Halk Bilgisi Derneği İstanbul merkezinin vaktile yayınladığı (Halk Bilgisi Haberleri) adlı folklor dergisinin 10 ciltlik kolleksiyonu, bu gün Ankara’da (Millî kütüphane) dedir. Her cilti 12 şer sayıdır, Son cilti 15 sayı olduğu için hepsinin tutarı 123 nüshadır. ilk 12 sayının müdürü İzzet Adil, geri kalanlarınki Halit Bayrıdır. «Bu dergi yalnız 123 tane mi yayınlanmıştır?» diye, kütüphanenin, dergi işlerine bakan memuruna sordum. «Hayır efendim dedi, sonradan daha epey çıkmış ama ne kadar arattıksa onları bulduramadık». O zaman ben, Hulûsi Yetkin’in (Gaziantep Kültür) dergisinin her sayısından 300 er tane ciltletmesinde ne kadar isabetli hareket ettiğini daha iyi anladım.

Eğer, (Halk bilgisi haberleri) dergisi gibi, Türkiye ölçüsündeki bir folklor dergisini çıkaranlar da vaktiyle bunun her sayısinden 150-200 tane ciltletselerdi dergiyi ki taplaştırmış olurlardı ve bu gün bu yokluk duyulmazdı.

Derginin ilk sayısının tarihi: 29 birinci teşrin (Ekim) 1929’dur. Son 123 sayının tarihide: son kânun (OCAK) 1943’tür.

Derginin boyutu: 22X15 tir. Her sayının kâğıdı, baskısı güzel, ciltleride çok sağlam ve zariftir.

Dergiyi birinci tetkikte yukarıda sözü geçen 123 nüshasının 50’sinde, Gaziantep folkloru ile ilgili 61 yazı tesbit ettim.

Yazıların bu (50) sayıda kapladığı sayfaları bir araya getirirsek 105,5 sayfayı buluyor. Eğer bu yazılar o dergiden alınıp da, ayrı bir kitap şeklinde bastırılırsa, Gaziantep yeni bir folklor kitabı daha kazanacak. Bu, mümkün olmazsa, hiç değilse yazıları oradan kopya ettirip Gaziantep Kültür dergisinde kısım kısım yayınlamak uygun olur.

Halk bilgisi haberleri dergisinde çıkan yazılar, vaktile bizim yani Gaziantep öğretmenlerile, folklör meraklılarının, seferber olup da derlediğimiz folklor malzemelerinin onda birinin dahi yazıları değildir. Belki bunların bir kısmı daha H.B.H. Dergisinin bu gün elimizde olmıyan nüshalarında vardır.

Bu malzemelerin toplanması hikayesi H.B.H dergisinin XI. Sayısının 177. Sayfasındaki: (İKİNCİ SEYEHAT) başlıklı yazıdadır. Bu yazıyı oradan alarak, Gaziantep Kültür Dergisi’ne gönderdim, folklörcü arkadaşların bu yazıyı dikkatle okumalarını dilerim.

Yazının sonunda: «Toplanan malzeme geçen sene olduğu gibi bu sene de alınan resimlerle birlikte dernekçe neşredilecektir. » deniliyor. Birinci seahatte bu tetkik heyeti, Doğu Anadolu’yu gezmiş, topladığı malzemeler, (Erzurum raporu) adı altında bir kitap halinde yayınlanmıştı.

Yazıda da belirtildiği gibi, tetkik heyeti 14 Temmuz 1930’da Gaziantep’e geldi. Burada bir folklor malzemeleri derleme seferberliği oldu. Büyük gayretlerle toplanan malzemeler tetkik heyetinin de denetisinden geçtikten sonra bir bavul dolusu evrak ve fotoğ raflar halinde, sayın Abdülkadir İnan’ın başkanlığındaki 3 kişilik tetkik heyetine teslim edildi. Rahmetli Enver Koçak’la şimdi İzmir Namık Kemal lisesi biyoloji öğretmeni Hurşit Nazlı hemşerilerimizin de dahil olduğu heyet bu malzemeleri alıp götürdüler, tabiî H.B.D. ye teslim ettiler. Artık folklor malzemelerimizde bir kitap olarak çıkacak diye bizim sevincimize son yoktu.

Bir bekledik, iki bekledik çıkmadı, çıkamadı. Meğer H.B.D’nin bütçesinin musaadesizliği yüzünden ikinci seyahat raporunun malzemlerinin, kitap halinde neşrinden dernekçe vaz geçilmiş. Derneğin yayın organı olan H.B.H. Dergisinde parça parça yayımına karar verilmiş.

Biz Gaziantep Halkevi Dil, Tarih ve Edebiyat kolunca durumu öğrenir öğrenmez bir yazıyla malzemelerimizi H.B.D’den geri istedik. Gaziantep Halkevi Dergisi (BAŞPINAR) da yayımlıyacaktık onları. Halk bilgisi derneği malzememizi geri vermedi: «Maksat yayınlamak değilmi? İşte bu işi biz yapıyoruz» diye cevap verildi.

İşte bu basılanlar onların bize el ucuyla verdikleri, devede kulak yazılardır. Gerisi nerede kaldı kim bilir? Emeğimiz de sağdıç emeğine döndü ve bu olay benim de içimde bir dert, bir düğüm oldu kaldı. Talihsiz bir kentiz vesselam.

Eğer bu ikinci seyahat raporu bir kitap halinde neşredilseydi Gaziantep Türkiye’de bir eşi olmıyan bir folklor kitabı kazanacak ve bu kitap Oğuzlar tarihine yeni bilgiler katacaktı.

Çoktan beri aradığım bu kolleksiyonun bulunduğu yeri bana bir mektupla haber veren Hulusi Yetkine teşekkür ederim.

Ankara: 01.12.1964

Şakir Sabri YENER