Gaziantep sokaklarında dilenen sakat ve aciz kimseye raslamadım. Antakyada ise hele Cuma ve bayram günleri her köşe başında bir ordugah kurulur. Habibineccar önünden Ulu camiye kadar yüzlerce el yolunuzu keser.

Hakiki fakir ve acizlere bizim belediyenin yaptığı hizmet 15-25 lira arasında bir yardımdan ibarettir. Bununda tevzi tarzı özel bir mazara arz eder. Ve azizim yılda 50 bin lira çar çur olur.

Gaziantep’te ne yapıyorlar diye merak ettim. Beni (Acizler ve Düşkünler Yurdu)na götürdüler. Şehre hakim bir tepede çam ağaçları arasında 50-60 sakat insanın barındığı tertemiz bir yuva. Başlarında bir öğretmen ve iki bakıcı var. Bir aile samimiyeti içinde günlerini gün ediyorlar.

Kilerleri Amerikan yardımından zahire ile dolu, üst başları temiz, ekserisi yatalak. Hele bir Maraşlı Fransızca öğretmeni var. Zavallının alt tarafı tutmuyor, ailesi aciz kalınca buraya göndermişler.

G. Antep civar vilayet sakatlarını 90 lira ücretle bakıma alıyor. Demek Antakya Belediyesi de bütçesine koyacağı 50 bin lira ile 50 acizi barındıracak bir tesis çalıştırabilir.

Acaba Hataydaki acizlerin hakiki yekûnu nedir? Bunu kimseye sezdirmeden tesbit etmek Belediye tabibliğinin vazifesidir. Yapılır inşallah.

Gelelim G. Antep körlerine: Türkiyede Siirtten sonra körler diyarı Antep bu sosyal derdin de çaresini bulmuştur. (Körler Okulunun) Amerikadan aldığı yıllık yardım milyonları buluyormuş.

Amerika körlerin daha çok insanlığa hizmet edeceğine inandığı için bunlara olmaz yardımı yapıyormuş. Okullarını Altınözü kaymakamı ile beraber gezdik. Çocuklar kabartma kitaplarını on parmakları ile bizden acele okuyabiliyorlar.

Doğuştan gözlerini kaybeden müzik öğretmenlerini cidden zeki ve kör alimlerin hayatlarını bir bir incelemiş. Ebul Ula El Muarriyi bize anlattı. (Bir gün Ebul Ula pazarda gezinirken iki yabancı kavgaya tutuşmuş, mahkemelik olmuşlar, şahit diye de Ebul Ulayı kadının huzuruna çıkarmışlar. Kadı sormuş: Bunları kavga ederken gördün mü?

—Kadı efendi ben körüm ve bu adamların lisanını bilmiyorum. Yalnız kalın seslisi ona şöyle dedi ince seslisi şu cevabı verdi. Sonra kalın sesli şöyle dedi diye hadiseyi anlatmış. Kadı da o lisanı biliyormuş ona göre hükmünü vermiş.

Körler okulunda misafirlerin sesini zapt eden bir teypleri var, onu çalıştırmağa başladılar, müzik hocalarına sordum: Antakyalı Büyük kör hekim Davudu Antakiyi biliyormusunuz? Bilmeyiz. Dediler. Ben de anlattım.

Yavuz Sultan Selim zamanında Antakya Subaşı Ömer Ağanın oğlu Davudun enteresan hayatını hemşehrilerim benden iyi bildiği için tekrar etmeyelim. Camii Ezherde ilk tıp kürsüsünü kuran hemşehrimizin eserleri 20 nci asra kadar ders kitabı olarak okutuldu. Zincirli medreseye şeref veren hocalar meyanında ondan bahsetmiştim.

İşte G. Antep körleri okutulup mezun olduktan sonra da peşleri bırakılmıyor. Okumuş bir kör ne yapıyor? Gene şehir Belediyesi imdatlarına yetişiyor.

Bizim köprü başında artırma ile kiriya verdiğimiz kulübelerden tam on adet belediye yaptırıp körlere hediye etmiş.

İçinde ikişer ikişer gece gündüz satış yapıyorlar. Kazandıkları ilk 300 liradan sonra % 25 okula yardım yapıyorlar.

Yalnız kulübelere asılı (Bana acıma- Bana yardım et) sözü yerine (Malın iyisini köre sormuşlar) darbı meseli yazılsaydı daha iyi olmaz mıydı? Bir gün körlere resim ve heykel sergisi de açtırıldığını işitirseniz hiç şaşmayın, çünkü eğitim sayesinde canlıların yapamıyacağı iş kalmamıştır.

Yeterki biz, eli tutar gözü görür kişiler can uzatıp onlara bir şeyler öğretelim. Bu gün Dünya milletleri (Halk Eğitiminin) peşine onun için düşmüşlerdir.

Artık klasik okullar ihtiyaca cevap veremiyor, ağacı yaşken eğmeğe, çocuğu küçükken eğitmeğe mecburuz.

G. Antebin sosyal teşkilâtlarından biri de çocuk Esirgeme Yuvasıdır.

Antakyada da pek yakında faaliyete geçen (Çocuk Bakım Yurdu) Antepten inşallah geri kalmaz. Geçte olsa yurdumuz çalışacaktır. Ben Antep yuvasını gezerken çok güzel bir tesadüf oldu. Antep Türk Amerikan kadınlar birliği yardım kolu bir grup halinde oyuncaklarla yuvaya geldiler, etraflarına çocukları toplayıp onlara şefkat gösterdiler.

Sonra da her biri hafta tatili için evlerine birer ikişer yavruyu davet ettiler.

Düşündüm, yarın bizim Antakyalı hanım efendiler de bu şefkati esirgemezler diye müteselli oldum.

Hatta ben Antakyalı anneler için haftada bir gün çocuk bakım dersleri de vermeği faydalı buluyorum.

Ankara (Ana-Çocuk sağlığında) bu usul vardır. Cuma günieri anne yuvaya gider çocuğunu aşılatır, mama ve yemekleri hakkında tecrübe sahibi olur.

Aile planlaması ve çocuk yapıp yapmama usulleri öğretilir. Bakalım biz ne kadar muvaffak olacağız? G. Antep her bakımdan bizden ileri gidiyor. Şimdilik ekmek atlı biz yayan koşuyoruz.

G. Antebin Hastahanelerine gelelim. Devlet Hastanesinin bizimkinden farkı yok. Tam bir çiftlik. Fakat ortada bir Amerikan hastanesi varki 1876 yılından beri şan vermiş. Bina kale gibi eski sitil fakat ruhu yepyeni ve çalışma sistemleri bizi mat ediyor.

Haftada bir gün doktorlar grup halinde bir köye gidiyorlar. Elleri kolları dolu olarak, ayakkabı ve entariden tutun her türlü ilaç ve oyuncağa kadar taşıyorlar.

Köyde öğle esaslı bir inceleme yapılıyorki o köyden hastahaneye gelecek bir adamın bütün serveti samanı onlarca malum oluyor, tapu kaydı, muhtar ilmühaberi istemiyorlar, köy fişlerine bakıp ücret istiyorlar.

Bizde hekim neden köye gitmez, giderse neden işe yaramaz? Netice meydanda. Bu da sosyal hizmetlerin anlayış derecesine bağlı. Biz daha hastayı iyi etmekle uğraşıyoruz, onlar sağlamları hasta etmemek yollarını sağlıyorlar, yani biz giderken onlar geliyorlar Aradaki fark bu.

G. Antepliler bizden daha fazla yıkanmağa hevesli insanlar olmalı. Orada hamamlardan gayrı sokak aralarında 5-10 kabinli duş yerleri var. Antepli hemen ayak üstü geçip orada su dökünüyor. Bir de meşhur şeyh hamamları varki kardeşimin ısrarı üzerine gittim, isabet olmuş, bizim Saka Hamamı gibi cinli perili bir hamammış, güzel bir efsanesi var:

(Tarikat sahibi şeyh Fethullah efendi merhumun karısı bir gün (Baz Oğullarının) hamamına yıkanmağa gitmiş Ona o kadar kötü muamele etmişlerki yıkanmadan ağlıyarak evine gitmiş. Karısı ağlıyarak başına gelenleri şeyhe anlatmış. Şeyhte karısını kuyudan bir kova su çekmesini söylemiş. Kadın kovayı kuyudan çıkarınca bir de ne görsün içi altın dolu. Derhal hamam yaptırmağa karar vermişler. Bir müddet sonra hamam yapılmış. Uzun seneler şeyh külhana kimseyi sokmadan kazanı kaynatırmış.

Bir gün merak edip koca kazanı ne ile ısıttığına bakmışlar, görmüşlerki (Bir tek mum) koca kazanı kaynatıyor.

Şeyh işin farkına varınca: Artık sonum geldi. Sır faş olunca ömrüm biter, demiş ve ölmüş. O gün bu gün her hamama giden adaklı şeyhe bir mum yakmakta ve Cuma günleri Sela ile Ezan arasında hamama bir nalin bir ibrik bir postaki serilmekte imiş. Çok kimseler içerden gelen nalin seslerinden şeyhin muradlarına cevap verdiğini işitir, anlarmış. Baz oğullarından bir kimse hamama gelse sular soğur ve mumlar sönermiş.)

Ben yıkandığım zaman su sıcak ve mum yanmakta idi. Hoşça kal Antep şehri, bana çok şeyler öğrettin.

(Hatay gazetesinden)

Yıllar	Toplam	Sektörler	Cesamet	Çalışma şekli	Muvakkat
Devlet	Özel	4-9 işçi	10 işçi+	Daimi	Mevsim
1955	348	40	308	92	256	198	71	79
1956	341	40	301	108	233	194	68	79
1957	343	44	299	114	229	206	65	72
1958	374	48	326	126	248	216	64	94
1959	386	48	338	124	262	221	59	106
1961	500	60	440	235	265	280	66	154
1962	546	66	480	288	258	311	68	167