Sevahil, Kara ve Hudut gümrükleri olarak üç kısma ayrılan gümrük ve reji idaresi 1277 (1861) yılına kadar müteferrik surette cereyan ederken o sene dış işlerinde yapılan antlaşmalar üzerine “İstanbul emtia gümrüğü” adı, Rusumet emanetine tahvil olunmuş̧ ve Tanzimat ilanına kadar gayri muttarit bir şekilde kısmen emirler ve kısmen de ihale ve iltizam suretile idare olmuştur.
1270 (1858) yılında yabancı devletlerle yapılan antlaşmalar üzerine tuz ile tütün ithali men edildiğinden bunlar için yeniden nizamname yazılmıştır.
1908 yılındaki temmuz inkılaplarından sonra “Rusumet Müdüriyeti Umumiyesi” haline getirilen Gümrük ve Reji idaresinin Gaziantep’teki idarecilerinden bahseden bu yazı hazırlanırken “Rusumat salnamesinden” Osmanlı ve Halep salnamelerinden tarih deyimleri-terimleri ansiklopedisi (C 3, S. 63)’den ve maliye mevzuatı yıl 1928 (C. 4, 5.) den faydalanılmıştır.
1868
Rüsumat Katibi: Ahmet Efendi
1869
Rüsumat Memur: Ahmet Şükrü Efendi
1872
Rüsumat Müdürü: Rifat Efendi
Baş katip: Recai Efendi
1874
Rüsumat Müdürü: Ali Rıza
Rüsumat Katibi: Hafız Efendi
Rüsumat Sandık: Emini Corci Efendi
1880
Rüsumat Müdürü: Rifat Efendi
Rüsumat Başkatip: Sadettin Efendi
Rüsumat Sandık Emini: Nimetullah Efendi
1883
Rüsumat Müdürü: Rıfat Efendi
Rüsumat Katibi: Sadettin Efendi
Rüsumat Sandık Emini: Nimetullah Efendi
1891
Reji İdaresi Katip: Abdulkadir Efendi
Reji İdaresi Sandık Emini: Habib Şuha Efendi
1892
Reji Müdürü: Zekeriya Efendi
Reji Müdürü Sandık Emini: Habib Şuha Efendi
Reji Müdürü Dava Vekili: Ataki Nasır Efendi
1893
Reji Müdürü: Zekeriya
Muhasebeci: Habib Şuha
Anbar Memuru: Ohannes
1894
Reji Müdürü: Zekeriya Efendi
Reji Müdürü Muhasebeci: Habib Efendi
Reji Müdürü Anbar Memuru: Ohannes Efendi
Türki Katibi ve Dava Vekili: Noorej
Türki Katibi ve Dava Vekili Muavini: Mihail
1897
Reji Müdürü: Yunus Attar Efendi
Reji Muhasebecisi: Habib Şuha Efendi
Reji Anbar Memuru ve Dava Vekili: Ohannes
1898
Reji İdaresi Müdürü: Necip Antaki Efendi
Reji İdaresi Muhasebecisi: Habib Şuha Efendi
Reji İdaresi Ambarcısı: Ohannes Efendi
Reji İdaresi Dava Vekili: Ahmet Efendi.
1899
Reji İdaresi Memuru: Necip Efendi
Reji İdaresi Muhasebecisi: Habib Efendi
Reji İdaresi Ambarcısı: Ohannes Efendi
1900
Reji Muhasebe Memuru: Çerkezgi Efendi
1901
Reji Müdürü: İlyas Efendi
Reji Muhasebecisi: Çerkezgi Efendi
1902
Reji Müdürü: Müdir Efendi
Reji Muhasebe Katibi: Necip Efendi
Reji Ambarcı: Mösyö Filango
Reji Katip: Karabit Ağa
1903
Reji Müdür: Reşit Efendi
Reji Muhasebeci: Necip Efendi
Reji Ambarcı: Mösyö Filango
Reji Katip: Mustafa Efendi
1904
Reji İdaresi Müdür Vekili: M. Filango
Reji İdaresi Muhasebici: Mösyö Filango
Reji İdaresi Ambarcı: Necip Efendi
Reji İdaresi Katip: Mustafa
1905
Reji Müdürü: Ahmet Şükrü
Reji Muhasebecisi: M. Filango
Reji Ambar: Habib
Reji Katip ve Dava Vekili: Selim Efendi
1906
Reji Müdürü: Fuat Halil Bey
Reji Muhasebeci: Şarel Efendi
Reji Ambarcı: Habib Efendi
Reji Katip ve Sandık Emini: Selim Efendi
1907
Reji İdaresi Müdürü: Halil Fuat Efendi
Reji İdaresi Muhasebeci: Şeref Efendi
Reji İdaresi Ambarcı: Habib Efendi
Reji İdaresi Katip ve Dava Vekili: Selim Nur
1908
Reci Müdürü: Zehrap Tevfik Efendi
Reci Muhasip: Şarel Efendi
Reci Ambarcı: Nikoos Efendi
Reci Katip ve Dava Vekili: Selim Nuri Efendi
1910
Reji İdaresi Müdürü: Ali Şükrü
Reji İdaresi Muhasebeci: Şarel
Reji İdaresi Ambarcı: Kara Deryan
Reji İdaresi Katip ve Dava Vekili: Selim Efendi
1914
Reji Müdürü: Tayyar Bey
Reji İdaresi Muhasebecisi: Mehmet Bey
1921
Reji İdaresi Müdürü: Selahattin Bey
Reji idaresi muvakkat idarenin Samsun da bulunduğu sırada Samsun’dan idare edildi, İngilizlerin İstanbul’u işgali üzerine Reji İdaresi yeniden İstanbul’a bağlanmıştır.
17 Temmuz 1927 tarihinden itibaren Reji İdaresi İnsiharlar Duhan Kanunu ile kaldırılmış ve şimdiki tekel idaresinin temeli atılmıştır.
Uğurol BARLAS
