(Geçen Sayıdan Devam)

Tebdili heyet etmiş̧ kayalar

Hepimiz biliriz ki Antep havalisinin kayaları ekseriyetle (Havara) cinsinden tabakalı kayalardır. Evvelce bundan daha ziyade olup bir zamanlar her yer deniz altında olduğu için bu havara kayalarla tabakalı kayaları meydana getirmiştir. Ve zamanla bir yol ile denizin altından dışarıya çıkarak karayı teşkil etmişlerdir. İşte o teşekkülat hengamında ve daha sora birtakım tebeddülatlar vuku bularak bu kayaların bir kısmı cüzi (ufak) bir hararete (sıcaklığa) ve tazyika (baskıya) arz edilmiş̧ (gösterilmiş̧) İşte Antep Usanınca (Ganeler) denilen sertçe kayalar meydana gelmiştir. Demek oluyor ki ufak bir tazyik ve sıcaklık neticesi sertelen kayalar havara dediğimiz yumuşak kayadan başka bir şey değildir. İşte bu kayalarada Antep deyimince (Keymuh) adı verilmiştir. Bundan da anlaşılıyor ki keymuh da sıcaklık ve tazyıka maruz kalan tebaşır kayalarıdır. İşte bu kayalar bazı yerlerde daha çok sıcaklık ve tazyıka maruz kalmıştır ki buralarda da mermer halini almıştır. Mesela Çarpın köyündeki mermer kayası gibi. Bu haller ise hakikaten tebdili hsyet etmiş kayalar için en güzel misaldir.

(Çarpın köyündeki mermer Yunanistan’da çıkan sarımtırak olan bir mermerden daha üstün olduğunu yazarımız söylemektedir.)

Nari Kayalar:

Bunlar öyle kayalardır ki bir zaman bir yol ile ateş̧ içinden geçerek izabe edilmiştir (Eriyerek) işte bunun içindir ki bunlara nari kayalar denir. Bunları sonradan tebellür eyleyip Plotonik sahalar teşkil veya tebellür edemeyerek donup kalırlar. Bulunduğu yerlerde Erazi bürkaniye denir.

Kovariş

Kristal olmayanlar: Bu kristal olmayan cins, çok kere ufak kum halinde dahi bulunup katılaştıktan sonra tabakalı kum kayalarını teşkil ederler. Kimyevi terkip kimyevisinde bu madende iki unsur bulunur. Biri (silikyon) diğeri oksijen. Tahlil edildiğinde görülüyor ki yüzde 3/ 462’i gibi Oksijendir. Bu maden her yerde ve her nevi kayalar arasında bulunur. Meselâ Antep havara kayasında topak topak çıkan sert kayalar veya çakmaklar bunlardır.

Bunları dağlarda, derelerde, tarlalarda çok görürüz. Tebdili heyet etmiş̧, kayalarda da görürüz. Antep’in eşrafındaki karataş̧ semtlerine yaklaştıkça farkl1 renkte donmuş̧ gibi beyaz sarı kırmızı çakmak bulunur ki işte bunlara kovariş denir.

(Devamı var)