ÖNSÖZ

İlk defa yazılan her eserde olduğu gibi; Gaziantep Belediyesi hakkında yazılan bu eserde de bazı eksik ve kusurlar bulunmaktadır. Eseri hazırlarken Dünyada Belediyeler nasıl ve niçin kurulmuştu. Bizde buna neden lüzum görüldü; Gaziantep Belediyesi ne zaman faaliyete geçmişti; İlk Belediye Başkanı kimdi, şimdiye kadar kaç tane Belediye başkanı vazife görmüştü, hayatları nasıldı, hangi aileye mensuptular devirlerinde ne gibi faaliyet gösterilmişti. Belediyede vazifeli azalar kimlerdi, gibi binlerce soruya cevap bulabilmek için geceli gündüzlü uğraştım ve gördüğünüz bu eser meydana çıktı.

Bu eserin hazırlanması sırasında lüzumlu “SALNAME”leri okumak için benimle beraber üç ay günde dört saat kütüphanelerde uğraşan İstanbullu Tüccar HACI ALİ DİLER’e aileler hakkında bilgilerine müracaat ettiğim merhum CEVDET İZRAP BARLAS’A Belediyedeki 67 tane eski yazı karar defterlerinin okunmasını üzerine alan Hulûsi BAŞLAR’A elinden gelen her türlü yardımı yaparak eserin hazırlanması için manevi yardımlarda bulunan Belediye Reis muavini M. Ali BUDAK’a teşekkür ederim.

KISIM: 1

DÜNYADA VE BİZDE BELEDİYENİN TARİHİ

Belediyeler kanunumuzun (Beldenin ve belde sakinlerinin mahalli mahiyette müştereken ve medeni ihtiyaçlarını tanzim ve tesviye ile mükellef hükmi bir şahsiyettir) şeklinde tanımladığı belediye ilk çağlarda (Municipium) diye adlandırılırdı.

Municipiunlar Roma’ya bağlı fakat kısmen muhtar teşekküllerdi. Bu teşekküllerde önceleri vatandaşlık hakları tanınmamakla beraber, ticaret hakları vardı. Municipiumun pracfectura dan ayrılan tek farkı vatandaşlık yani rey haklarının eksikliği idi.

Eski Roma da vatandaşlık için üç şart lazımdı:

a) Toj denilen elbiseleri havi bulunmak mı resmi elbise yerine geçen bu üniformaları Romalılardan başkasının giymesi ölümle cezalandırılırdı.

b) Lisan birliği olması

c) Soy adına takılan şanların bulunması

Vekligoles ve Müisip diye ikiye ayrılan Roma şehirlerinde ki Belediye meclisine (KÜRİ); Belediye Azasına (DEKURYON) ve beledi hakimlerine (DÜOMVİR) denilirdi. Miladi 90 yılında çıkan bir kanunla municipiumlara ve fedare şehirlere vatandaşlık hakkı tanındığından bütün municipiuimlar komün haline geldi ise de Roma da Vilâyet Belediyeleri bazen, vatandaşlık hakkı tanınan bir komünü bazen de hükûmet eli ile beledî bünye verilen fakat vatandaşlık hakkı tanınmayan bir şehri ifade etmiştir. Miladi 212 yılından itibaren municipiumlar istisnasız olarak bütün komünlerin adı olmuş ve belediye anlamını taşıyan vasfını kaybetmiştir.

İmparator Şarlman kendisine bağlanan bazı şehirlerde eski serbest şehirleri takliden EŞVEN tabir edilen yeni bir memuriyet kurdu ki bu teşkilât ilk çağların municipiumlarının yani belediyelerinin vazifesini görürdü.

Bir şehrin, bir kontluğun yani belli bir bölge halkının müşterek olarak kendi kendini idare etmesi anlamına gelen KOMÜN’ler ilk defa kelimenin tam manası ile miladi 1697 yılında Venedik’te kuruldu. Kömünlerin Belediye reislerine Töj denilirdi, bunlar ayni zaman da komünlerinde reisi sayılırlardı. 1789 yılında Avrupa’dan tamamen kaldırılan komünler Hondıra ile Almanya’ya zenginlik sağlamasına rağmen Fransa da hoşnutsuzluk ya atmış ve ihtilâlin sebebleri arasına girmiştir.

Büyük Britanya imparatorluğunda belediye teşkilâtının kurulması 1835 islahatları ile mümkün olmuştur. Daha önce diğer idari işlerle beraber görülen beledi vazifeler, 1835’te kurulan belediyelere devredilmiştir. İlk olarak tecrübe için İngiltere’nin 178 vilayetinde kurulan teşekkül istenen neticeleri verdiğinden birkaç yıl sonra bütün şehirlerde ve karalarda faaliyete geçirilmiştir.

Belediyeler için bugün kabul edilen belli başlı iki usul vardır:

a) Fransız Usülü

b) Orta Avrupa Usulü

a) Fransız usulü Belediye Başkanları ve Belediye azaları hakkı huzur almakla beraber aylıkları yoktur. Fahri çalışırlar. Belediye aza sayısı mümkün olduğu kadar azaltılmıştır. Mesela birkaç milyonluk bir şehir olan Paris’te aza sayısı 54’dür. Belediye reislerinin zabıta amirliği yaptığı ve Belediyelerin okulların bütün ihtiyaçlarını karşıladığı Fransız usulünde azalar mecliste otururken aldıkları oy sayısına göre önden, arkaya doğru otururlar.

b) Orta Avrupa usulü: Belediye aza sayısının umumiyetle 23 olarak sabit bulunduğu orta Avrupa usulünün diğer adı Alman sistemidir. Belediye Reisine Burgmes’tir, Belediye Reisi muavinine Majistrat denilir. İsviçre de Belediye Reisi aynı zamanda bölgede valilik vazifesini de görür.

Tamamen Alman usulüne benzeyen İspanyol sisteminde ise Belediye başkanlarına ALKAT ismi verilir.

İSLAMİYETTE BELEDİYELER

İslamiyet’te Avrupa’daki belediye teşkilatlarına benzeyen Azdoni ve bu teşkilatların vazifeler içinde bulunan işler: Hazreti Muhammet zamanında kurulan Mutesipler tarafından yapılırdı. Muhtesipler daha sonraları yani Osmanlılar zamanında İHTİSAPAGASI adım aldılar.

OSMANLILARDA BELEDİYE TEŞKİLATI

A) Avrupai anlamda teşkilat kurulmazdan önceki durum

a- Kadılar – Mimarbaşları b, ihtisap nezareti

1869 yılından yani Avrupa tarzında belediyeler konulduktan sonraki durum.

Aa) 1825 yılından önce belediyeye ait işler kaldılar ve mimarbaşları tarafından görülürdü. Kadılar: Beledi işler için maaş almadan, Kadılık geliri ile geçinen zamanın mahkeme başkanları birkaç yıl için merkezden tayin edilirlerdi. Kadıların o zaman Belediye hesabını görmekte oldukları işler ancak bugün ki belediye zabıtası olarak çalışırken aynı zamanda hakim olduklarında suçlarda daha çabuk karar verir ve tatkik ederlerdi. Kadıların zabıta başamiri olan ihtisap azaları ile beraber çarşıyı gezerek suçluları hemen suç unsurunun yanında sokak ortasında cezalandırması sakat bir nazariye ise de bu şeklin derhal tatbikini arzu etmeye bir tek belediye ve vatandaşımız bulunmaz.

MİMAR BAŞI

Mimarbaşı binaların fenni ve ilmi işleriyle bina emini sıfatile hükümetin hizmetinde bulunurlar ve saray ile Askeri mekteplerin masraf nazırlığını yaparlardı.

Eskiden belediyeler yukarıda sayılan işlerden başka Birahane veya Darüşşifa adı altında kurulan hastahanelerde hasta tedavi ettirirlerken Avrupa da deliler tedavi ettirilmez üzerlerine kül elenmek suretiyle öldürülürlerdi.

Kadı ve mimarbaşları esnafın kendi aralarında seçtikleri şeyhlerle beraber vazife görür, esnaftan biri kanunlara örf ve adaletlere aykırı hareket ederse dayak veya para cezası verilirdi. Nakibil esnaflar sonradan çarşı ağası adını alarak vazife gördüler ki şimdi dahi eskiye gayret olarak zabıta mensuplarına (çarşı ağası) denmektedir.

İHTİSAP NEZARETİ

1242 Hicri yani 1826 yılında meriyete konulan ihtisab ağaları veya eminlikleri kanunu ölçü ve tartının kontrolünü ihtisap ağalarına verdiği gibi suçluları cezalandırma selâhiyeti tanındı. İhtisap işlerinde alınan ve iltizam ile ihale edilen ihtisap resmide alınırdı. Yeni çerilik kaldırıldıktan sonra ihtisap resimleri genişlettirildi. İhtisap ağalığı merkezde ihtisap nezareti adını aldı. Zamanla Belediye işlerini ihmal ederek tamamen maliye bakanlığı haline gelen ihtisap nezaretinin yerine 1855’te emaneti kuruldu.

Bu emanette 1869 tarihli (Dersaadet-i Belediye) nizamnamesi çıkarılıncaya kadar ihtisap ağalığının vazifesini gördü ve mezkur tarihte kaldırıldı.

B) BATILI ANLAMDA BELEDİYE TEŞKİLATININ KURULMASI

Kırım savaşı sırasında İstanbul’da ve diğer bazı şehirlerimizde gezen müttefik subay ve erler buralarda kendi memleketlerinde ki gibi beledi teşkilât olmadığından zorluk çekmişler ve durumu hükümete bildirmişlerdir. Şikâyetlerin artması üzerine 1852-1853 yıllarında; ilk tıp mezunlarından Hekimbaşı Selim efendi; Fransız asıllı Alyon ve Rerelaki, Kamanto: Mudırgıç Cerayirli oğlu; Ohannes Caniç ile Karamanos ismindeki azınlık Ermenilerle kurulan komisyon üyeleri dört yıl süren uzun ve yorucu bir çalışmadan sonra Belediye hizmetleri, vazifesi ve idaresi hakkında bir rapor verdi ve 1857 yılına kadar İstanbul da Belediyeyi idare ettiler.

1870 yılına rastlayan vilâyetlerin umumi idaresi nizamnamelerinin 7. faslı olan şehir ve kasaba devairi Belediye meclisi kısmında kaza ve şehir merkezlerinde bir belediye meclisi bir başkan bir muavin ve altı azadan müteşekkil tabible mühendisin tabii aza olacağı Belediye teşkilâtının bulunacağı belirtilmiştir.

Senede hükümete 100 kuruş vergi veren belediyeye aza olur ve reisi aralarından seçerlerdi.

Meclisi idare azaları ile belediye azalarından teşekkül eden Belediye cemiyeti yılda iki defa toplanır, birinci toplantıda geçen yılın bütçesi tenkit edilir ve ikinci toplantıda gelecek yılın bütçesi tesbit edilirdi.

1870’te kabul edilen kanun 1877 yılında yeniden izah edilerek neredildiği halde bir çok kazalarda belediye kurulmamıştır.

26 Şubat 1340 yani 1924 yılında neşredilen belediye vergi ve resimlerinin 34 numaralı kanunu belediye seçimlerinde vergi alınmanın; 2370 numaralı kanunu Belediye başkanlarının seçimle işbaşına getirilmesi kabul olunmuş ve bugün belediyelerin bağlı bulunduğu kanunu 1 Eylül 1930 tarihinde 1580 numara ile tatbik mevkiine konulmuştur.

BELEDİYELER VE VAZİFELERİ

Belediyeler şehir ve kasabalarda nüfusu 2.000’den fazla olan yerlerde kurulan teşkilâttır. Bizde Belediye başkanları şehir ve kasabaların hudutları içinde kalan diğer bazı yerlerde bu sınırın dışını da içine alan yerlerden belediye meclisleri tarafından intihap edilirler.

Belediyeler üzerinde hükümetin (İdari-vesayet) vardır. Belediyelere ait vazifeler 1.580 sayılı kanunun 16 maddesinde 76 fıkra halinde belirtilmiş ve bunların bir kısmı mecburi, bir kısmı ihtiyari sayılmıştır: Herkese açık olan yerlerin temizliğine bakmak; yenilecek içilecek ve umumun sağlığı ile ilgili şekilde kullanılacak şeylerle bulundukları yerleri kontrol etmek ve lokanta, gazino, kahve, meyhane gibi yerlerin sıhhiliğine dikkat etmek kasaplık hayvanların sıhhi mezbahalarda kesilmesini sağlamak ve belediye sınırları içinde yangınları önleyecek tedbirleri almak, süprüntüleri toplatmak ve kaldırtmak, içme suyu getirtmek, suları sıhhi ve temiz tutmak beldenin harita ve planını yaptırarak ve on beş yıllık imar programına bağlamak, sokakları ve meydanları plana göre düzenleyip yolları aydınlatmak, ekmek et gibi zaruri ihtiyaç maddelerine narh kovmak vs. kanunda sayılan 76 vazifenin en esaslılarındandır.

Belediyeleri halkın seçtiği Belediye meclisleri, Belediye başkanları, Belediye encümenleri, Belediye başkan muavinleri idare eder.

Belediye meclisleri seçim su eti ile doğrudan doğruya halk tarafından seçilir. On sekiz yaşını ikmal eden her Türk Belediye seçimlerinde oy kullanabilir. Ve 25 yaşını bitiren her Türk Belediye meclisine seçilebilir. Seçim 4 yılda bir eylülün ilk haftası yapılır.

Nüfusu 3.000’e kadar olan yerlerde Belediye meclisine 12 üye seçilir. 3.000-5.000 arasında üç binden yukarı her 500 nüfus için bir fazla üye seçilir. Belediye meclisi yılda üç defa toplanır. Belediye başkanlarının vazifesine hükûmet son verebilir.

BELEDİYE ENCÜMENİ;

Belediye meclisinden sevilen üç azayı müntahibeden; Belediye başkanından, yazı işleri, fen işleri, sağlık, veteriner ve belediye daire müdürlerinden teşekkül eden encümen her haftanın belli bir gününde toplanarak ücret, narh gibi tesbit işleri ile bütçe tasarı işlerine bakar.

BELEDİYE GELİRLERİ;

1- Temmuz 1948 tarih ve 5237 sayılı kanuna belirtilen belediye gelirleri:

a- Devlet ve hususi daireler tarafından tahsil edilen vergilerden alınan belediye payı (Kazanç vergisi, gümrük ve tekel gelirleri, bina ve yol vergisi)

2- İşletme gelirlerinden belediye payı: (Elektrik, havagazı, nakil vasıtaları biletleri, telefon abanman, temizleme ve aydınlanına resimleri ile hayvan kesme ücreti vs…)

3- Belediyenin bazı masraflarına halkın iştiraki (Kaldırım, lağım, içmesuyu elektrik tesislerine halkın ve yangın sigortasına şirketlerin iştiraki)

4- Doğrudan doğruya belediyece tahsil edilen gelirler: Binaların şerefiye vergisi: (İskele ve rıhtımlardan alınan geçiş resmi, ilan reklam, kantar, tartı ve ölçü resmi, sinema, bar genel evi ücretlerinden alınan eğlence resmi vs…)

5- Alınması ihtiyari gelirler: (Süs köpekleri resmi vs.)

Eskiden belediye hizmetleri arasında bulunan: Mim hane: Aşevi, topha; kervansaray, ararto, bedesten, su tesisleri, çeşme, sebilhamam, kabristan, türkne, mektep: Mabet, Kütüphane, Tekke ve memur evleri gibi yerlerin yapım bakımı ve masrafları bu gün birçok teşekküller arasında dağıtılmış ve pek azı belediyede kalmış ve belediye gelirlerinin diğer kısımlara harcanması temin edilmiştir.

KISIM: 2

GAZİANTEP BELEDİYESİNİN KURULUŞU - BELEDİYE BAŞKANLARI;

HAYATLARI VE BAŞKANLIKLARINDA YAPTIKLARI İŞLER

1869 yılında İstanbul’da tatbikatı muvaffak olan belediye 1870’de imparatorluğun 5 vilâyetinde de kuruldu. Gaziantep belediyesinin kuruluşu da bu yıla yani 1870 miladî ve 1286 hicri yılına rastlar.

Gaziantep’in ilk belediye başkanı bugüne kadar Nevres Cenani zan ediliyordu. Fakat yaptığım uzun araştırmalar sonunda Nevres beyin ilk belediye başkanı olmadığı gibi belediye ile de hiçbir ilgisi olmadığı sonucuna vardım. Çünkü: 1284 yılından itibaren hemen hemen her yıl neşredilen Halep salnamelerinde belediye kısımlarında Nevres beyin ne Başkan olarak ne belediye azası olarak ismine rastlamadım. Nevres beyin en yakın akrabalarından olup bugün 98 yaşında olan Affe Cenani Aksun adındaki hanım Nevresi beyi tanıyan onunla konuşan ve hayatının bir kısmını bilen yeğane insandır. Afife hanımın sözlerine göre İstanbul’dan Mevlevi devrîsi Abdulhatip beyin oğlu ve İshak Paşa’nın oğlu olarak doğan Nevres bey mütercim Asım’ın kardeşi Hacı Emin efendinin soyuna mensuptur. Babası Devriş olduğundan kendisine mal ve mülk bırakmamıştır. Hayatının orta çağlarına doğru amcası Rasim Paşa tarafından İstanbul’dan Gaziantep’e getirilmiş ve aynı yıl Rasim Paşa’nın dul kızı ile evlendirilmiştir. 1870-1871-1872 yıllarında Meclisi idareyi kazada “Azayı müntahibe” olarak vazife gördü ki zamanınca belediye reisliği iddası da bu vazifesinden dolayıdır. 1305 yılında yani miladi 1890 yılında amcası ile beraber İstanbul’a giderek Beşiktaş’ta Afife Cenani Aksun hanımın konağında misafir oldular.

Rasim Paşa öldükten bir müddet sonra kendisi de tahminen 60-65 yaşlarında çocuksuz olarak vefat etti. Şimdi Üsküdar’da gömülüdür.

Fotoğraf: Birinci Belediye Başkanı Mustafa Ağa

Gaziantep ilk belediye başkanı BATTAL ZADE MUSTAFA AĞA’dır. Mustafa Ağa 1870-1872 yılları arasında ilk defa vazife gördükten sonra 1872 de yerini Haci Osman beye bırakmıştır. Mustafa Ağa’nın ikinci reisliğine başlaması (1 Teşrinsani 1295) yani 1879 yılına rastlar. İkinci belediye başkanlığı da (6 Nisan 1310) yani miladi 1394 yılına kadar devam eder ki 18 yıl Belediye başkanlığı yapmakta şimdiye kadar en uzun belediye başkanlığı vazifesini yapan şahıs şerefini de taşımaktadır.

Koca Battal oğullarından Arif Ağanın oğlu olan Mustafa Ağa’nın ne vakit doğduğu bilinmemektedir. Orta tahsilli, uzunca boylu, güzel sözlü, sivri yüzlü idi ve beş çocuğu vardı. Çocuklarından üçü erkek (Arif, Asım, Şevki) ve ikisi kızdı. (Battal beylerden Tahir beyin karısı Emine; Şıh Mehmet Münip efendinin karısı Feride) Karısı Esma hanım Anteb’in asil dere beylerinden Savcılı aşireti reisi Haci Halil Ağa’nın kızı; Dayı Ahmet Ağa’nın, Zeki Savcı’nın Babası Halil Rifat efendinin ve İzrap zade Cevdet Barlas’ın dedesi M. Ali efendinin karısı Emiş hatunun kardeşleri idi.

1932 yılında ölen, Mustafa Ağa’nın Belediye başkanlığı devirleri gayet faaliyetli geçmiştir. Belediye başkanlığının birinci devresi olan 1870-72 yılları daha ziyade halka Belediyenin faydalarını izah devresidir.

Mustafa Ağa’nın asıl faaliyeti 1879-1894 yılları arasında yani Belediye başkanlığının ikinci devresine tesadüf eder. Aşağıda yıllık faaliyetler izah edilmiştir.

1879 yılı: Salgın halinde bulunan çiçek hastalığının tedavisi için operatör doktor ZIDE ZADE Bekir efendi aylığı 1.500 kuruştan 19.000 kuruş tutan yıllığı peşin olarak verilmiş ve çiçek hastalığı salgınının önü alınmıştır.

1879 yılında Belediyenin bir önceki yıldan bütçe fazlası olarak 4.848 kuruş 60 para mevcudu bulunmaktadır. Yine aynı yıl şehir haricinde bulunan matbaa harfi dökümünde kullanılan kurşun madeninin işletmesi için Ermenilere belediyece ruhsat verilmiştir.

1886 Belediye masrafları: Belediyenin kalem masrafı 30 kuruş; Eytam ibtidai mektep hocası Vaiz İbrahim efendinin aylığı: 100 kuruş; Kavaklık bekçisinin aylığı 100 kuruş; Su yolu tamiri için 268 adamın aldığı para: 1.279 kuruş 15 para; Culusu Humayun için şenlikte kutlanılan 17,5 kıyye barut parası: 1.217 kuruş. Caddelerin umum döşemelerinin tamiri için 175 kuruş, 150 “FENNUS” için 1.625 kuruş ve fennusları duvara raptetmek için 150 çatal demir arası 625 kuruş.

Bu son hesaptan anlaşıldığı gibi Antep’te sokakların aydınlanma işi ilk defa Mustafa ağa zamanında alınmış ve hemen bütün sokaklara fennus konulmuştur.

1887 yılında: Bu durumda aşağı yukarı 1886 yılının kinin aynı olmakla beraber, ilk defa Haleb ile Antep arasında işleyen mekkarelere tarife tesbit edilmiştir. 1887 yılında bir aylık genel varidat 29.036 kuruş 34 para; genel masraf 20.433 kuruş 20 paradır.

1889 yılı karar: Türbe, mescit, cami ve mezarlıkların yakının da bulunan içki fabrikalarının kapatılması için faaliyete geçilmesi…

Karar: Yoğurtların kalaysız kaplarda muhafaza ve satışının önlenmesi; Köy Muhtarına aşiret reislerine tebligat yaparak peynir, sade yağ, kaymak ve benzerlerinin PİS TULUKLAR ile satışa sevk edilmesinin önlenmesi.

Karar 2 Şubat 1304 Hicri yılından beri gelen (yani 1888 yılından beri) bir yıllık İstanbul gazete bedelinin yollanması.

Yukarıdaki ikinci karar bu gün bile tatbikin de muvaffak olamadığımız; zaman zaman ilgili türlü idarelerden temin edilmesine rağmen hâlâ kullanılan tutuklarla ilgilidir. O zamanki insanların bu günkü tıbbı bilgileri olmadığı halde verdikleri kararlardaki isabeti bugün daha iyi anlamakta ve takdir etmekteyiz.

1891 yılı kararı şehir planının ve vilayet haritasının yapılmasını temin ve masrafının verilmesi.

Karar: Gayri Müslimlerin Balo, Tiyatro ve Piyango tertip etmelerine mani olunması.

Karar: Avrupa’dan gelen işçilere iş verdirilmemesi.

1892 yılı gelir ve giderlerin yekunu.

Diğer yıllara örnek olmak üzere aşağıya çıkarılmıştır.

VARİDAT

Keyyaliye	15.025 Kuruş
Zaptiye Resmi	8.797 Kuruş
Hayvan Resmi	9.025 Kuruş
Belediye Hanı Hasılatı	23.000 Kuruş
Kahvehane ve Dükkanlar	4.975 Kuruş 20 Para
Cezai Nakdi	10.555 Kuruş
Kontrato Geliri	70 Kuruş
Bina şerefiyesi	115 Kuruş
Çalgı Hasılatı	347 Kuruş 10 Para
Çeşitli Varidat	1.681 Kuruş 30 Para
Memur Maaşlarından %5 Kesinti	745 Kuruş
İstirdat	1.390 Kuruş
YEKÛN	70.756 Kuruş 20 Para

MASRAF

Belediye memurlarının maaşı: 22.875 Kuruş

%5 kesintinin yeniden verilmesi: 745 Kuruş

Yekûn 23.620 Kuruş

Belediye memur ve hademelerinin aylık maaşı yalnız: 1.850 kuruştur. Yukarı da yıllık hesaplanmaktadır.

Fen işleri için: 1.361 Kuruş 10 Para

Belediye mallarını tamiri için: 55.724 Kuruş 10 Para

Tesviye olunan yol, lağım geçit masraf: 32.932 Kuruş 15 Para

Garip kimselerin ölü masrafı: 600 Kuruş

Belediye korucu ve muhafız masrafı: 3.646 Kuruş 20 Para

Tanzifat masrafları: 10.003 Kuruş 30 Para

Donanma ve teminatı: 20.211 Kuruş 10 Para

Kimsesizlere yardım: 75.41 Kuruş 15 Para

Tahsisatı ihtiyat: 95.12 Kuruş 20 Para

Mualikat teminatları: 1.780 Kuruş

YEKÛN

Belediye kasasında mevcut Altın: 7.282 Kuruş

Belediye kasasında mevcut Gümüş: 155.902 Kuruş

Belediye kasasında mevcut YEKÛN: 179.610 Kuruş 14 Para

1893 yılı: Tulumba hortumu masrafı: 779 Kuruş

Mızıka muallimi Bican beyin aylığı: 123 Kuruş

Mızıka talim eden (öğrenen) 4 nefere masraf: 196 Kuruş

Balıklı karakolu inşa masrafı: 2.150 Kuruş

Karar: Temmuz 1309 (1893)

Umumi çarşılarda bulunan mağaza ve dükkanlarda tezgahtar olarak genç delikanlıların çalıştırılmaması hususunda mağaza sahiplerinden senet alınmasının temini.

Bu kararın alınmasına sebep; o zaman hanımlarımız peçeli olduklarından dükkanlardan aldıkları mallara bakmak için yarımda olsa peçelerini açacak ve yüzlerini yabancıya göstereceklerdir. Tezgahtar olarak çalışan bekar delikanlılar da yüzünü gördükleri hanımlar hakkında sağda solda dedikodu yapacaklarından mağazalarda bekar delikanlıların çalışmasının önüne geçmişlerdir.

1893 yılının ilk altı ayında su yolu tamiri için yekun olarak 33.962 kuruş masraf yapılmıştır. Bu rakamı ikiye katlarsak aşağı yukarı yıllık su yolu masrafı 66.000 kuruşu bulur. Bu rakam ise 142.607 kuruşluk yıllık bütçenin yarısına yakın bir para eder. 1893 yılını, su yollarına sarf edilen paranın miktarı ve bütçe oranı bakımından rekor olarak kabul edebiliriz.

1893 yılında belediyeden para alan vazifeli memurların devlet hizmetine giriş memuriyetinin cari; son vazifesine nakil tarihi ve aldığı aylık aşağıda gösterilmektedir:

Adı: Battalbeyzade Mustafa ağa;

Hizmete giriş tarihi; 22 Ekim 1266

Memuriyeti; Belediye reisi

Yeni vazifeye başlayış tarihi; 15 Eylül 295 aylığı 400

Adı: Hoca zade Reşit;

Hizmete giriş tarihi; 26 Aralık 1296

Memuriyeti; Belediye katibi

Yeni vazifeye başlayış tarihi; 21 Temmuz 1306; aylığı 300

Adı: Elmacı Zade Mahmut:

Hizmete giriş tarihi; 15 Ağustos 1302

Memuriyeti; Sandık emini

Yeni vazifeye başlayış tarihi; 21 Temmuz 1306; aylığı 200

Adı: Ermeni Kalpekyon Artin;

Hizmete giriş tarihi; 4 Ocak 1304

Memuriyeti; Belediye tabib vekili

Yeni vazifeye başlayış tarihi; 4 Ocak 1304; aylığı 250

1894 yılı kararı: Mekkare beygiri ile saatlik tutarı 1 kuruş 20 paradan hesaplanmak sureti ile:

Antep-Halep: 36 Kuruş

Antep-Kilis: 18 Kuruş

Antep-İskenderun: 60 Kuruş

Antep-Maraş: 18 Kuruş

Yol parası alınmasına karar verildi.

Karar: Antep’in tamiratında kullanılmak üzere Belediye hanında satılan mallardan rüsum alınması.

Karar: Antep Guraba hastanesinin kurulması için 137.422 kuruş 35 paralık bütçeden gereken paranın sarf edilmesi…

Yukarıdaki dördüncü karar 1897 yılınca 35 yatak olarak faaliyete geçecek olan Guraba hastanesine aittir ki yılda bütçeden ayrılan paralarla yapılmıştır.

1895

Belediye tabibi Mehmet efendinin aylığı: 700 kuruş

Belediye eczacı Artin’in aylığı: 250 kuruş

Belediye temizlik amelesi 20 amele 100 kuruş aylık

Kanaveccinin maaşı: 8 kuruş

Tanzifat 152 adam (ayrıca) 472 kuruş

Rüştiye mektebi mükafaat masrafı 76 kuruş

Müskirat yasakçısı Kadir ile Bekir’in aylığı: 60 kuruş

Belediye tulumbacısı Nail Çavuş: 125 kuruş

Belediye tulumba odacısı Memik: 85 kuruş

Ermeni katliamında dağıtılan ekmek: 3.666 kuruş

Eytam mektebi imtihan masrafı: 20 kuruş 10 para

Yekûn Bütçe: 134.525 kuruş.

Bütçeden alınan yukarıdaki misalleri yıllık pronajlar hakkında örnek bilgi verdiği gibi, O zaman ki durumu zamanımızla mukayese imkanı da sağlamaktadır.

Battalbeyzade Mustafa Ağa’nın belediye başkanlığı sırasında yapılan ve bugünde hâlâ Gazianteb’in ticaret merkezi özelliğini taşıyan Belediye Hanı Cemil Paşa’nın Halep Valisi bulunduğu zamanın da yapılmıştır.

Hanın yapılmasına sebeb olan hadise hakkında dolaşan rivayet şöyledir: Vilayet dahilindeki kaza ve nahiyeleri dolaşmaya çıkan zamanın valisi Cemil Paşa Gaziantep’e de uğrar. Hükümet ve Belediye hesaplarını teftiş eder ve belediyede bütçe fazlası mühim bir paranın bulunduğunu görür. Paranın derhal Haleb’e yollanması dolayısı ile Arapların eline geçmesini arzu etmeyen Belediye başkanı Mustafa Ağa; Vali Haleb’e döndükten sonra derhal taşçı marangoz, yapıcı gibi bina yapımında çalışması lazım gelen esnaf reislerini toplar. Onlara yapılacak han için peşin para verir bu surette bütçe fazlasının hepsini esnafa dağıtarak Haleb’e yollanacak para bırakmaz. Cemil Paşa, Gaziantep’ten istediği paranın hâlâ gelmediğini görünce adamlarını yollayarak istedirse de eline bir şey geçmez.

O gün verdiği yerinde bir kararla bu gün şehrimizin ticari ve turistik merkezi haline gelen Belediye hanı iki kısım olarak yapılmıştır. Önce alt kat olan ve tüccar odaları olarak yapılan kısımla belediye ve otel olarak yapılan üst kısımlar. Bu gün belediyenin bulunduğu kısım daha sonraları ilave edilmiştir.

Aşağıda hanın yapılmasına başlanan 1300 Hicri yani 1884 miladi yılı ile 1305 (1889) yılları arasında her yıl belediyeye tahsis edilen paraların tutarı ile zaman zaman tamirat için sarf edilen miktarlardan bazıları yazılmıştır.

1884 yılında belediye hanının dükkânları için Belediye sandığından 85.461 kuruş 10 para

1885 yılı sarf edilen miktar 369.083 kuruş 5 para

1886 yılı sar edilen miktar 144.797 kuruş 21 para

1887 yılı sarf edilen miktar 5189 kuruş 20 para

1888 yılı sarf edilen miktar 74.369 kuruş 15 para

1889 yılı sarf edilen miktar 106.978 kuruş 20 para. Hanın yapımı için sarf edilen yekûn para: 735.379 kuruş 11 para

Bu miktardan 7.395 kuruşluk kısım murakıpla ......... mütevellisinden tekrar alınmıştır.

Belediye hanının ikinci kısmı da yapıldıktan sonra çatıyı örtmek için 1.000 kiremit karşılığı 1.150 kuruş para verilmiştir.

Belediye hanı ilk defa 1879 yılında 32.000 kuruş karşılığı olarak tamir edilmiş ve 5 odalık yeni bir kısım yapılmıştır. Han son olarak 10.000 liraya 1938 yılından önce üç defa tamir görüyor.

Halen Belediye Hanının içerisinde ki 42 ait oda ve 76 üst odada tüccarlar ve ikinci kısımda da Gaziantep Belediyesi tam kadrosu ile oturmaktadır.

Battalbeyzade Mustafa Ağa’nın belediye reisliği zamanında kendisi ile beraber çalışan belediye meclisi üyeleri her yıl ayrı ayrı olarak aşağıya yazılmıştır.

1870

Belediye reisi: Mustafa Ağa

Azalar: Osman Efendi, Haci Mehmet Efendi; Osman Bey; Artin Ağa; Karahit Ağa; Katib Emin Ağa

1871

Bu yılda belediye meclisi azaları olmakla beraber fazladan Sandık Emini: Alekson Efendi vardır.

1872

Bu senenin bütün azaları önceki yıllarda aynıdır. Mustafa Ağa’nın belediye başkanlığının ikinci devresindeki mesai arkadaşları:

1879

Belediye başkanı: Mustafa Ağa.

Azalar: Müftizade Ahmet efendi, Gücelizade Mehmet Nuri bey. Tekke Şıhı Zade Mehmet, Balıyan Nersis, Pozikyen Ovadis, Babikyen Ağap, Aşuyen Betros, İbrahim Mayer.

1883

Belediye başkanı: Mustafa Ağa.

Azalar: Nuri Bey, Osman Saip Efendi, Anadis Ağa, Salih Mehmet Efendi, Nensis Ağa, Ohannis Ağa.

Katip: Mustafa.

Sandık Emini: İbrahim.

Mühendis: Ohannis.

Tabib: Kiork Efendi.

1884

Belediye başkanı: Mustafa Ağa

Azalar: Osman Saip Efendi, Şeyh Mehmet Efendi, Nuri Bey, Mehmet Efendi, Avadis Ağa, Agop Ağa, Betros Ağa

Mühendis: Ohannis Efendi

Tabib: Kirkar Efendi.

1887

Belediye başkanı: Mustafa Ağa

Azalar: Mustafa Ağa, Hacı Osman Bey, Hacı Halit Ağa, Gior Ağa, Ömer, Volla, Ovadis, Agap Ağalar

Tabib: Giork Artin Ağa.

Kâtip: Artin Efendi, M. Bahaattin

Sandık Emini: Kirkor Efendi.

1887 yılının en önemli olaylarından biriside aynı şehir halkına kupmet alameti olarak görülen ve Kara Dinek köyüne düşen 100 dirhem tahmin edilen meteor olmuştur.

1889

Belediye başkanı Mustafa Ağa.

Azalar ve katip bir önceki yıllarla aynıdır. Yalnız hatipliğe; Muhammed Efendi

Sandık Eminliğine: Abucan Efendi getirilmişlerdir.

1891

Başkan Mustafa Ağa.

Azalar: Hacı Osman Bey, Kepkepzade Mulla Ağa, Ömer Ağa, Mustafa Ağa, Parsaklıyan Avadis Ağa, Ahıbaba zade Hacı Halil Ağa, Babıkyon Agap Canciyon Canci

Katip ve Sandık Emini: Muhammet Efendi

Tabib Vekili: Artın efendi.

1892

Başkan, Azalar, Tabib Sandık Emini ve katip bir önceki yılın ayrı olup hiçbir denişiklik yoktur.

1893

Belediye başkanı: Mustafa Ağa

Azalar: Abdülkadir Efendi; Ömer Ağa, Muhammet Efendi, Mustafa Ağa, Avadis Efendi, Cerci, Sandık Emini, Ahmet Bâşkatip; Reşit

İkinci Katip: Rüştü Efendi; Tabibi Artin Efendi.

1894

Belediye başkanı: Mustafa Ağa

Azalar; Mulla Mustafa Efendi, Mustafa Ağa, Abdülkadir Efendi, Ömer Ağa, Muhammet, Avadis Cebri Efendi, Antin Ağa

Katip: Rüştü

Tabib Vekili: Antin Efendi

Sandık Emini: Muhammet Efendi.

1894 yılının 6 Nisan tarihine kadar Belediye Başkanlığı yapan Mustafa Ağa ihtiyarladığı için yeni seçimlere girmemiş ve istirahat çekilmiştir.

İKİNCİ BELEDİYE BAŞKANI HACİ OSMAN AĞA

1872 yılında bir yıl Belediye başkanlığı yapan Battal ağa zade Hacı Osman bey hicri 1244 yani miladı 1828 yılında Gaziantep’te doğdu. Babasının adı da Osman’dır. Babası öldüğü zaman üç yaşında bulunan Hacı Osman bey 1881-1890-1891 yıllarında meclisi idareyi kaza azalığında yine 1881’de devani meclisi üyeliğinde bulunmuştur.

Eski tabirle zeani ve emlak sahibi bir kişi olan Hacı Osman bey beş defa evlenmiştir. Karılarından ikisi Kepkep oğullarından diğerleri de; Battal bey, müftülü ve mevlevi şeyhlerindendir.

Battal ağazade Hacı Osman beyin bir oğlu üç kızı vardır. Kızları Muhsinzade, Müftüzade, Nurizadelere mensup erkeklerle evlenmişlerdir. Kutsi beyin dört oğlu vardır. Çiftçilik yapan Osman Battal, Tekel memuru Ziya Battal, Adliye memuru Necmettin Battal ve Serbest Doktor: Ahmet Ekrem Battal.

Bir yıl gibi kısa bir zaman Belediye başkanlığı yapan Hacı Osman beyin faaliyeti tesbit edilememiştir. 1900 yılda ölmüştür.

1872

Belediye başkanı: Hacı Osman Bey

Azalar: Osman Efendi, Hacı Mehmet Efendi, Mustafa Efendi, Artin Ağa, Karabit Ağa,

Katip: Emin Efendi

Sandık Emini: Alekson Efendi.

ÜÇÜNCÜ BELEDİYE BAŞKANI HACI HÜSEYİN BEY

1873 yılından 1875 yılının sonlarına kadar üç yıl Belediye başkanlığı yapan Hacı Hüseyin bey; Bostancı Caminin vaizi Haci Mehmet’in oğlu Hüseyin efendinin torunudur. Aile ismi Muhsinzadedir. Muhsinzadelerin bilinen en eski soyu Muhinçelebinin oğlu Abdullah Paşa olup Bosna Paşası olarak 1706-1774 yaşamış ve Sadrazamlıkta bulunmuştur. Abdullah Paşanın oğlu Mahmut Paşada Mora Fatihi olarak ün salmış. Kaynarca antlaşmasını imzalamış 1768-1771 yılları arasında Serdarı Ekrem olarak sadrazamlık yapmıştır. Mahmut Paşa’nın oğlu Ömer Çelebi Antep’e yerleşmiştir. Bu zat Belediye Başkanı Hacı Hüseyin Beyin dedesi olan Hüseyin efendinin dedesi olur.

1820 yılında doğan Hacı Hüseyin Beyin karısı köylü oğlu gilden Zeynep hatundan hiç çocuk bırakmadan 1886 yılında ölmüştür. Hacı Hüseyin Bey şimdi “İzgi” soy adı ile anılan ailenin dedelerinin kardeşidir.

1873

Belediye Başkanı: Hacı Hüseyin Bey

Azalar: Osman Bey, Hacı Osman Efendi, Halil, Nersis

Katip: Emin Efendi

Sandık Emini: Resan Efendi

1874

Belediye Başkanı: Hacı Hüseyin Bey

Azalar: Osman, Abdurrahman, Muhammet Kuvvet Ağa, Nersis Efendi

Tabib: Kirkor Efendi.

DÖRDÜNCÜ BELEDİYE BAŞKANI KÂHYAZADE OSMAN AĞA

Kayha zadelerden olan Osman Ağa 1876 senesi ile 1879 yıllarında 4 yıl belediye başkanlığı yapmış ve 1 Kasım 1879 tarihinde Belediye başkanlığından ayrılmıştır.

Hacı Mehmet efendinin oğlu olan Osman Ağa’nın doğum tarihini bilinmemektedir. Otoriter ve her dediğini yaptırtan derebeyi tıynetinde bir adam olan Osman Ağa, Türktepe de kahve yokuşunda ki evinin ahırında bulunan (zincir ve puha)’lara taşkınlık edenleri bağlatır, cezalarını bizzat kendi verirdi. Hiç bir zaman yanından eksik etmediği 80 tane çakmaklı tabir edilen silahlı adamları ile şehirde gezer ve belediyeye gelirdi. Ava meraklı olduğundan av mevsiminde Sinan, Erikce, Harbete köylerinde avlanırdı.

Kahya zade Osman Ağa aynı zamanda fukara babası idi. Her semtin itimada layık adamları ile tahkikat yaptırılır, kendisinin parasını ve zamanın zenginlerinden topladığı paraları bunlara dağıttırırdı. Bu para toplatma işinde kendi akrabalarından daha fazla para toplatırdı. Bunun için kolejin arazisini bedava olarak veren meşhur zengin Kahya zade Haci Taba efendi kendisine çıkışır:

(Artık bıktık vermeden) dermiş.

1887 yılında ölen Osman Ağa’nın babası Hacı Mustafa Ağa. Dedesi Hacı Mehmet ağadır. Bir oğlu iki kızı vardır. Kızlarının kimlerle evli olduğu bilinmemektedir. Oğlunun adı. Hacı Arif ağadır. Bu zat, maden irtibat memuru Abdullah Asaf Göğüş ile Bakkal M. Arif Göğüş’ün babaları olan Tahir Göğüş’ün babası olur.

1878

Belediye Reisi: Osman Ağa

Azalar: Osman Efendi, Abdurrahman Efendi, Mustafa Ağa, Halil Ağa, Muhammet Efendi, Sadık Efendi, Nersis Ağa

Katip: Mustafa Efendi

Sandık Emini: Muhammet

Osman Ağa’dan sonra Belediye başkanlığı yapan Mustafa Ağa’nın icraatı daha önce söylenmiştir. Zaten Mustafa Ağa’nın bütün faaliyeti bu devreye rastlar.

BEŞİNCİ BELEDİYE BAŞKANI SAYYAFZADE ABDULKADİR

Fotoğraf: Beşinci Belediye Başkanı Sayyafzade Abdulkadir

Gaziantep’te Belediye Başkanlığı yapan hemşerilerimizden beşinci Sayafzade Abdülkadir Behçet’di.

1865 yılında Gaziantep’te doğan Abdülkadir Behçet’in babasının adı Mustafa’dır. Devlet dairelerinde ilk vazifeye 14 yaşında iken kuzumu sidde memuru olarak başlamıştır. Sıra ile fabrika, nüfus ve tapu memurluklarında bulunmuştur.

6 Nisan 1894’te ilk defa belediye başkanlığına seçilmiş ve 10 Ağustos 1896 yılına kadar reislikte kalmış, bu tarihte yapılan seçimi kazanamamış fakat Halep Valisi’nin tayine ile eski vazifesine devam ederek 1893 yılı sonlarına kadar belediye başkanlığı yapmıştır. 1901 ile 1908 yılları arasında meclisi idareyi kazada, 1916 yılının 29 Kasım tarihinden itibaren de sancak haline getirilen Antep’in Sancak İdare Meclisi’nde aza olarak vazife görmüş ve (sani) derece rütbe ile taltif edilmiştir. 1945 tarihinde ölen Sayyafzade Abdülkadir efendinin üç kızı vardır. Bunlardan birisi Zeki Savcı’nın karısı, Müsrîzade Arif Paşanın karısı, diğeri de evlenmemiştir. İki erkek çocuğundan büyüğü Nafi Erkılıç küçüğü de eczacı Asaf Erkılıç’tır.

1895 Karar: Halep memleket hastanesi için 16.000 kuruş yollanmasının temini (kararla o zaman Halep’te bulunan hastahane masraflarının Antep’ten karşılandığını anlıyoruz.)

Karar: (Mader be Hata) çocuklarına tahsisat ayrılması

Karar: Amerikan hastahanesi doktorlarından Şpent ve Tabib efendilerin ve şehirde bulunan Ermeni eczacılar ile tabiblerin diploma suretlerinin İstanbul’a yollanarak kontrol ettirilmesi.

(Bu kararın alınmasına 1895’teki Ermeni kırgınından beri sönmeyen Ermeni düşmanlığının sebep olduğunu sanmaktayım.)

Karar: Yemene gitmekte olan askerlerin kahvehane gibi ailelerin geçim membaı olan yerlerden evlere hanlara naklinin temin edilmesi

Karar: İslam mezarlıkları arasında oruç yiyenlerin şiddetle takibi ve cezalandırılması.

Karar: Belediye Mızıkacı başısı Benzamin Artuvar cihtesinde bulunan mızıka takımı belediye hanındaki yerinden çalındığından yenisinin temini için dört parça çalgı aleti bedeli 550 kuruşun mızıkacı başıya verilmesi.

Karar: Antep’teki Resiy taburunu; askeri daireleri teftiş için gelen kumandan efendinin karşılanışından uğurlanışına kadar harcanan miktarları aşağıda yazılı ceman 147 kuruş 25 paranın verilmesinin temini

Cinsi: Kahve Tenbeki: miktarı 250 dirhem Tutarı 14 kuruş.

Cinsi: Kahve fincanı ve sigara tablaları. Miktarı: 24 adet: Tutarı 15 kuruş.

Cinsi: Köşe minderine tülbent: Miktarı 12 arşın: Tutarı 15 kuruş.

Cinsi: Fitil, 5 lamba 7 şişe: Miktarı Miktarı: Tutarı: 18 kuruş.

Cinsi: Fennus camı: Miktarı: 3 adet Tutarı 22 kuruş 20 para.

Cinsi: Şurup şeker: Miktarı: 1.330 dirhem, Tutarı: 17 kuruş 10 para.

Cinsi: Zivanalı sigara: Miktarı: 4(?) Tutarı: 12 kuruş.

Cinsi: Kibrit, testi, kömür kase: Miktarı: 6 kuruş 15 para.

Cinsi: Kazyağı Miktarı: 1 teneke Tutarı 27 kuruş 20 para.

YEKÛN 147 kuruş 25 para

(Yukarıdaki karar listesine kolaylıkla görüldüğü gibi alınan eşyanın çoğu belediyeye kalmış buna rağmen şehir adına misafir edilen zat için 147 kuruş 27 para gibi bir miktar sarf edilmiştir. Kavaklık bahçesinin aylığının 100 kuruş olduğu düşünülürse zamanın ucuzluğu anlaşılır)

1895 yılı varidatı 113.684 kuruş 6 para, aynı yılın masraflarından rusal olarak aşağıya çıkarılmıştır.

Belediye başkanı 8.000 kuruş

Belediye memuru müstahdemleri: 19.800 kuruş.

Kırtasiye masrafları 272 kuruş.

Sıhhiye baytar memurları: 1.677 kuruş.

Hastane maaş ve ücret: 8.000 kuruş.

Hastane masrafları 20.887 kuruş 20 para

Eczane maaş ve ücret 8.000 kuruş

Eczane masrafları: 23.375 kuruş

Tenvirat memurları maaş 8.400 kuruş

Tenvirat masrafları: 19.900 kuruş

Tulumba ve edevatı itfaiye: 225.000 kuruş

İtfaiye neferi maaşı: 4.800 kuruş

Belediye tamir memarifleri: 998 kuruş 20 para. Dava vekili ücreti ve mahkeme masrafı: 8.645 kuruş

Şıhıcan tekkesindeki (Fatma)’nın maaşı yıllık 720 kuruş

Kanavetcinin yıllığı 600 kuruş

Belediye hanının askerler tarafından işgali sırasında han müsteciri Kör Osmanzade Hacı Osman Ağa’ya tazminat için 9.591 kuruş.

Hanın yeniden tamiratı için 52.12 kuruş

(Yukarıdaki masrafları umum masrafları arasında orijinal olmaları hesabile seçilmiştir.)

Gaziantep belediye bütçesinden bundan önceki sayfalarda yazılan miktarlar; sene sonunda yapılan toplamalarla elde edilenlerdi. Aşağıya 1312 senesi 24 Temmuz’unda yani 1896 yılında tahmin edilen gelecek bir yıllık bütçe aynen sunulmaktadır:

BELEDİYENİN VARİDATI (BİR YILLIK)

Kantardan %50 belediye hissesi	27.500 kuruş
Dellaliyeden belediye hissesi	15.100 kuruş
Zebhiyyeden belediye hissesi	9.000 kuruş
Hayvan Rusumu geliri	7.000 kuruş
Belediye hanı geliri
Dekoin
Cezai nakti
Konturotu
Ebniye
Çalgı
Varitadı müteferrika
Yekûn:

BİR YILLIK TAHMİNİ BELEDİYE MASRAFLARI

Belediye başkanı	6.000 kuruş
Belediye kâtibi	3.900 kuruş
Belediye sandık emini	2.400 kuruş
Belediye müfettişi	1.020 kuruş
Belediye 6 Çavişat nefer	8.700 kuruş
Mahrukat ve kırtasiye	980 kuruş
Belediye okanotunun emlak vergisi	4.900 kuruş
Askerlerin harap ettiği belediye hanı tamirine	8.200 kuruş
Techir ve tekrir	500 kuruş
Tasviyeyi turuk	1.000 kuruş
Belediye tabibi	7.200 kuruş
Eczacı	3.000 kuruş
9 temizlik neferi yıllığı	9.355 kuruş
Tanzifat aletleri	660 kuruş

438 fennus için 35 dirhemden yıllık 55 kantar 95 batman 450 dirhem gazın kıyyei 75

Para hesabı ile	21.003 kuruş
Culus ve Vilayeti Humayun	5.000 kuruş
Dini günler için yekun masraf	3.000 kuruş
Kavaklık mesiresi bekçiliğine	600 kuruş
Belediyenin maaş bağladığı 8 fukaraya	2.340 kuruş
Askeri şahane ile gelen dernişan nakli	3.550 kuruş
Sıhhıye müfettişi maaşı	1.500 kuruş
Tulumbac, odacı kanavetci maaşı	2.620 kuruş
Eytam mektebi muallimleri maaşı	2.280 kuruş
Belediye mimarı kalfası	1.500 kuruş
Belediye eytam mektebi makrukat mefruşatı	325 kuruş
Belediye tulumbası masrafı ve temini	450 kuruş
İhtisat mesarif	2.247 kuruş
Yekûn	98.600 kuruş

1894

(6 nisan dan sonra)

Belediye başkanı: Abdülkadir Behçet

Azalar: Mustafa, Süleyman, Abdurrahman, Hüseyin Hüsnü, Avadis Oslanyon, Hacı Mahmut, Agap

Hekim: Moses

Tabib: Muhammet Mustafa

Katip: Reşit

Sandık Emini: M. Bahaettin.

1879-1898

Belediye Reisi Abdülkadir Behçet.

Azalar: Mustafa Ağa, Süleyman Bey, Sait Ağa, Abdurrahman Efendi, Hasan Efendi, Avadis Efendi, Rifat Efendi, Carci Efendi, Agap Ağa, Moses Efendi

Katip: Reşit Efendi

Tabib Vekili: Artin Efendi (Eczacı)

ALTINCI BELEDİYE BAŞKANI İZRAPZADE

AHMET HAMDİ EFENDİ

Fotoğraf: Ahmet Hamdi Efendi

1898 yılında Reis olan Ahmet Hamdi Efendi izrapzadelere yani Barlas ailesine mensuptur. 1861 yılında Gaziantep’te doğmuştur. 18 yaşında iken Rasim Paşa’nın kızı Naime Cenani ile evlenmiş ve bu evlenmeden ki oğlu iki kızı olmuştur. Sonradan iki kere daha evlenen Hamdi efendi ikinci karısı Yüzbaşı Abdurrahman Ersoy’un kızı Zahide Hanım üçüncü karısı Küllü oğlu Müftü Osman efendinin dul karısı Affe hatundur. Bu evliliklerden ikincisinden üç oğlu olmuştur.

İshak Paşa’nın sedareti sırasında üç Rütbe ile taltif edilen A. Hamdi efendi uzun boylu vakur ve aksakallı idi. Gençliğinde yazısı fena olduğundan bir büyüğünün sitemi üzerine üç ay geceli gündüzlü evden çıkmadan yazı dersi çalışmış ve yazısını güzelleştirmiştir.

İzrapzade A. Hamdi efendinin birinci karısından olan çocuklarının adları: Refik Barlas, Şefik Barlas, ve genç yaşta ölen iki kızları Hadice ile Zekiye’di. İkinci karısından olan üç oğlunun adları Galip Barlas; Belediye iktisat müdürü olan Adil Barlas, Osman Barlas’tır. Bunlardan şimdi Belediye İktisat Müdürü olan Selahattin Barlas’ın babası Refik Barlas ölmüştür. Şefik Barlas Belediye ve Baro başkanlığında bulunmuştur. Galip Barlas İstanbul’da Hakimlik yapmaktadır. Adil Barlas Ticaretle uğraşmakta ve Osman Barlas ise Gaziantep çimento fabrikasında personel şefidir.

(Devamı diğer sayıda, sayfa 155)

H. Uğurol BARLAS