Gaziantep Valisi Hayretin Ersöz Müstahsilin kooperatifleşmesine, ihracat dahil herşeyin bir elden, Kooperatifler tarafından yapılmasına şidetle taraftar olduğunu söylemiştir.
Gaziantep’te, Silifke’den Siirt’e kadar 11 ilin bağlı olduğu “GÜNEYDOĞU Fıstık-Üzüm-Zeytin Kırmızı biber-Bakliyat TARIM SATIŞ KOOPERATİFLERİ BİRLİKLERİ” adlı dev teşkilâtın kurutulmasının çok önemli bir hadise olduğunu belirterek, görüşünü şu misalle perçinledi:
“-Gaziantep’e vali olunca öğrendim ki, yıllardan beri Lübnanlı açıkgöz tüccarlar bakliyat ve bilhassa kırmızı biberimizi almakta, Avrupa normlarına göre Lübnanda ambalajlandıktan sonra çok yüksek kararla REE X PORT etmekteymişler! Bilhassa Suudi Arabistan, Danimarka, Almanya, İngiltere ve İsveç bu mallarımızı ithal etmekte… Bundan böyle bu pazarlara Avrupa normlarına uygun ambalajlarla “Türk Malı” adı altında G. K Birlikleri tarafından direkt ihrcat yapılması mümkün olacak ve bundan çok byük döviz farkı sağlana bilecektir.”
1- Güneydoğu FISTIK Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri [18 kooperatiften ibarettir. 4509 fıstık müstahsili kurmuştur.
2- Güneydoğu ÜZÜM Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri [17 kooperatif ten ibarettir. 1300 üzüm müstahsili kurmuştur]
3- Güneydoğu ZEYTİN Tarım satış Kooperatifleri Birlikleri [10 kooperatif ten ibarettir. 870 zeytin müstahsili kurmuştur.]
4- Güneydoğu KIRMIZIBİBER Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri [3 kooperatiften ibarettir. 490 kırmızı biber müstahsili kurmuştur)
5- Güneydoğu BAKLİYAT Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri [15 kooperatiften ibarettir. 2300 bakliyat müstahsili tarafından kurulmuştur.]
Yukarda belirttiğimiz GÜNEYDOĞU’nun beş büyük birliğinin 27 Eylül 1967 yılında birleşmesiyle “G.K.B.” ortaya çıkmıştır.
Bir yıl içinde 9640 müstahsilin 55 kooperatif kanalıyla ortak lduğu DEV bir teşkilat haline gelen “GÜNEY-DOĞU” Fıstık-Üzüm-Zeytin-Kırmızı biber-Bakliyat TARIM SATIŞ KOPERATİFLEFİ BlRLİKLERİ” nin ortak larının mali kudreti ise şimdilik 6.000.000.000 [6 Milyar] liranın üstündedir.
Birliğe geçen yıl Ticaret Bakanlığı aracılığı ile Ziraat Bankası tarafından 110 milyon lira kredi alındığını belirten Genel Müdür Muavini Sıtkı Kepkep bu yıl kredinin 40 milyon fazlasıyla 150 milyon liraya çıkarıldığını söylemiştir.
Meğer, Fıstık Kooperatifinin Urfa havalisindeki en büyük müstahsillerinden biri de Reşit RASTGELDİ’ymiş. 1945 yıllarında Urfa Belediye Reisliği yaparken tanıdığım RASTGELDÎ’yi meşhur AYNI ZÜLEYHA’daki Hazreti İbrahimin doğduğu mağara önünde buldum.
“-Geçen yıl fıstık fevkalâde boldu. Bu yıl isa Urfa ve Antep civarında bir gram bile fıstık yok. Ağaçlardaki gözlere göre gelecek yıl tabii bir afet olmazsa, çok bol olacak Zaten fıstık bir yıl verir, bir yıl vermez. G. K. Birliği geçen yıl bütün fıstıklarımızı rekolte çok olmasına rağmen almıştır Herhalde bu yıl mercimek müstahsillerinin malını da değerlendirecektir. G.K.B. yöneticileri cidden samimi ve bilgili çalışıyorlar. Kendilerini bütün gücümüzle destekliyoruz.
11 ildeki 40 bin müstahsilin de teşkilatlandırılıp G.K. Birliklerine iltihakları yolundaki çalışmalına sür’atle ilerlediğini duyup müşahade ediyoruz. Böylece kısa zaman sonra 50.008 üyelik takriben 60.080.000.000 [60 milyar] lira imkânı bir teşkilâtın müstahsil ortağı olmak gibi cidden haz, gurur ve emniyet verici bir sisteme inşallah yöneticiler bizi kavuşturacaklar. Buna inanıyorum, Zira Amerika ve Avrupadaki benzer teşekkülleri gezdim. Birliğin çalışmalarının yabancılardan bir farkı yok” diyerek Reşit bey idarecisi seçilmediği halde, Birlikçileri çalışmalarını uzun uzun işte böyle övdü.
G.K. Birliğinin Ticaret Müdürü Cevdet Abdan, Gaziantep lehçesiyle çalışmalarını şöylece özetledi:
“Halen fıstıklarımız iptidai usullerle işlem görmektedir. 8 ay içinde yapacağıımız 7.000.000 liralık yatırım ile fıstığın en sıhhi şekilde suda ıslatılmadan kavlatılmısı (yani kırmızı kabuğundan ayrılması) ve kavrulup tuzlanması otomatik olarak ambalajlanması temin edilecektir.
Modern mekanik teknoloji denilen sistemle fıstıklarımız daha lezzetli, sıhhi ve beynelmilel normlara uygun olacaktır. Böylece rakiplerimiz İran ve Afgansitandan önce Amerikada olduğu gibi Avrupada da piyasaya çok iyi fiyat ve şartlarla gireceğiz.
En büyük yatırımımızı ise 52.000.000 lira olarak üzüm mevzuunda yapmaktayız. Böylece zaman zaman üzümüne 20 kuruşa kadar bile müşteri bulamayan müstahsilimizin malının tamamını KONSANTRE ÜZÜM SUYU halinde değerlendirip, satışa çıkarabileceğiz. Halen bakliyatlarımız tam standart hale getirilip, ambalajlanmakta ve dahili piyasamızda itimatla kullanılmaktadır.”
Son olarak bu dev teşkilâtın Genel Müdürü ile görüşelim dedik. Feridun DEMSOY, gerek müstahsil ortaklardan, gerekse mesai arkadaşlarından çok memnun. Fıstık mevzuuna gelince;
“-Bu yıl fıstık rekoltemiz sıfıra yakın. Baş rakibimiz İranda da durum böyle. Bizim 3 bin ton stokumuz vardı. Geçen yıl 1.200 tonunu iyi şartlarla amerikaya ihraç ettik. Ve her gün de etmekteyiz. Bu durum bir bakıma bizim için iyi bir fırsattır. Elimizdeki 2 bin tona yakın fıstık stoklarımızla Amerika piyasasındaki hakimiyetimiz bu yıl bir kat daha kuvvetlendirerek devam ettirebileceğiz.” diyerek sözlerini şöyle bağladı:
“- G.K.B nin isim babası sayın DEMİREL’dir. Bütün ciddiyetimizle çalışıyor ve çığ gibi büyüyoruz. 10 bine yakın müstahsil ortağımızdan çok memnunuz. Herkes bizi destekliyor, çalışmalarımızın süratle iyiye gitmesinde Ticaret Bakanlığı Teşkilâtlandırma Genel müdürü Mehmet AYDIN’ın rolü çok büyüktür. Kendisi Bakanlıklar ve Meclisler kademesinde bizler gibi birlikler için cansiperane çalışmaktadır. Bizce “isimsiz kahramandır” O...”
(Milliyet gazetesinden kısaltılarak alınmıştır.)
