Gaziantep, Güney, Güneydoğu bölgesinin SAĞLIK merkezidir Bu bakımdan buradaki sağlık tesisleri, sade bu İl’in ihtiyacını karşılamayıp civar illerden (Urfa, Maraş, Adıyaman, Kısmen Malatya) nında ihtiyacını karşılar. Yol durumu dolayısiyle münakalenin günden güne inkişafı bu sağlık hinterlantını genişletmekte olup, Mardin, Van ve Elazığ’dan zaman zaman hastalar şifa ümitlerini aramak için buraya gelmekte; burada bir netice alamassa Ankara ve İstanbul Tıp otoritelerine müracaat etmektedirler.

Gaziantep bugün Güney ve güney doğunun Sağlık otoritesi durumuna gelmiştir. Bunun oldukça eski bir mazisi vardır:

1880 senesinde kurulan, misyoner zihniyeti ve Amerikan yardımı ile çalışan Amerikan hastahanesinin bunda şüphesiz mühim bir rolü vardır. Şimdiki Beyrut Tıbbiyesinin esası burasıdır. Nitekim vaktiyle Antep Tıbbiyesinde modern tedrisat yapılmakta ve kadavra üzerinde çalışılmakta idi. O zamanlar yurdun birçok yerinde Anpirik Kocakarı ilacı ile tedavi yapılırken burada şimdi dahi bir çok İlleri mizde eşine az raslanır bir hastane ve zamanın yenilik ve bilgileriyle çalışan bir HEKİM camiası vardı. Antep Tıp fakültesi 15 kadar Hekim yetiştirmiştir. Bununla şunu tebarüz ettirmek isterizki Bu İl’in Güney ve Güneydoğu nun Sağlık Merkezi oluşunun tarihi oldukça eskidir. Burada yapılacak Sağlık tesislerininde bunu göz önüne alarak sade bu il’in ÇAPINDA DEĞİL, MÜSTAKİL BİR BÖLGE OLARAK DÜŞÜNMEK ONA GÖRE HAREKET ETMEK İCAP EDER.

Bugünkü mevcut sağlık tesisleri de Gaziantep’in bir sağlık bölgesi olması için nüve teşkil edecek durumdadır.

Gaziantep Merkezinin 150 bine yaklaşan nüfusu, Altı ilçesi ile yarım milyon otokon halkı, gerek sinai, bilhassa küçük sanayinin inkişafı, Güney ve Güneydoğunun Akdeniz’e inen yolu üzerinde bulunuşu daimi bir hareket ve seyyal nüfus artışı vardır.

Kendisine kısmen iktisaden ve sıhhî bakımdan ise tamamiyle bağlı ÜÇ milyonu aşan bir bölgeyi içine almaktadır. (Urfa, Adıyaman, Maraş, Mardin, Kısmen Malatya). Bunun için yapılacak sağlık tesislerinde bunu düşünerek ona göre yapılması icab eder.

Gaziantep’teki bu günkü sağlık tesislerine bir göz atacak olursak bir kelime ile söylemek icabederse bu geniş bölgenin ihtiyacını karşılamaktan çok uzaktır.

GAZİANTEP’İN HALİ HAZIR SAĞLIK TESİSLERİ:

DEVLET HASTAHANESİ :

15O yataklıdır. Mühi mihtisas şubeleri vardır. Polikinlik adedi ve yatan hasta sayısı günden güne artmakta olup bir kaç senelik istatistik bize bu artışın azametini göstermeye zannederim kafidir. Şöyleki:

1950 senesinde 20217 polikinlik ya pılmış bunlardan 2818 i yatırılmış.

1961 senesinde ise 50166 polikinlik yapılmış bunlardan 5603 hasta yatırılmıştır. Bu seneki adet geçen senekinden daha fazladır. Demekki her sene geçmiş senelere nazaran muazzam bir artış vardır. Bukadar işi çok bir hastahanenin binası ise eski, derme çatma hastahane olarak yapılmamış gelişi güzel gayri sıhhi ve gayri müsait bi nalardan ibarettir. Bu kadar yapılan mesai ve emekler maalesef kendini göstermeyip Vatandaşı tamamiyle memnun etmemektedir.

DOĞUM VE ÇOCUK BAKIMEVİ: 1957 senesinde yapılmıştır. 70 doğum ve 30 çocuk yatağı vardır. İki Nisaiye ve bir Çocuk mütehassısı mevcuttur.

Doğum evi Güney ve Güneydoğunun bir sağlık tesisi halinde çalışmaktadır. Bu Bölgedeki mütehassıs Hekimlerin bulunmamasından ziyade tabii, normal doğumlar dahi uzak illerden gelmektedir. Buda gösteriyorki Gaziantep bölgesi Sağlık Merkezi haline kendiliğinden gelmiştir. Doğumevinin açılışından bu yana, senelik istatistiklerine bir göz atacak olursak bu iddiamız kendiliğinden tebarüz edecektir. Şöyleki:

1958 senesinde 9289 hasta muayene edilmiş bunlardan 2436 hasta yatırılmış.

1959 senesinde 11858 hasta muayene edilmiş 3419 hasta yatırılmıştır.

1960 senesinde 17868 hasta muayene edilmiş, 4300 hasta yatırılmış.

1961 senesinde 15806 hasta muayene edilmiş, bunlardan 5109 hasta yatırılmış.

Köy Ebe Okulu:

Doğum ve çocuk Bakımevi bünyesinde 1959 da Kırk öğrenci kadrosu ile açılmış, tedrisat üç seneye çıkarılınca bina yetersizliği bakımından Okulun iki sınıfı Maraş’a nakledilmiş, son staj sınıfı burada kalmıştır.

Ana Ve Çocuk Sağlığı Merkezı̇:

İlk defa Doğumevi bünyesinde 1959 senesinde açılmıştır. İslâhiyede bir şubesi vardır. Halen (12) köyde istas yonu mevcuttur.

Son aylarda müstakilen bir nisa iye ve bir çocuk mütehassısı tayin edilmiştir. Ayrı bir binası olmadığından Doğumevi Polikinlik kısmında çalışmaktadır.

Göğüs Hastalıkları Hastahanesı̇:

Geniş bir arsa içerisinde esas projesinin 125 yatak ihtiva eden A blokundan ibarettir.

Trahom Mücadele Hasta Ne Ve Dı̇spanserlerı̇:

Gaziantep Güney Anadoluda Trahom mücadele teşkilatı kurulduğu günden beri bu teşkilatın fiili ve idari merkezi olmuştur. Mevcut 50 yatak iki eski binayı sıkıştırılmış olup gayri sıhhi ve gayri müsait bir durum arzetmektedir.

Verem Mücadele Dispanserleri:

İlimizde hali faaliyette iki verem mücadele dispanseri vardır. Bunlar Verem Savaş Derneği tarafından yapılarak biri Sağlık ve sosyal Yardım Bakanlığına devredilmiştir. Diğeri dernek tarafından idare edilmektedir.

İşçi Sı̇gortaları Kurumu Hastahanesı̇:

Gaziantep günden güne gelişen bir sanai bölgesi olduğu göz önüne alınarak halen 20 yataklı bir işçi sigortaları kurumu hastahanesi vardır. Bölgenin hususiyet ve müstakbel inkişafını göz önüne alan İşçi Sigortaları Kurumu 1967 de bitmek üzere 200 yataklı bir hastahane ile ileride yapılacak Devlet Hastahanesi ve Doğumevinin karşışında bir dispanser tesisi için faaliyete geçmiş ve arsalarını satın almıştır.

Özel Hastahaneler:

İlimizde 1880 senesinde kurulmuş 49 yataklık Amerikan hastahanesi ile diğer 19 yataklı Dr. Mecit Barlas Hastahanesi vardır.

İlçelerdekı̇ Sağlık Tesı̇slerı̇:

Kilis 70000 nüfusludur. Sağlık tesisi: sağlık merkezi olarak yapılmış bir binada 55 yataklık bir Dev let hastahanesi ile ayrıca 25 yataklık Trahom mücadele Hastahanesi vardır.

Nizip 68000 nüfuslu ZİRAİ Sanai bakımından günden güne gelişmekte olan İlçedir. Sağlık tesisi: 45 yataklık Sağlık merkezi olarak yapılmış bir Devlet hastahanesi ile gayri faal bir verem mücadele dispanseri vardır.

İSLAHİYE 51000 nüfusu vardır. 10 yataklık bir sağlık merkezi ile Ana Çocuk sağlığı şubesi vardır.

Diğer Oğuzeli, Araban ve Yavuzeli İlçelerinde hiç bir sağlık tesisi bulunmamaktadır.

Yukarıda hali hazır sağlık tesisle rinin, yatak ve çalışma durumları kısaca arzedilmiştir. Bu günkü nüfus sayısı 1960 genel sayımına göre hesap edilmiştir ki aradan geçen üç sene zarfında İlimizde kurulmuş ve kurulacak sınai tesislerin ve bilhassa küçük sınayinin gelişmesi hesabiyle bariz bir nüfus artışı vardır. Bu artış hesaba katılmadan 1960 nüfus sayımı esası kabul edildiğine göre İlimizde 10.000 kişiye 9 yatak düşmektedir. (Göğüş Hastalıkları Hastahanesi hariç 390 yatak, İl’in nüfusu 438482)

Sağlık plânının sağlık teşkilatı bölümünün H parağrafına göre ilk kademe olarak 1967 de 10.000 kişiye 23 yatak hesap edilmektedir. Buna nazaran İlimizde yatak sayıları ihtiyaçlarına göre şöyle olması icap eder:

1— Doğum ve çocuk bakım evi nin yanında bir kısım arsası istimlak edilmiş bulunan 400 yataklık Devlet Hastahanesinin 1967 senesine kadar bitirilmesi, Planlamada ikinci kadame olarak 1977 senesine kadar yatak adedi artırılarak 10.000 den 25 oratının göz önüne alınması icap eder. (400 yataklı yapılacak Devlet Hastahanesinin Projesi hazır vaziyettedir.)

2— Doğum ve Çocuk Bakımevi: Yukarıda faaliyetinden kısaca bahsettiğimiz bu müessesenin günden günü fazlalaşan müracaatları ve bilhassa yaz aylarında çocum hastalıklarının fazla görülmesi yatak sayısının artırılması mecburiyetini doğurur. 70 yatak olan doğum kısmının 100 yatak olan çocuk servisinin müsait olan binasının üzerine bir kat çıkarak 50 yatağa iblağı uygun olacaktır.

3—Ana ve Çocuğu Sağlığı Merkezi: Bina kifayetsizliği dolayısıyle Koruyucu Hekimlik bakımından layiki veçhile çalışamamaktadır. Doğum evi ve Ana-Çocuk sağlığı tesislerinin çalışına mevzu’u aynî olduğuna göre Do ğum evi bahçesinde bir ek pavyon ila vesiyle hekim ve hemşire kadrosunun takviyesi icap eder.

Doğum evi yanına yapılacak Devlet Hastahanesinin civarı hali hazır ekserisi Vakıflara ait arsa durumundadır. Devlet Planlama sağlık hizmetleri özel tedbirler bölümünün B paragrafının birinci madddesine göre sağlık tesislerinin bir arada SİTE halinde yapılmasına müsait bir hususiyet arzetmektedir. Nitekim karşısında müsayit arsayada İşçi Sigortaları kurumu Dispanser yapmak üzere istimlak etmiş bulunmaktadır. Yapılmış ve yapılacak bu tesislerin yanında Eğitim ve tatbikatın kolaylığı ve bir çok faideler sağlanması bakımından:

A—Köy ebe okulu:

B—Sağlık Kolleji,

C—Hemşire-laborant okulu,

D—Bölge laboratuvarı,

E— Malzeme deposu ve tamir atelyesi,

Tesislerinin yapılması ile Devlet Planlamada tesbit edildiği üzere bir sağlık sitesi meydana gelmiş olur.

4—Göğüs Hastalıkları Hastahanesi:

Verem Hastalığı bu gün sosyal bir problemdir. Hayat şartları bilhassa ili mizde Kilimcilik, Dokumacılık gibi bu hastalığın inkişafna müsait sanatkarlarların çokluğu, gayri müsait mesken durumları hazırlayıcı bir Zemin arzetmektedir. Bundan dolayı mıntıkamızda verem fazla görülmektedir. Halen müsait olan Göğüs Hastalıkları hastahanesi arasına Projenin yapılmış olan 125 yataklık A blokunda, 125 yataklık B ile 300 yataklık Cblokunun tamamlanması ve rehabilitasyon tesisleri ile malzeme ve personel bakımından tak viyesi icap eder. B ve C blokları yapıldıktan sonra meydana gelen 500 yataklı hastahaneyi sade ilimiz çapında aığil Güney ve Güney doğğunun ihtiyacını karşılaması bakımından zaruridir.

5—Trohom Mücadele Hastahane Dispanserleri:

Trahom Mücadele teşkilatı kurulduğu günden beri Gaziantep bu teşki latın fiili ve idari merkezi olmuştur. Halen Trahom mücadele Pilot bölgesidir. 19 ilde yapılan savaş faaliyetinin %50 sini Gaziantep yapmaktadır.

Yukarıda belirttiğimiz gibi iki gayri müsait binada 50 yatak mevcuttur. Yemek ve diğer hizmetler bîrinden diğerine nakil sureti ile olmaktadır. Trahom Hastahanesi bölgenin bir göz kiliniği hizmetini görmektedir. Bu sebeble asgari 50 yataklı müstakil bir modern bina ile dispanser yapılması lazımdır.

6— İLK YARDIM Hastahanesi:

Günden güne gelişen Güney ve Güneydoğu bölgelerinin İskenderun ve Mersin limanlarına bağlayan, Demir ve Karayollarının güzergahında bulunan Sinai bilhassa küçük sinayi bakımından dev adımlarla ilerleyen bu şehirde normal hastahanelerden başka ilk yardım hastahanesinin yapılması bir zarurettir. Eğer bugün hastahanelerin nöbet defderleri kontrol edecek olursak ekseriyeti acil ilk yardımın yapılacağı vak’alar olduğunu görürüz. Bu bakımdan asgari 50 yataklık ilk yardım hastahanesi ile birlikte müstakil bir KAN BANKASININ tesisi bölgenin acil bir ihtiyacıdır.

7— Akıl Hastahanesi: İlimizin bir hususiyetide esrarın fazla kullanılmasıdır. Bundan dolayı akıl hastaları fazla görülmektedir. Nitekim Prof. Dr. Mazlıar Osman Uzman’ın kitabında Güney ve Güneydoğu toksimanilere sık tesadüf edildiği zikredilmektedir. Bu bakımdan 500 yataklık bir akıl hastahanesinin yapılması bölgenin zarurî bir ihtiyacıdır.

İLÇELER:

Kilis ve Nizip Devlet Hastanelerinin 100 er yatağa çıkarılması ile çeşitli dispanserler ve koruyucu hekimlik ünüteleri ile takviye edilmesi, İslahiyede mevcut 10 Yataklık sağlık merkezinin bir ek pavyon ile 50 yatağa çıkarılması ve Devlet Hastahanesi haline getirilmesi.

Hiç bir sağlık tesisi bulunmayan Oğuzeli, Yavuzeli ve Araban kazalarına coğrafi durumları icabı 11 Merkezi ne uzaklığı sebebiyle asgari 10 ar yataklı birer sağlık merkezinin açılması zarurîdir.

Yukarıdan beri izahatımızla şunu tebarüz ettirmek isteriz ki: Gaziantep Güney ve Güney doğunun merkezidir. (Urfa, Mardin, Adıyaman, Maraş, kısmen Malatya) Coğrafi bakımından Garbındaki AMANOZ dağları ile Çukurovadan tamamen ayrılmış olup saydığımız bu iller ile birlikte tabii bir ünite teşkil etmektedir.00

Bu Ünitenin ÇUKUROVA İLE HİÇ BİR BAKIMDAN İRTİBATI YOKTUR.

Demir ve karayolları (İpek yolu) Gaziantep’i Doğu ve Güney doğuya sıkı bir şekilde başlamış bulunmaktadır. Bilhassa Birecik köprüsünün yapılmasından sonra Mersin ve İskenderuna inen yolun üzerinde bulunması, büyük ve bilhassa küçük sanayinin gelişmiş olması Gaziantep’i tabii bir bölge merkezi haline getirmiştir. Bütün bunlara ilaveten Sağlık bölümünde de izah ettiğimiz gibi oldukça eski bir mazisi vardır. (Amerikan Hastahanesi ve Tıp Mektebinin bulunması) bu bölge hal kının sağlık bakımından, ihtiyacını, iti madını kazanmıştır. Bütün bu noktai nazarlar bize şunu gösteriyorki Gaziantep her bakımdan kendiliğinden TABİÎ BİR BÖLGE MERKEZÎ OLMUŞTUR. Bunun içindirki Gaziantep’i MÜSTAKİL BİR SAĞLIK BÖLGESİ OLARAK MÜTALAA ETMEMİZ VE SIHHÎ TESİSLERİN ONA GÖRE YAPILMASI İDARİ BAKIMDAN ADANA BÖLGESİNDEN AYRILMASI SURETİ KAT’İYEDE LAZIMDIR.