Aşağıdaki yazı: Gaziantep savaşına iştirak etmiş, dedem olan Abdullah oğlu Mehmed’in hâtırasıdır.

Eylül 1919’da Londra da imzalanan bir iltilâfname ile İngilizler, Suriye’yi ve Anadolu’yu Fransızlara terkettiler.

5 Kasım 1919’da İngiliz kıtaları şehrimizden ayrılırken Fransız askerleri de giriyorlardı. Antep’e ilk giren kıta, Ermeni alayı kumandanı Miralay (Albay) Sent Mari kumandasında bir Ermeni taburu bir Afrika avcı bölüğü ve bir Fransız bölüğü idi. Antep’i, Urfa’yı, Maraş’ı ve Adana’yı işgal eden Fransızlar, akıllarınca bu memlekete sahip oldular, ama yaman aldandılar. Aradan çok geçmeden Antep-Fransız harbi başladı. On bir ay devam eden bu harp sonunda ne memleket kaldı, ne okul kaldı. Topun ses ve ateşleri karşısında her şey sustu ve yıkıldı. Açlık yüzünden şehir, Fransızlara teslim oldu. Harb’ten bir tek mektep (Reşadiye mektebi) binası, mucize kabilinde kurtulmuş ve sağlam kalmıştı. Maarif-i İslamiye bu mektebi tekrar ele aldı ve on bir ay devam eden Fransız işgali müddetince 300 Müslüman ve Türk çocuklarına yine ilk mektep tahsili vermek sağlamıştır. Bunlardan şeker olayı:

Fransız işgal kuvvetleri kumandanı, bu mektebe Fransız sevgisini sokmak için bir gün süslü sepetler içinde zarif kâğıtlara sarılmış şekerlerden, talebeye dağıtılmak üzere bir otomobille gönderilmişti. Mektebin vatanperver heyeti talimiyesi ve talebesi bu hediyeyi kabul etmiyerek şiddetle reddettiler. Şeker tekrar, Kolejdeki Fransız karargahında bulunan işgal kuvvetleri kumandanına iade edildi. Kumandan, ısrar talebiyle birlikte epeyce şekerin üzerine para koymak suretiyle talebeye dağıtılsın emriyle Mektebe yollandı. Mektep talim heyeti yine eski kararında ısrar etti. Talebe ve muallimler şekeri de parayı da şiddetle reddettiler. Nihayet, şekeri getiren Fransız subayları kızdılar. Her halde aldıkları emir üzerine olacak; şekeride, parayıda, mektep kapısı önünde toplanan halkın üzerine saçtılar. Halk, onların gözleri önünde şekeri de parayı da ayaklarile çiğnediler. Antep işgali tarihinde, bu hadise önemli bir rol oynamıştır. Yaşasın Gaziantepliler…

Nurettin ÖZYAZGAN

(Bu yazı Gaziantep Kültür Derneği’nin 1959 yılında açtığı Gaziantep Savaşına iştirak eden bir tanıdığınızın hatırasını yazınız konulu yarışmada 13’ncü gelmiştir.)