Gaziantep, Adana, Hatay ve Malatya vilayetleri ile çevrili güney doğunun en büyük şehirlerinden biri olup, yüzbini aşan nüfusu ile Türkiyenin 7. ci büyük şehridir.

Gaziantep Kuzey, Orta ve doğu Anadolu şehirlerine demiryolu, muntazam kara yolları ve hava yolları ile bağlıdır. İhraç limanı İskenderundur. İklimi mutedil, havası güzel, yeşillik bir saha içinde 849 rakımlı bir yayla şehridir.

Son yıllara kadar devlet eli uzanmamış, deniz ve demiryolu güzergâhında bulunmayan Gaziantep şehrinin inkişafını, çeşitli zengin ekonomik kaynaklara sahip olmasında ve bilhassa halkının enerjik çalışmasında aramak lâzımdır. İstihsal mallarının çeşitli olması sebebile Gaziantep tüccarı her mevsim çalışmak imkânına sahip bulunmaktadır.

Daha ziyade Sanayi şehri manzarası arzeden Gaziantep’e giren her yabancı bu canlı faaliyeti ilk anda biraz da hayretle müşahede etmektedir.

Gaziantep’in zengin istihsal ve ihtiyaç malları arasında; başta Antep fıstığı, üzüm, pekmez, zeytinyağ, Hasankeyf tütünü, pamuk, mercimek, kilim, sabun, dokuma, bakır ve el işleri gelmektedir.

1. Antep Fıstığı:

Uzun zaman Halepli tüccarlar vasıtasile ve Şam yol ile dış memleketlere ihraç edilen Antep fıstığının adı, bir çok yerlerde yanlışlıkla Şam fıstığı olarak tanınmıştır. Halbuki bu kuru meyva Türkiye’de Gaziantep ve havalisinde ve Türkiye’yi takiben de kalya, İran, Afganistanda az miktarda istihsal olunur. Antep fıstığının istihsali yılda 1.000 ton ile 1.500 ton arasında değişmektedir. Bu kıymetli mahsulün hemen hemen yegâne alıcısı Amerika’dır. Bu milli servet değerlendirildiği takdirde yurdumuzun başlıca döviz kaynaklarından biri olmağa namzettir.

Antep fıstığı eylül sonlarında ağaçlardan toplatın ve Ekim-Kasım aylarında kurutulmak piyasaya geniş mikyasta arzedilir.

2. Üzüm-Pekmez:

Gaziantep’te 80.000 hektar bağ sahası mevcut olup, kapladığı yer itibarile Türkiyede birinci şehirdir. Üzümleri çok çeşitli olup, glikozanın fazlalığı sebebile diğer bölge üzünlerine göre ayrı bir lezzeti ve hususiyeti vardır. 40 milyona yakın kök olup, yaş üzüm ihtihsali 140-180 bin ton arasında değişmektedir. Yaş üzümlerin bir kısmı pekmez, bir kısmı şarap imalinde kullanılır ve bakiyesi de kuruş olarak satılır. Kuru üzüm rekoltesi 15-25 bin ton rasında değişir. 19 pekmez imalathanesinin yıllık pekmez imalatı bin tonu geçmektedir.

3. Mercimek:

Gaziantep mercimek istihsal merkezi olmakla beraber Urfa, Mardin gibi civar vilayetlerin istihsalinin de temerküz ettiği ve işlenerek ihracının yapıldığı bir piyasadır. Mercimek imalâthaneleri yılda vasati olarak 40-70 bin ton mercimek kırmakta ve kırılmış mercimek olarak diğer vilâyetlere ve dış memleketlere sevketmektedir.

4. Hasankeyf Tütünü:

Hasankeyf tütününün dünyada tek müstahsil ve satıcısı Gaziantep, alıcısı da Mısır’dır. Tütünlerin toplanması, işlenmesi ve iyi fiatla satışı Hasankeyf Tütün Tarım Satış Kooperatifi tarafından yapılmaktadır. Yıllık istihsali 250-300 ton bu arasında değişmektedir.

5. Zeytinyağı-Sabun:

Vilayetimizde 2,5 milyon adet zeytin ağacı mevcut olup bunlardan senede vasati 15-20 milyon kilo tane zeytin elde edilir. Zeytinyağı istihsal bölgelerimiz Nizip ve Kilis kazalarıdır. Şehrimizde kazalar hariç 29 sabun imalathanesinde yıllık vesati 6 milyon kilo civarında sabunlar daha çok orta ve doğu Anadolu piyasalarına sevkedilmektedir.

6. Pamuk İpliği ve Dokuma:

Gaziantep’te vasati olarak yılda 3.500 - 4.000 ton istihsal edilen pamuklar Akala cinsi olup, renk elyaf tecanüsü ve spate uzunluğu ve temizliği bakımından Ege pamuklarının evsafına yakındır.

Şehrimizde 3 iplik fabrikasının yıllık imalat tutatı 360.000 paket ipliği geçmektedir.

7. Yün İpi ve Kilim Sanayii:

Şehrin merkezinde yıllık istihsali 200 ton olan bir ip fabrikası vardir. Kilim Küçük Sanayii Kolunun yıllık ip sarfiyatı 1.200 - 1.500 tondur. Şehrin içinde 3.500 kilim el tezgâhı mevcut olup, bu tezgâhlarda yılda 500.000 adet kilim imal edilmektedir. Gaziantep kilimleri ile Türkiye’nin her yerinde kendine haklı bir şöhret temin etmiştir.

8. Un Sanayii:

Şehrimizin başlıca gelir kaynaklarından birini teşkil eden 7 un fabrikasının günlük un istihsali 80 - 120 ton arasında değişmektedir. Civar vilayetlerinden ve bilhassa Urfa, Ceylanpınar, Havran ve Suruç’tan öğütlemek üzere şehrimize getirilen buğdaylar bilahere un olarak tekrar bu bölgelere sevkedilmektedir.

9. Bakır Sanayii:

Gaziantep’in bakır el işleri Türkiyede haklı bir şöhret temin etmiştir. Çekiçle ve elle dövmek suretile yapılan bakır mamulü bilhassa taşıdığı san’at değeri bakımından büyük bir takdire mazhar olmuş bulunmaktadır. Şehrimizde 3 ham bakır işliyen fabrika ve ayrıca bakır kap imâl eden 30 iş yeri mevcuttur. Yıllık ham bakır sarfiyatı 603 ton civarındadır.

10. Şeker Sanayii:

Şehrimiz mamul Şeker imalinde Türkiyede 3 üncü gelmektedir. Yılda vesati 700 - 900 ton arasında şeker imal edilmektedir. Mamul şeker alıcılarımızın başlıcaları Orta ve Doğu anadolu şehirlerindedir.

11. Deri Sanayi:

Şehrimizin mühim ihraç maddelerinden biri olan deri ve kösele sağlamlığı bakımından daima alıcı bulunan bir mamüldür. Daha ziyade şark vilayetlerinde satılmaktadır. Halen faaliyet halinde bulunan 35 motörlü tabakhane mevcuttur.

12. Küçük İplik ve Dokuma Sanayii:

Gaziantep ipke ve iplik el dokuma sanayi bakımından çok zengin bir şehirdir. Nüfusun 4 te biri bu sanatla geçinir. 200 ipekli el tezgahı 3.000 iplik el tezgahı, 450 motörlü tezgah mevcuttur. Bu tezgahlarda imal edilen malların kıymeti yıldan yıla vasati 15-20 milyon arasında değişmektedir. İpekli dokumaları Ticaret ve Sanayi odasının kontrölünden geçirilmekte ve kurşun mühürlü olarak piyasaya arzedilmektedir.

13. El İşleri:

Keten ve ipekli kumaşlar üzerine büyük bir sabır ve maharetle yapılan ince nakışlar sanat değeri bakımından gerek Türkiyede ve gerekse dünyada büyük bir takdire mazhar olmuştur.

14. Baklavacılık:

Kalite bakımından nefasetile memleket çapında bir isim yaptığı, baklava ve muhtelif tatlıların satışı ile şehrimize senede 1 milyon lira girmektedir.

Diğer Sanatlar:

Gaziantep bilhassa Avrupa kasaları ayarında imal ettiği her boyda kasaları ve demir işleri imali ile de şöhret yapmış bir şehirdir.

GAZİANTEP TİCARET VE SANAYİ ODASI BUROŞÜRÜNDEN