Kitap (Gaziantep’in yakın tarihinden notlar ve hatıralar) ismini taşıyor. Gaziantep’in meşhur hocası Şakir Sabri Yener’in yazdığı, Gaziantep Kültür Derneği’nin yayınladığı bu eseri zevkle okudum.
Kitap, 1881 yılından bizi alıyor; Gaziantep’in maarif hareketlerini ve çok meraklı hadiseleri tatlı bir dille anlata anlata zamanımıza kadar bizi getiriyor. Kitabı okuyup bitirince insanı bir düşüncedir alıyor. Gaziantep’in maarif alanında neden geri kaldığını anlar gibi oluyorsunuz. Gaziantep maarifinin geri kalmasında rol oynayan sebepler, teker teker gözlerinizin önüne, seriliyor. Fedakâr Gazianteplileri, Gaziantep’i daha çok seviyorsunuz.
Kitabın baş sayfalarım az ilgi çekici buldum. Kitabın orta ve sonlarına doğru ise insanı âdeta çekiyor. Ben şahsen aruz vezni ile yazılmış şiirlerden çok defa hoşlanmam. Fakat kitabın baş taraflarında Gaziantepli ulema Hacı Apdullah Edip Efendi’nin yazdığı şiirleri ise sıkılmadan ve hatta hoşuma giderek okuduğumu itiraf ederim.
Kitaba Gaziantep’in meşhur Maarif-i Mahallîyesiniz kuruluşu, gelişmesi, mallarının satılması önemli yer kaplıyor. Mahmudiye, Rüştiye mektepleri; Badaslardan Abdullah Necip Efendi ile Şefik Beyin maarife hizmetleri, Kamer hatun mescidinin yeri meselesi ilgi ile okunuyor. Bilhassa Maarif-i mahalli yenin mallarının satılmasını anlatan cümleler ibretle okunuyor. Anteplilerin kuruş kuruş yığdıkları paralarla yapılan malların nasıl haraç mezat satılıp, Bursa’ya ve başka şehir okullarına sarf edilişini anlatan sayfalar insanın içini sızlatıyor.
Kitabın 31’nci sayfasında ikinci meşrutiyet yıllarına geliyoruz. Kırkayak bahçesinin hikâyesi, Kaymakam Necmettin beyin başına gelenler, Gaziantep’deki dört kız mektebi, hususi ana mektepleri, Pazarbaşı zade Nuri Beyin büyük fedakârlıkları ve servetini vatanına feda edişi; yetim mektebi, İngilizlerin Anteb’i işgalleri ilgi ile okunuyor.
Fransızlarla Gaziantep Öğretmenlerinin mücadelesi, Ali Cenanî Beyin maarife büyük hizmetleri, meşhur maarif sever Dayı Ahmet Ağanın hayatı ve fikirleri, Şefik Özdemir ile Fabrikatör Cemil Alevlinin maarife hizmetleri, Gaziantep Kültür Derneğini anlatan bahisleri kitabın son kısımları ihtiva ediyor.
Eseri ilim alemine tanıtan Gaziantep Kültür Derneği’nin ve eserin yazarını candan tebrik ederim.
Avukat Akgün ERSOY
28 Ocak 1958
Yeni Ülkü Gazetesinden
