Kurtuluş Savaşımızın İNSAN, bakımından neye mal olduğu hepimizi düşündüren bir konudur. Resmî kaynaklara göre bu kayıplar şöyle özetlenmiştir.

Şehit

Yaralı

Doğu Cephesi:

Ermeni Harekâtında

46

76

Batı Cephesi:

Gediz Savaşları

181

136

1. İnönü Savaşı

95

183

2. İnönü Savaşı

1.493

2.470

Kütahya – Eskişehir Savaşları

1.522

4.714

Sakarya Savaşı

3.282

13.618

30 Ağustos – Başkomutanlık Savaşı

2.448

9.971

Toplam

(Subay ve Er)

9.167

31.173

1-Bu savaşlarda şehit düşen 13 ere karşılık bir subay şehit olmuştur. Bu rakam benzeri savaşlara göre yüksektir. Sakarya Savaşında ise her sekiz ere karşılık bir subay şehit düşmüştür.

2-Savaş sırasında şehit olanlardan ayrı olarak yaralanma sonucu 53 subay ve 1665 er şehit olmuştur.

3-Çeşitli hastalıklardan hastahanelerde 147 subay ve 22.543 er ölmüştür. Ayrıca geri hizmetlerde bulunanlardan 118 subay ve 1.848 er, kendi birliklerinde çeşitli nedenlerle 688 er ölmüştür Buna göre genel toplam 37.229’dur.

4-Bu rakamlara İzmir’in işgali sırasında ve daha sonra batıda yapılan Kuvayi Milliye Savaşlarında yaralanıp şehit olanlar, Güney Cephesi harekâtında (İçel, Çukurova, Maraş, Gaziantep, Kilis, Urfa ve Hatay savaşları) yaralanıp şehit olanlar dahil değildir.

5-Bu kayıplar toplamının da subay ve er olarak on binin üstünde olduğu sanılmaktadır. Bilhassa Gaziantep savaşlarında beş binin üstünde kayıp verildiği bilinmektedir.

6-Yukarıda arzedilen rakamlara tesbit edilmiyenleri eklediğimiz takdirde Türk İstiklâl Savaşının (Subay ve Er) elli bin vatandaşın kayıbına mal olduğu sanılmaktadır. Şehitlerimize ve sonradan ölen gazilerimize ulu tanrıdan rahmet ve mağfiret niyaz eder, yaşıyan gazilerimize sağlık ve selâmet dileriz.

(Kuvayi Milliye)

Ekim 1972