Resmi bülten ve beyanlardan edinilen bilgiye göre öğretmen mevcudunu azlığı yüzünden orta dereceli ve mesleki teknik okullarımızın (6500) öğretmene ihtiyacı bulunduğu ve bu ihtiyacın gün geçtikçe de arttığı bir gerçektir.
Bu gibi acil ve köklü davanın halledilmesi için bir çok bölgelerde orta dereceli okullara dayalı olarak öğretmen yetiştiren müesseselerin açılmasını hükümetimizin programına paralel olarak Milli Eğitim Bakanlığı düşünüp planlarken ilimizde de (Gaziantep’te) durum; böyle bir müessesenin açılmasına müsait görüldüğünden bu husustaki düşünce ve mülahazalarımızı aşağıda sıra ile arz ediyorum.
1 – Gaziantep nüfus çokluğu bakımından Türkiye’nin 7. Şehirlerinden biridir. Gaziantep şehrinde bu gün için (130.000) nüfus barınmakta, şehir nüfusu yılda (6000) nüfus artış göstermektedir. İlimizin mülhakatı ile birlikte nüfusu (139.000) ni aşmaktadır.
Doğu ve Güneydoğu illerimizin ticaret ve endüstri merkezi olan şehrimiz merkezinde:
a) 3500 mevcutlu Lise, Ticaret Lisesi ile mevcudu 1500 zü bulan Kız Ortaokul, Erkek ve Kız sanat enstitüleri, Körler okulu, yatılı ve nihari Erkek Öğretmen Okulu.
b) Kilis ilçesi merkezinde mevcudu (1000) ne yaklaşan Lise, Kız ve Erkek Sanat Enstitüsü, Kız Yetiştirme Yurdu, Kız Öğretmen Okulu.
c) Nizip, İslahiye, Oğuzeli ilçelerinde birer ortaokul bulunmaktadır.
2 – İlimize civar komsu illerimizden Malatya, Urfa, Diyarbakır, Mardin Maraş ve Adana’da Öğretmen okullarının bulunması Gaziantep’i merkezi bir duruma düşürmekte olduğu gibi bu okullara yakınlığı, tren güzergahı ve şose yollarının kavşak noktası üzerinde bulunması ve Eğitim Enstitüsünü besleyecek bütün kaynak ve müesseselere sahip olması bakımlarından Gazi şehrimiz ayrıca önemli bir değer taşımaktadır.
Güneydoğu ilimizde bir eğitim enstitüsünün bulunmaması dolayısıyla güney sınırlarımızın bir kalesi, bekçisi olan ve her türlü vasıf ve meziyetleriyle önemli bir yer işgal eden Gazi şehrimizde bir eğitim enstitüsünün açılması hem uzak diyarlara yüksek tahsil için giden gençlerimize yüksek tahsil için giden gençlerimize yüksek tahsil imkanını sağlayacak ve hem de orta dereceli okulların öğretmen öğretmen ihtiyacını karşılamış olacaktır.
3 – İlimizde Eğitim enstitüsünün açılması için arsa durumu müsaittir. Belediyenin bu maksatlar için elinde ve şehrin en iyi semtlerinde arsaları mevcut olup belediye kıymetli ve okul yapımına müsait arsalarını bedelsiz olarak verecektir.
4 – Bu arzunun tahakkuku ve bu bölgede adı geçen müessesenin kurulması için mevcut bina ve arsa durumunun yüksek bakanlıkça tetkik ettirilmesinin uygun olacağı kanaatındayız.
Milli şuuru çok kuvvetli olduğu kadar tahsile de son derece ilgi gösteren bu yurd köşesindeki gençlerimize bir yüksek öğrenim fırsatını bahsedecek olan eğitim enstitüsünün ilimizdeki açılması hakkında ki isabetli tetkik ve kararlarınıza mesnet teşkil edecek hususlar bu kısa raporumuzda belirtilmiş bulunmaktadır.
Yüksek takdir ve tensiplerinize saygı ile arz olunur.
Gaziantep Millî Eğitim Müdürlüğü’nün Gaziantep ili Merkezinde Yüksek Bir teknik Okulu
Açılmasına dair raporundan parçalar
1 – Gaziantep, Coğrafi ve Kültürel bakımından civar illere merkez olmakla geniş bir hinterlanda sahip bulunan, endüstri hayatı ve gelişmekte olan çok çeşitli küçük sanayi faaliyetleriyle haklı bir şöhret yapmış olan Gaziantep, memleketin en büyük merkezlerine uzak bulunmakta bu sebepten geleneksel bir tarzda yürüyen küçük sanayiyi lâyikile müspet bir istikamete yürütülmemektedir. Geniş bir vatandaş kütlesi de çocuklarının uzak diyarlarda yüksek tahsillerine imkan bulamamakta ve bu imkandan mahrumiyetin ıstırabını derinden duyanların başında gelmektedirler.
2 – Bugün Gaziantep’e emsal teşkil eden vilayetlerimizden Eskişehir, Bursa, Balıkesir ve Adana gibi il merkezlerinde büyük Millî Eğitim hareket ve hamlelerine iftiharla şahit olmaktayız. Bilhassa Bursa’da Eğitim Enstitüsü, bir çok orta ve teknik öğretim müesseselerini açılmış bina ve tesisler bakımından zamanın ihtiyacı ile yeni ilerlemeler, imar ve donatım değişiklikleri kaydederken Gazi şehirde böyle bir himmete tabi tutulmasını uygun mütalaa ediyoruz.
3 – Yine bu meydanda Eskişehir iktisadi ve ticari ilimler akademisini açmış üçüncü yılını idrak etmiştir. Bu tahsil kurumu fazla olarak Ankara, İzmir ve İstanbul’da mevcut olduğu gibi aynı illerin bir kavşak noktasında ve çok yakınlarında bulunmasına rağmen kayırılmış ve böyle bir akademiye sahip kılınmıştır.
Bu gibi bir ilim müessesinin Eskişehir yerine Doğu veya güney doğu il merkezinden birinde açılmasının düşünülmemiş olması geçmişte ilim adamlarımızla yetkili milli eğitim organlarının memleket ölçüsündeki gerçek davalarda yanıldıklarına işaret etmektedir.
4 – Komşu Adana ilimizde üniversitenin bazı dallarının açılmasına dair teşebbüsler yanında Gaziantep’in kaderi yönünden ihmale uğratılmasına gönlümüz razı olmamaktadır.
4 – Devlet ve Milli Eğitim plânlamaları muvacehesinde geçmiş yılların ihmaline son verilerek bölgenin merkezi durumundan dolayı şehrimizin.de bilhassa kalkınmasına müessir olacak yüksek öğretim ihtiyacına acil bir çare aranmasına mıntıkanın coğrafi durumu bakımından önemli telâkki ediyoruz.
5 – Vilayetimizde lise ve dengi okullardan yılda ortalama 600 den fazla öğrenci mezun olmaktadır. Buna ilaveten Maraş, Urfa, Adıyaman, Antakya gibi komşu illerin mezkûr okullarından çıkanlarda bu hesaba katılırsa ehemmiyetlice bir yekûn teşkil eden gençlerinden yüksek tahsile gidebileni çok büyük sıkıntı ve mahrumiyetlere katlanarak bu tahsile anormal hayat şartlarıyla devam edilebilmekte ve birçok istidalar da bu yüzden körlenip gitmektedirler.
6 – Makina, elektrik ve mimari sahalarda büyük bir lüzum ve ihtiyaç duyulan memleketimizin ekonomik endüstriyel ve iktisadi gelişmesine tesir edecek Teknik unsurları bağrında Teknik unsurları bağrında yetiştirmek için devletin yardımına lüzum hissetmekteyiz.
7 – Memleketimizde yüksek tahsil kurumlarının daha ziyade, İstanbul Ankara ve İzmir gibi büyük endüstri merkezlerinde toplanmış olması bir çok bölgelerin aleyhine olduğu gibi bu merkezlere Anadolu’dan yığın yığın insan akımını da mucip olmakta beraber bu hal inkişafı gecikmiş şehirler halkının yüksek tahsil imkânından pek çok zeki ve kabiliyetli gençleri de mahrum etmek sadece zengin ve varlıklı ailelerin çocuklarına inhisar etmektedir
Ekonomik ve endüstriyel kalkınma güç ve hamlesinin işletebilmesi ise ancak yüksek tahsil veren kültür durumlarının bu gibi merkezi yerlerde açılıp yayılmasına imkân verecek kaynakların tesisi ile daha verimli ve rasyonel bir çalışma yoluna girilmiş olacağı gibi belki de büyük şehirlere vaki akımıda önlemeğe bir sebep teşkil edecektir.
8 – Memleketimizde doğu, bilhassa güney doğu kurak ve susuz bölgesinin mühendis, mimar ve teknik eleman gibi yapıcı ihtiyacının beslenmesi, makina, mimari ve elektrik şubelerini ihtiva eden bir teknik okul açılması hususunun tetkik mevzunu yapılmasını, hükümet ve hassasiyetle üzerinde durulan Yüksek Milli Eğitim plan ve programlarında cüret alarak ve memleketin atisi ile menfaattarını da telif etmek sureti ile işbu tekliflerimizi sunuyoruz.
Bu maksada matuf okulculuk inkişaf ve prensiplerine her bakımdan elverişli 60 – 70 dönümlük müsait arsanın Belediyemiz tarafından bu işe tahsisine imkânımız mevcuttur.
9 – Teknik bir yüksek okulun açılması uygun görüldüğü takdirde istikbalin mimar ve mühendisleriyle bölgenin özellik ve karakterlerine uygun kuvvetli, müspet istihsal merkezlerimizin gelişip kurulacağını, dolayısıyla halen mevcut küçük sanayinin takviye ve inkişafa mazhar olacağını kuvvetle ümit ederken milli şuuru tamam olan bu Gazi yurt bölgesindeki gençlerimize yüksek öğretim fırsatını bahşedecek olan böyle bir okulun açılmasına dair kararımıza mesut teşkil edecek noktaları yukardan beri bu kısacık raporumuzla arz ve beyan etmiş bulunuyoruz. Durum yüksek takdirlerinize arz olunur.
Kilis’te Eğitim Enstitüsü Açılması İçin Kent Gazetesinin Hazırladığı Rapordan Parçalar
1) Kilis il içinde bir mikro klimadır, bir iklim adasıdır. Kuzeyi kapalı, buna karşılık batısından kolayca sızan latif Akdeniz rüzgarı burayı İl Merkezinin kışın kuru ve soğuk yazları fazla derecede sıcak yapan kötü etkisinden masum tutmuştur. Kilis’te hemen hemen her mevsimde öğretim ve eğitim rahatlıkla yapacak bir çalışma haline getirmektedir.
2) Tarım ürünleri bakımından çeşitli ve bereketlidir. Öğrenci gıda bakımından ucuz yedirilecek, beslenecektir.
3) Kültür gelenekleri bakımından zengin ve varlıklıdır. Geçmişte mantık biliminde yeni prensipler ortaya atan mantıkçılar yetiştirmiş. Türkiye’de ün salmış eğitimciler yetiştirmiştir. Bunlardan bazısı dünya çapında şöhrete ulaşmıştır.
4) Yüksek dereceli okul çalışmalarında yardımcı olacak kitaplıklara sahiptir. On iki bin cilde ulaşan kitapları ile eğitim enstitüsünü besleyebilir.
5) Kilis’te devlet on milyondan fasla para harcayarak, binalar yaptırmıştır. Tarım sitesi olarak kurulan binalardan biri 60 tan fazla odası ile Kilis’te okuldan başka hiçbir alanda değerlendirilemez.
6) Bu bina çevresinde sosyal maksatlar için kurulan bir misafirhane ve geniş ölçüde bir salon var ki, eğitim için bulunmaz.
7) Konforlu, rahat 15 lojmanları ile öğretmenlere sıkıntı çekmeden görev yapabilecek imkanlara sahiptir Türkiye’nin neresinden istenirse öğretmen sağlanabilir.
8) Kilis, ekonomik şartlar bakımından koca bir imparatorluğun göbeğinde bir şehirken, Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra (bir çıkmaz sokak dibinde kalmış konağa) benzemektedir. Zeki ve kabiliyetli bir vatandaş kitlesi sırf geçimini sağlayabilmek için kaçakçılık gibi milli ekonomiyi zedeleyen davranışlara ister istemez kapılmaktadır. Nüfus yoğunluğu bakımından ilden en ilerde bulunan bu çevrede geçimi sağlayacak imkânlar yaratılması, ancak bir kültür şehri haline getirilmesi ile mümkün olabilecektir.
[1] Bir maşara 25 metrekarelik yer kaplayan eski bir yüzölçümüdür
[2] Siciller cilt 141, sahife 58 de 12 Cemaziyülevvel 1235 tarihli karara göre Mehmet ağa bu tarlayı, vakfiyede şahit olan Hacı Sadık beyden bir müddet önce satın almıştı.
[3] Halep arkı Cağdın köyü kuzeyindeki Paşa pınarının suyu ile yolda Sazgın ve Elmalı sularında aldıktan sonra Halep’e akan suu'i mecradır. Diğer adı Kuik’dir
[4] – Abdülnafi efendi Münif Paşanın babası olup, Mısırlı İbrahim Paşa tarafından Mısır’a götürülmüştür. Hacı Yasin efendide Göğüşlerden Hacı Taha ve Mustafa ağa kollarının atasıdır.
[5] Müftü Hacı Arif efendi, Ali efendi oğlu (Kozanlı) ailesindendir. Selim efendinin Ak Polat oğlu, diğer adıyla Basmacılardan olduğunu sanıyorum- Hacı Hafız Mustafa Ünlü̈ Küçük Hafızdır. Hacı Sadık bey meşhur Battal Bey’in dolayısıyla Belediye Reis Muavini Ali Budak ve Dr. Ahmet Hurşit Battal’ın, Miralay Mehmet bey Güzel ve Güzelce soyadını taşıyan ve Güzelbeylerle amca çocukları olan ailenin. Emin ağa ise Kale ağası oğullarının atalarıdır
[6] Şer’i Mahkeme sicilleri cilt 144 sahife 302
[7] Şer’i Mahkeme sicilleri cilt 144 sahife 302
[8] Şer’i Mahkeme sicilleri Sahife 276
[9] Gaziantep büyükleri sahife 115
