Doğum ve Çocuk Bakımevi’nin önünden gelip geçenler burada günden güne artan bir hareket, hızlı bir gelişme ve güzelleşme görürüler.
Bahçe ve binanın giriş kapıları sabahtan akşama kadar arı kovanı gibi işlemekte, vasıtalar girip çıkmakta, ön bahçe çimlenip rengârenk çiçeklerle bezenmekte, yakın bir zamana kadar harabe halinde olan arka kısım düzeltilip ağaçlandırılmaktadır.
Bir hastahane için normal sayılabilecek bu durum, aslında şahsi gayret ve ferağatli bir çalışma ile iyi bir organizasyondan meydana gelmektedir.
Bunu meydana getiren Baş hekim Hayri Ayaş, çalışmalarında üstün gayret ve feragat göstererek Doğumevini halk hizmetinde bir çok başarılara ulaştırmıştır:
Şimdi İstanbul Şişli Çocuk Hastahanesi baştabibi bulunan Ali Rıza Bıyıkoğlu’nun teşebbüsü ve gayreti ile 1943 yılında açılan doğumevi, 20 yataklı olarak faaliyette iken Dr. Hayri Ayas buraya nisaiye mütehassısı olarak 1950 yılında tayin edilmiş kısa bir müddet sonra da baştabipliğe getirilmiştir.
Bir taraftan eski bir Ermeni evi olan bu doğumevinin iyi şekle girmesi için çabalarken, diğer taraftan tek nisaiyeci olarak günden güne artmakta olan hastalarla da takatin üstünde meşgul olmuştur.
Doğum, ameliyat ve polikliniğe müracaat olmak üzere hasta sayısı 1950’de 1676 iken, 1952’de 3639, 195’de 3915, 1956’da 4615, 1957’de 4901 olmuştur.
1957 Yılında yeni yapılan 75 yataklı şimdiki binaya geçilmiştir. Hastahaneyi ihtiyacı karşılıyacak şekle sokup teşkilatlandırmaya girişen Hayri Ayaş’ın didinip uğraşmaları ile Hastahane kısa zamanda 100 yataklı olmuş, bir nisaiyeci ile bir çocuk mütehassısı da tayin edilmiştir. Ayrıca servislerin ve şair yerlerin gerekli malzemeleri de nisbeten temin edilebilmiştir.
Hastaneye olan hasta akını karşısında bunlar kafi gelmemiş yine takatin üstünde bir çalışma başlamıştır. Hayri Ayas’ın idarecilik, kabiliyet ve liyakati ile iyi organizasyonu sayesinde güçlüklerin çoğu yenilmiş çalışmalar rasyonel bir şekle girmiştir.
Bu sayede yine doğum, ameliyat ve polikliniğe müracaat olarak 1960 yılında 9896, 1961’de 10398 hastaya bakılmıştır.
Dr. Ayaş’ın hastahaneye bilhassa çevreye olan en büyük hizmeti Köy Ebe okulunu açması, ana ve çocuk sağlığı merkeziniteşkil etmesidir.
Hastahaneye gelen müdahalelik vakaların hemen hepsinin ebesizlik ve cehaletten olduğunu gören Dr. Ayaş, hem ebeleri çoğaltmak hem de hastahanede kalifiye eleman bulundurabilmek gayesiyle bakanlık nezdinde teşebbüse geçmiş ve 1958 - Eylül ayında okulu açmıştır. Ebelerin en iyi şekilde yetiştirmeleri konusunda büyük gayret sarfetmiş, okulu yetiştiricilik fonksiyonu ile bir terbiye ve ideal ocağı haline getirmiştir. Derneğimiz Halk eğitimi kolu ile işbirliği yaparak konuların filmle işlenmesini temin etmiştir. Okul, senede 20-22 mezun vermiş olup, bunların çoğu halen vilayetin köy grup ebeleri bulunmaktadır.
1955 yılında doğumevine bağlı olarak çalışan, bir doktor, bir hemşire ve bir de sağlık memurundan ibaret “Ana ve Çocuk Sağlığı Ekibi,, Dr. Ayas’ın teşebbüsü ve himmetiyle 21.1.1959 tarihinde “Ana ve Çocuk Sağlığı Merkezi,, olarak teşkil olunmuştur. Dr. Ayas, kısa zamanda sekiz köyde sağlık istasyonları kurmuş, tahsisat yokluğundan binalarda apılan tamiratın hayli yekun tutan parasını kendi kesesinden ödemiştir, 1960 yılında Gaziantep’e gelen UNICEF’in Avrupa ve Asya mümessili Mr. Perone bu çalışmaya hayranlığını belirtmiş. Dr. Ayas’ı Şube Müdürleri ve bakanın önünde hararetle tebrik etmiştir.
Ana ve çocuk sağlık, ekip halinde bir yılda 9676 hastaya bakmışken sağlık merkezi haline geldiği yılda gebe, lohusa, emzikli, çocuk, aşı vesair olmak üzere 31861 hastaya bakmıştır.
Dr. Hayri Ayaş eğitim-öğretimi esaslı bir faktör ve metod bilip çalışmalarına daima buradan girdiğinden işinde başarı kazanmış bilhassa çevreye çok faydalı olmuştur.
İnkilaptan sonra milletçe girişilen eğitim seferberiliğine canla başla koşmuş bu konuda değerli hizmette bulunmuştur.
Dr. Ayas, derneğimizle tam bir iş birliği halinde aylarca durup oinlenmeden hastahanedeki işinin dışındaki istirahat ve kazanç saatlarını köylerde ve şehirde halk eğitiminde geçirmiştir.
Haftanın Salı ve Cuma günlerinde Öğretmen Okulu Salonunda, sair günlerinde ve Cumartesi, pazarlarda da köylerde konferanslar vererek gösterilen filmlerle halka bilgiler vermiş, beraber götürdüğü hemşire ve ebelerle tatbikatlar yapmıştır. Bu suretle eğitim bütün cepheleriyle mükemmel olmuş onbinlerce halk azami derecede istifade etmiştir.
Dr. Ayaş’a bu çalışmalarında sadece derneğimiz halk eğitimi kolu baş kanı refaket etmiş diğer doktor arkadaşlarından refakat ve yardım eden olmamıştır. Ayrıca bu ve diğer işleri arasında Kızılay ve Çocuk Esirgeme Kurumu başkanlıklarını yapmış uzun bir süre de Sağlık Müdürlüğüne vekalet etmiştir.
Dr. Hayri Ayas’ın Hayat hikâyesinde de azim ve iradesinin gayesiyle meczolmuş bulunduğu görülür.
Gaziantep’te 1916 yılında doğmuş olup, eşraftan überizade Kâmil beyin oğludur. 1928 yılında babası ölmüş annesinin vesayeti altında tahsiline devam etmiştir. Gaziantep’de liseyi bitirdikten sonra 1936 yılında Tıp Fakültesine girmiş, 1942 de mezun olmuştur. 1945 yılına kadar askerliğini yaptıktan sonra Gaziantep Devlet Hastahanesinde GİNEKOLOJİ ihtisasına başlamış, fakat burada iyi yetişemiyeceğine kanaat getirerek fahri olarak İstanbul Şişli Çocuk Hastahanesinde ihtisasa başlamıştır. Çok sevdiği ve ilmine, irfanına, çalışkanlığına, hayran olduğu hocası Dr. Emin Necip Atakam’ın nezaretinde gayesine göre yetişmiştir. İhtisası bitince iki sene İstanbul Sağlık Memurları Okulunda öğretmenlik yapmış 1950 yılı sonbaharında da Gaziantep Doğum ve Çocuk Bakim evi nisaiye mütehassıslığına tayin edilmiş kısa bir müddet sonra da baş hekimliğe getirilmiştir.
Halen Doğumevi Baştabip ve Nisaiye mütehassısı, Ana ve Çocuk Sağlığı Merkezi Baştabibi ve Köy Ebe Okulu Müdürüdür.
Bu sıfatların gerektirdiği şahsiye ve ehliyeti haiz olarak Dogumevi’ni, Ana ve Çocuk Sağlığı merkezi’ni, KöyEbe Okulu’nu halka hizmet konusunda; bakımı, tedavisi, polikliniği, eğitimi, öğretimi, temizliği, tertip ve düzeni ile yararlı hale getirmiştir.
Mesai arkadaşları arasında ve çevrede hoşsohbetliliği, kalenderliği, tevazuu ve olgunluğu ile çok sevilen ve hazakati ile tanınan Dr. Hayri Ayas; görevinde de liyakatin, ferağatin, çalışkanlığın, dürüstlüğün en güzel örneklerini vermiştir.
Gaziantep Kültür
Fotoğraf: Doğumevi’nin Çok Yataklı Modern Odalarından Biri
Fotoğraf: Doğumevi’nin Tek Yataklı Konforlu Bir Odası
