, güzel bir yolla Kilis ve Gaziantep şehirlerine bağlanmış bulunuyor. Güzel ve heybetli. Tarihi Ravanda kalesini içim sızlıyarak seyrettim. Ravanda Köyü’nün sınırları içinde bulunan bu güzelim binalar kadere terkedilmiş, gün geçmiyorki duvarlarının bir kısmı yıkılmasın. Kalenin içine çeşitli yerlerden merdivenlerle iniliyor, su sarnıçları, siyah taşla yapılmış bir çift kara kule, beyaz taşla yapılmış azim, korkunç büyük bir ak kule göze çarpıyor. Minare boyunda ve tepesinde koca sandık büyüklüğünde taşlar bulunan kuleler gerçekten heybetli; Kıble tarafında mihraplı bir cami, cami kapısında birkaç yıl öncesine kadar Kuran harfleriyle güzel bir kitabe vardı. Maalesef koca duvarlar delinmiş, parçalanmış, kitabe alınmış. Yaptırılmak mümkün olmuyorsa

bari şimdiki kalan binalar üzerine eğilinse bekçi konsa, birazcık olsun kurtarılsa. Her tarafı kazılmış, heykel ve altın aranmış, acınmamış.

Ravanda Köyün’den kaleye gelen eski su yolu var. Bugün de köyün suyu bol. Kalenin üzerine su çıkarmak, turistik bir tesis de kurmak mümkün. Eskiden olduğu gibi kalenin çevresini çam ormanları ile süslemek de kolaydır kanaatindeyim. Bugün Ravanda kalesi tamamen kadere terkedilmiştir, çok yazık.