Şehrimizde bu konuda faaliyet gösteren 44 iş yeri bulunmaktadır. Buralarda deriler ıslanmakta, kireçlenmekte, havuzlanmakta ve pişirilmektedir.

Ayrıca bu 44 iş yerine bağlı 160 kadar yer vardır. Bunların 55 tanesi anbar olarak, 10 tanesi deri pişirme ameliyesinde kullanılmak üzere ve mevsimlik olarak çalışan sumak yaprağı öğütme yeri (Devlip) olarak, 15 tanesi derileri kıllarından ayırma ve tasnif yeri olarak, geri kalanı da pişmiş derileri parlatma (Perdah etme) yeri olarak kullanılmaktadır.

İş yerlerinde keçi, koyun, sığır ve manda derileri işlenmektedir.

Keçi derisinden (Sahtiyan) adı verilen taban astarı ve yemeni yüzü.

Koyun derisinden nem çekici ve yumuşaklık özellikleri dolayısıyla ayakkabının içinde kullanılan (Meşin)

Sığır derisinin ince cinsinden kundura yüzleri (Vaketa, Saten, Vidala)

Sığır derisinin kalın cinsi ile manda derisinden kösele ve gön elde edilmekte ve yapılmaktadır.

Deriler Erzurum, Van, Diyarbakır, Malatya ve Adana havalisinden ve Gaziantep’ten temin edilmektedir.

Keçi ve koyun derilerinin tamamen yeli olmasına mukabil sığır ve manda derileri kısmen ithal edilmektedir. Mevcut iş yerlerinin kapasitesi 800.000 büyük, 1.200.000 adet küçük baş deri işilmeğe elverişli olduğu halde halihazırda senede takriben 50.000 adet keçi derisi, 140 000 adet koyun derisi, 150.000 adet sığır derisi, 10.000 adet manda derisi işlenmektedir.

Bu iş kolunun eski durumuna göre bu rakamların çok düşük olduğu bilinmektedir. Yapılan tetkikata göre 1940 senesine kadar keçi ve koyun derileri 1940’dan 1960’a kadar sığır ve manda derileri üzerinde çok geniş bir imalât faaliyeti olmuştur.

Son zamanlarda yurdumuzda lastik ve plastik sanayiinin gelişmiş olması, lastik ve plâstik ayakkabıların ucuzluğu sebebi ile bilhassa dar gelirli zümre tarafından tercih edilmesi bu iş kolundaki büyük gerilemenin amili olmuştur. Firma sayısı ve istihsal hacmi azalmış hatta bazı tesisler sökülüp başka yerlere nakledilmiştir. (Kösele sanayiinde kullanılan 4 adet silindir ve açkı makinasının işlerinin daralması sebebi ile vilâyetimizden sökülmesi gibi)

Bu durum dolayısıyle bu konunun firmalardan iş değiştirenler, işi terk edenler veya kendi iş çevreleri içerisinde daha makbul çeşitler imal etmeye yönelenler olmuştur.

Nitekim plastik sanayii müteşebbisleri bu firmalar arasından çıkmış, bir firmada senelik kapasitesi 434 ton olan yeni vidalalık deri tesisi kurulmuştur.

İş kolunda her cins derilerin keriçlenmesinde, kireçten temizlenmesinde ve pişirilmesinde kullanılan 55 adet dolap, 3 kadar pervane, 5 adet perdah makinesi, elle yapılan perdahlama için 70 döşeme mermeri, 1 adet traş makinası, 1 adet iskife makinası bulunmakta, yaklaşık olarak 370 işçi çalışmaktadır.

Mamullerden köselenin %50’si İstanbul’da %50’si dahilde ve Doğu Güneydoğu Anadolu’da diğer çeşitlerin %20 si dahilinde, %80’ni Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da sarf olunmaktadır.

ŞEKERLEME

Şehrimiz şekerlemeciliğin eskiden beri ismi ve ünü vardır.

Gaziantep, şekerlemeciliğin bir toptan ticaret merkezidir.

Fakat son zamanlarda bazı il ve ilçelerde şekerlemelerin gıda maddeleri nizamamesine aykırı olarak tağşiş edilerek çok ucuz fiyatla satılması, Gaziantep’te ise kalite kontrolüne titizlik gösterilmemesi bu iş kolunda gerilmeye sebep olmuştur. Hem işyeri sayısı azalmış hem tam kapasite ile çalışmaz hale gelmiştir. Yakın zamanda 7 firma bu iş kolunu terketmiştir.

Halihazırda 11 faal işyeri mevcuttur. Günlük kapasite 10 ton civarında olmakla beraber 6 ton kadar fiili istihsalda bulunmaktadır.

77 işçinin çalıştığı iş kolunda 5 adet ambalajlama makinası, 5 adet otomatik şeker kalıplama makinası, 25 adet draje tavası, 1 adet vakum kazanı ve hepsinde de lokum teşkilatı mevcuttur.

Ambalaj maddeleri hariçten temin edilmektedir. Genel olarak Doğu, Güney ve Güneydoğu il ve ilçelerine satılmaktadır.

KİREÇ

Şehrimizin inşaat mevsiminde günde 10 ton kirece ihtiyacı olduğu yahut şehrimizde günde 10 ton kireç sarfedildiği hesap edilmektedir. Geçen seneye kadar civar köy ve kasabalarda yapılmakta olan veya Osmaniye civarıdndan getirilen kireçler kullanılmaka idi.

Mıntıkamızda kireç çok iptidai ocaklarda ve odunla yapılmaktadır. Bu sebeple kireç işi ile orman bölgeleri, daha doğrusu odun bulabilen yerler meşgul olmaktadır. Odun serbestçe temin edilmediği takdirde maliyet korumamaktadır.

Şimdiki durumda köy ve kasabalardaki kireççilik faaliyeti asgariye inmiş durumdadır.

Şehrimizde geçen sene yakıt olarak taş kömür kullanan bir kireç imalâthanesi kurulmuştur.

Bu imalâthane teknik usullerle çalışmakta, günde 4 ton kireç yapma kapasitesine sahip bulunmakta, yan hizmetler hariç sadece imalât için devamlı olarak 6 işçi çalışmaktadır.

Şehrimiz mütebaki ihtiyacı daha ziyade Osmaniye ve çevresinden temin edilmektedir.

Ticaret ve Sanayi Odası