Gaziantep’in Kurtuluşunun 41. Yıl dönümüne rastlıyan 25 Aralık 1962 günü, Gaziantep Esnaf ve Sanatkarlar Dernekleri Birliği tarafından, Çınarlı kütüphanesinde bir sanayi sergisi açıldı. Bir hafta süren serge, halkımızın büyük ilgisini çekti. Segi yerinin dar ve zamanın kısa olmasına rağmen, Esnaf Birliği Başkanı Mehmet Yükseldikişçi, ikinci başkan Ali Şenboyar, muhasip Celal Arıcı ve arkadaşlarının gayreti ile halkımızı çok memnun bırakan bir Sergi hazırlanmıştı. Gaziantep’te yıllardan beri bir sanayi sergis açılmamıştı. Bu Serginin açılmasını teşvik eden Vali ve Belediye Başkanımı Salih Tanyeri ile yardımcılarına teşekkür etmemiz gerekiyor. Pek yakın bir gelecekte Gaziantep’in bir fuara ve sergi yerine kavuşturulmasını da Valimizden, Belediyemizden, Ticaret ve Sanayi odamızdan diliyoruz. Gaziantep Fuarının açılması Gaziantep Sanayi’nin gelişmesinde büyük rolü olacaktır kanaatindeyiz.
Gaziantep Sanayi sergisinde, halen Gaziantep’e yüzbinler getiren mamullerden ziyade; yeni icatlar ve son yıllarda yapılmış yeni makine ve aletler ile devletten ilgi bekliyen yeni sanayi mamulleri dikkati çekmekte idi. Bunlar: Yeni icad edilen fıstık kırma makinası, Sinema makinası, teyp, Vantilatörler, Amerikan bilardosu, Şarap filitre makinası, amplifikatör, zımpara motorü gibi eserlerdi. Sergiye: Gazianteplilerin asıl geçimlerini sağlıyan eskiden beri yerleşmiş sanayi kollarından ya hiç iştirak edilmemiş veya pek azı katılmıştı. Sergide: Büyük delgiler (Makkaplar), Torna tezgahları, jakar desen makinesi, bombeli oto camları, kaplanmış oto lastikleri, Buz dolabı, Aküler, Kaynak makinası, Otomatik testere, telefon kumbarası, Torna taşlama aparatı, Planya pıçakları, Radyolar, mobilyalar, kasalar, kilim, iplik ve dokuma mamulleri, battaniyeler, el işleri, yatak takımları, ağır döküm işleri, Erkek Sanat enstitüsü eserleri dikkati çekmekte idi.
Gaziantep Sanayi Sergisi’nin açılış merasiminde; Basın Yayın ve Turizm Bakanı ile Ulaştırma bakanımız da bulunmuştu. Misafirler sergideki makine ve mamullere bakarak hayretlerini belirtmişler ve Gaziantepli sanatkârların büyük Sanayi teşebbüslerine girişmelerini takdirle karşıladıklarını ifade etmişlerdir. Birlik ikinci başkanı Ali Şenboyar, açılış töreninde aşağıdaki konuşmayı yapmıştır:
(Muhterem Bakanlarımız, Sayın Valimiz ve kıymetli misafirlerimiz)
Şanlı Gaziantep’in 41. Kurtuluş bayramında kendi emeğimizle meydana getirdiğimiz mamullerimizi arz etmek üzere bu sergiyi tertip etmiş bulunuyoruz. Sergide gördüğünüz eserler temamen Gaziantep sanatkârlarının kendi imkânları dahilinde yapabildikleridir. Ancak altı sanatkâra kalkınma fonundan 25.000’er lira yardım yapılmıştır. Bu yardımı arkadaşlarımız yerinde sarfederek eserlerini meydana getirmişlerdir. Pek çok arkadaşımız imkânsızlık yüzünden üzerinde çalıştıkları eserleri meydana getiremiyorlar. Şayet bu sanatkâr arkadaşlarımıza
kredi yardımı yapıldığı takdirde pek çok kıymetli eserler meydana getireceklerdir.
Yerli sanayimizin kalkınması, sanatkâr arkadaşlarımıza imkânlar sağlandığı takdirde mümkün olabilecektir. Çünkü Gaziantep bir sanayi şehridir.
Sanatkârlara Kredi sağlanması bakımından bu şehirde Sanayi Bankasının bir şubesinin açılmasını candan arzu etmekteyiz. Bu hususta yardımlarınızı bekliyoruz. Gene küçük esnafın kalkınmasında küçük esnaf kanununun çıkarılması elzemdir. Küçük esnaf kanununun bir an evvel çıkarılmasını esnaf olarak sabırsızlıkla bekliyoruz.
Sayın Bakanlarım: Bizi huzura kavuşturacağınıza inanıyoruz. Şunu bilmenizi isteriz ki; Rüzgarlarında şehit seslerinin uğultusu duyulan bu şehirde gördüğünüz her fert kahraman olduğu kadar iktisat cephesinin de birer Mehmetçiğidir.
Sergimize şeref verdiğinizden dolayı teşekkürlerimizi arzederiz. Bu mutlu günümüzde sîzleri aramızda görmekten sevinç duymaktayız. Şehrimize hoş geldiniz, sağolun, varolun.
Gaziantep Sergisini hazırlıyan ve büyük emek veren idarecilere teşekkür etmemiz gerekiyor. Bu serginin, Gaziantep Sanayiinin gelişmesi için şehrimizi ziyaret eden devlet büyüklerine, iş adamlarına, ticaret erbabına, halkımıza ve turistlere kolaylıkla göstereceğimiz ve anlatacağımız bir sergi yerine acele ihtiyacımız olduğu fikrini yaydığını tahmin ediyorum.
Bilindiği gibi Gaziantep; Doğu ve Güney Doğu Anadolumuzun en büyük şehri ve en önemli ticaret ve sanayi merkezidir. Birçok imkânsızlıklara rağmen Gaziantep Sanayicileri ve iş adamları; İstanbul, Adana, İzmir gibi büyük sanayi merkezleri ile boy ölçüşmektedirler. Gaziantep’te birçok sanatkâr ve iş yerleri vardır. Bunlardan ilk akla gelenleri dergideki yerimizin imkânı nisbetinde sıralıyalım:
Gaziantep Şehir halkının dörtte biri; iplik, dokuma ve benzeri işlerle geçimlerini sağlamaktadırlar.
Gaziantep’te: Altıbinden fazla el tezgahı, yüzlerce işçi çalıştıran iplik ve dokuma fabrikaları, ,motorlu dokuma tezgahları, çözgü, apre silindir, iplik boyama evleri, çırçır fabrikaları, ipek dokuma tezgahları, üç yüzden fazla çorap ve trikotaj imalathaneleri, geceli gündüzlü çalışmaktadır. Bilhassa son yıllarda naylon çorap ve Gaziantep havluları Türkiye’nin her yerinde büyük rağbet görmektedir.
Yün iplik fabrikaları gelişme halindedir. Gaziantep’te jakarlı dokumacılara kilim ipi imalcilerine ve bilhassa 3000’den fazla tezgahı olan kilimcilere çok Taşlanmaktadır.
Gaziantep Madeni Sanatlar alanında da büyük gelişmeler göstermiştir. Gaziantep Kasaları ithal mallarından da üstün olup, Türkiye’nin her tarafında müşteri bulmaktadır. Oto parçaları dökümcülüğü gibi her nevi dökümcülük, Kaynakçılık, Doğrultmacılık, tornacılık, Oto tamirciliği, Demircilikle uğraşan sanatkârlar hızla artmaktadır. Bilhassa Gaziantep’te,yapılan mazot ve gaz sobaları dayanıklılık ve kullanışlılık bakımından üstün olduğundan, emsallerine nisbetle çok rağbet görmektedir. Buz dolabı imali ve bobinaj işleride gelişmektedir.
Gaziantep’te bakırcılık alanında da hızlı bir ilerleme vardır. Silindirci ve dabe fırınları mamulleri, bakır işleri devamlı müşteri bulmaktadır.
Keten ve ipekli kumaşlar üzerine büyük sabır ve maharetle yapılan ince nakışlar, yalnız Türkiyede değil bütün dünyada rağbet görmektedir.
Gaziantep’in el işleri kadar baklavasıda meşhurdur. Şehirde Baklavacılar, kebabçılar ve lokantacıların sayısı gittikçe artmaktadır.
Un ve mamulleri iş sahalarında da büyük ilerleme vardır. Un fabrikaları hızla artmakta ve büyümektedir. Önemli Bulgur, Mercimek, nişasta ve irmik imalâthaneleri de vardır.
Gaziantep’te sabunculuk, tabakcılık, kunduracılık, terzi, gömlek ve kasketçilik, boyacılık, yapıcılık, taşçılık, sıvacılık, betonculuk, helvacılık, Maserecilik, fotoğrafçılık, eskiden beri mevcut ve gelişen iş kollarıdır. Sonyıllarda şarapçılık, biriket imalciliğide hızlı yol almaktadır.
Elektrikçilik alanına gelince: Gaziantep’te radyo yapımevleri ile Akü imalâthanelerinin meydana getirdikleri radyo ve akümülatörler büyük rağbet görmektedir.
Nakliyecilik alanında ise: Oto boyacılığı, lastik kaplamacılığı ve kaynakçılığı hızla gelişen iş kollarındandır. Gaziantepli sanatkârlar tarafından yapılan makinelerle meydana getirilen bombeli oto camları, dayanıklı olduklarından büyük rağbet görmektedir.
Ahşap işleri alanında: Mobilyacılık, Karosercilik Türkiye ölçüsünde gelişmiştir Gaziantep’te 300 ‘den fazla marangoz, yüze yakın doğramacı, elliye yakın hızar, birçok döşemeci, sandalye, sandık yapan iş yerleri vardır.
Şeker sanayi mamulleri alanında Gaziantep Türkiye’de üçüncü gelmektedir. Şeker, bisküvi, çikolata fabrikalarının ve fıstık, leblebi imalathaneleri çok geniş iş yapmaktadırlar. Kısaca Gaziantepliler; bütün güçlerini kullanarak, Gaziantep savunmasında olduğu gibi, Ekonomi alanında da bütün Türkiyeye öncü ve örnek olmak istemektedirler. Gaziantep’ti sanatkârların, ucuz ve bol enerjiye; az faizli sanayi kredisi gibi imkânlara ihtiyaçları vardır. Gaziantepliler, Gaziantep savunmasında mükemmel işliyen nasıl bir savaş teşkilâtı kurdularsa; ekonomi savaşını da kazanmaları için birbirleriyle tam bir gönül ve fikir birliği halinde lüzumlu imkânlar sağlamaları gerekiyor. Bu konuda Gaziantep Kültür Derneği, kendi hissesine düşeni yapacak, ilk iş olarak Gaziantepli sanayici ve ticaret erbabının içinde bulunduğu durumu ve ihtiyaçlarını belirten bir kitab hazırlamaya çalışacaktır.
Gaziantep ilinde, sadece Gaziantep şehrinde değil, Nizip ve Kilis şehirlerinde de sanayinin gelişmesine müsait bir zemin vardır. Devletimiz: bol ve ucuz enerji ile kredi temin ettiği takdirde Gaziantep ili halkının bütün Türkiyeye örnek olacak sanayi tesisleri kuracağına inanıyoruz.
Gaziantep Kültür
Fotoğraf:Fıstık çatlatma makinası
Gaziantep fıstığı, asırlardan beri insan eli ile taker teker çıtlatılırdı. Fıstığın bir kısmı ağacında çıtlarsa da, büyük kısmı kapalı haldedir. Beş yıllık bir uğraşma, didinme semere vermiş, nihayet makina meydana gelmiştir. Mustafa Yıldırımdemir, Esnaf Kefalet Kooperatifinden aldığı pek cüz’i bir paranın üstüne varını yoğunu ekleyerek senelerce türlü güçlüklerle karşılaşmasına rağmen yılmadan uğraşmış, nihayet zafere ulaşmıştır. On iki saatta bir ton fıstık çıtlatan bu makina 80 kişinin işini kolayca yapabilmektedir.
HEPSİ DE GAZİANTEP YAPISI: Sergide teşhir edilen bütün eşya Gaziantepli sanatkârlarımız tarafından icat ve imal edilen eşyalardı.
Hilmi Kasar, (HİLMAN) marka kendi yaptığı torna ve makkapları piyasaya sürmeye muvaffak olmuş, 5 torna tezgâhı ile 35 makkabı başka Vilâyetlere de satmıştır.
ABÖT makine Sanayii’nin yaptığı jagar makinaları, ithal edilenlerden çok kullanışlı, çok ucuz. İthal fiatı 14.000 lira olan bu makinalar, 3.500 liraya mal edilmiş olarak Yurdun her tarafına 225 adet satılmıştır.
Yakın zamanlara kadar imal olunan, imkânsızlık dolayısıyle imali duran ve kalitesindeki üstünlüğüyle tanınan NURMER Vantilâtörleri ve teypi sergide çok alâka çekmiştir.
SARHAS ve FEHİM firmalarının bombeli camları da yurt çapında tanınmış ve tutunmuştur. Avrupa’yı aratmıyor.
