1955 Genel nüfus sayımına göre Gaziantep ili muvakkat neticeleri şöyledir.

İlçe Adı	Şehir Nüfusu	Nahiye ve Köyler N.	Toplam
Merkez	97.144	78.692	175.836
İslâhiye	7.372	32.462	39.834
Kilis	30.247	33.606	63.853
Nizip	15.132	46.565	61.697
Oğuzeli	4.367	25.221	29.588
Toplam	154.262	216.546	370.808

1950 Yılında yapılan genel nüfus sayımında ise neticeler şöyle idi:

İlçe Adı	Şehir Nüfusu	Nahiye ve Köyler N.	Toplam
Merkez	71.877	78.809	150.696
İslâhiye	4.993	27.485	32.478
Kilis	27.550	34.779	62.329
Nizip	11.642	42.915	54.557
Oğuzeli	3.943	24.370	28.203
Toplam	120.015	208.328	328.343

Gaziantep vilayetinde 1950 ile 1955 sayımları arasında yıllık binde artış veya eksiliş miktarı şöyledir:

İlçeler	Şehir	Köy	Toplam
Merkez	70	-1	33
İslâhiye	95	36	45
Kilis	20	-7	5
Nizip	60	17	26
Oğuzeli	22	7	9
Toplam	57	8	26

Genel nüfus sayımlarından çıkan neticeleri kısaca gözden geçirelim:

1) 1950 ve 1955 yılları arasında vilâyet köylerinin nüfusunda artış, yılda ancak binde sekizi bulmaktadır. Merkez ve Kilis köylerinde nüfus artmış değil, bilâkis azalmıştır. Yalnız İslâhiye köylerindeki nüfus artışı Türkiye ortalama nisbetinin üstündedir. Köylerimizde görülen bu düşüklüğün şehirlere göç etme neticesinde meydana geldiğini hepimiz biliyoruz.

2) İlçe merkezlerinde ise nüfus, doğumdan ziyade bilhassa köy nüfusunun ilçe merkezlerine yerleşmesi ile hızla artmıştır. En hızlı gelişen şehir ve kasabalar sırasiyle, İslâhiye Gaziantep ve Nizip olduğu anlaşılıyor. Kilis ile Oğuzeli kasabalarının nüfus artışı normaldir.

3) Gaziantep vilâyeti nüfusunun 1950 sayımına göre yüzde 39’u, 1955 sayımına göre ise yüzde 42’si ilçe merkezlerinde oturuyor. Bu nisbet, birçok Türkiye vilâyetlerine göre çok yüksektir.

4) 1955 Nüfus sayımı neticelerine göre: Gaziantep şehri Türkiye’nin 7’nci kalabalık şehri; Kilis ise Türkiye’nin 33’ncü kalabalık şehridir.

5) Gaziantep şehrinin nüfusu Birinci Cihan Harbi sıralarında 80.000’nin üstünde olduğu tahmin ediliyordu. Kurtuluş Savaşı neticesinde Gaziantep bölgesi Ermenilerden temizlenmiş, Ermenilerin çoğu Suriye’ye göç etmişlerdi.

6) Cumhuriyet devrinde yapılan genel nüfus sayımlarına göre Gaziantep şehrinin nüfus artışı şöyledir:

Sayım Yılı	Şehrin Nüfusu
1927	39.998
1935	50.965
1940	57.132
1945	62.775
1950	71.877
1955	97.144

1950 ilâ 1955 yılları arasındaki artış nisbetinin 1956-1957-1958 ve 1959 yıllarında da devam ettiğini farzedersek, Nisan 1959 ayının başında Gaziantep şehri nüfusunun 120.458 kişiye ulaştığını hesap edebiliriz. Şehrin bugünkü gelişmesine bakarak, Gaziantep şehrinin bugünkü nüfusunun en az 120.000 olduğunu tahmin edebiliriz.

7) Gaziantep şehir nüfusunun ezici çoğunluğunun ana dili Türkçedir.

1935 Nüfus sayımına göre şehrin 50.965 nüfusunun 50.660 kadarı Müslüman olup, ana dil bakımından 49.509’u Türkçe konuşmakta, ana dili Kürtçe ve Arapça olanların sayısı 1000’i pek az geçmektedir.

Bu nisbetlerin şehrin hızlı nüfus artışı neticesinde değiştiğini tahmin etmiyorum. Şehire göç edenlerin çoğunluğu şehrin çevresindeki köylere mensupturlar. Bu köyler halkı da Türk olduğuna göre nisbetlerde değişiklik olmamıştır. Hülâsa, Gaziantep vilâyeti halkının ezici çoğunluğunun ana dili Türkçedir.

Asırlardan beri Türk harsının ve Türk dilinin en önemli güney kalesi Gaziantep olmuştur. Tanınmış bir devlet adamımızın dediği gibi Gaziantep, Türk devletinin direklerinden biridir.

Erdem YETKİN