1970 yılı Ekim ayının 17’ci Cumartesi günü araştırmacı dostum Avukat Cemil Cahit Güzelbey’le Nizibe gittik. Hemşehrimiz Çelebizade Mecdettin beyin Nizip Halk kitablığında bulunan 18 ciltlik 4721 Sayfa tutan daktilo yazması sözlükleriyle diğer bir cilt Terim Sözlüğü kitabını inceledik. Bu eserleri Türk Dil Kurumu ve okurlarımızın dikkatlerine sunarız.

1-Farsçadan Türkçeye sözlük,

a- Cilt: 1 sayfa 1-496 (A’dan H’ye kadar-hırıltılı H)

b- Cilt: 2 sayfa 497-901 (D’den K’ya kadar)

c- Cilt: 3 sayfa 902-1349 (G’den Y’ye kadar)

Farsça kelimeler önce arap harfleriyle, karşılığı Türk harfleriyle yazılmıştır.

2-Türkçe Düden

"Resimli Lügat”

Bu sözlüğün bilimsel ve Teknik bir terim sözlüğü olduğu anlaşılıyor. Eserde ilk sayfasından başlayıp üç sayfa devam eden bir fihrist yer almaktadır. Birinci sayfada (Münderecat-tablo listeleri) sözleri kayıtlıdır. Bu üç sayfada sayfa No. yoktur. Yazılar yaprakların birer yüzünü işgal etmektedir. Bir yüzleri boştur. Esere sayfa No. Yerine Tablo No. ları verilmiş olup bu No. lar teselsül etmektedir. Ancak kimi tabloların iki ve daha ziyade sayfa işgal eylediği bu sayfalara hep aynı notlar atılmıştır. Bu nedenle sayfaları tek tek sayarak miktarlarını anlamış olduk. Buna göre fihrist ve bahislerin boş sayfalara yazılan adlarile birlikte 420 yaprak tutmaktadır.

(Türkçe Dudan): 1-İnsan ve familya, 2-Mesleki işler, 3-Ziraat, 4-Beden terbiyesi, oyun, eğlence, spor, 5-İlim ve fen, 6-Devlet, 7-Etnografya ve folklor, 8-Hayvanlar ve nebatlar, 9-Arz ve kâinat adile 9 bölüme ayrılmıştır.

Eserin son sayfasında “Tercüme bitti. 20 Temmuz 1940” kaydı bulunmaktadır. Bu kayıttan eserin tercüme olduğu anlaşılmakta ise de hangi dilden ve kimden tercüme edildiği açıklanmamıştır.

3) İngilizceden Türkçe’ye lügat. Daktilo kağıdının birer yüzünü kaplamak üzere 2.982 sayfa tutan bu eser Osmanlıca deyimiyle (muazzam) dır. İçinde İngiliz dilindeki birçok sözcük asılları, hangi dilden geldiği de açıklanarak sözlüğe etimolojik bir değer verilmiştir. 14 cilt üzerindedir. Kimi ciltlerin bitiriliş tarihleri sonunda işaret edilmiştir. Eserin ciltlere dağılışıharf ve sayfa olarak şöyledir:

1.Sayfa	1-260 A.
2.Sayfa	211-442 B
3.Sayfa	443-676 C
4.Sayfa	677-784 C 28 Sonterin 1931
5.Sayfa	875-1090 D
6.Sayfa	1091-1290 E 3 Eylül 1938
7.Sayfa	1300-1563 E
8.Sayfa	1504-1700 F
9.Sayfa	1701-1941 F, G 23 Nisan 1939
10.Sayfa	1942-2187 H, i 13 Ağustos1939
11.Sayfa	2188-2374 J, K, L
12.Sayfa	2374-2542 M İstanbul 25 Ağustos 1940
13.Sayfa	2543-2717 N. O İlk kanun 1940
14.Sayfa	2718-2982

12’nci cildin sonundaki kayıttan bu cildin İstanbulda yazıldığı anlaşılmaktadır.