Birinci Devre
1 Nisan 920-30 Mayıs 920
Miralay Anderya kuvvetleri 1 Nisan 920 de Antepten Kilise hareket etti. Bu hareket esnasında Balaban boğazında Kılıç Ali Bey kuvvetleri düşmanla birkaç saat devam eden şiddetli bir çarpışma yapmış, düşmanı hayli yormuştur.
Bütün bu vekayi ile sinirler son derece gergindi. Antepte harbin başlaması bir silâh sesine bağlı idi. Bugün, o silâh Hapisaneden kaçan bir mahpusun arkasından patladı. Ve bunula Antepte de harp başlamış oldu.
Silah sesleri üzerine bütün dükânlar kapandı. Silâhını alan evvelce tespit edilen mevzilere koştu. O gün cephe kendiliğinden teşekkül etmişti: Şehri şimaldan cenuba kateden Maarif caddesinin şarkı, Türk, Garbi Fransız cephesi idi. Yalnız cephenin bize nazaran sağ ucu Suburcu caddesini takiben Çınarlı camii ve Negogosyan mektebine, sol ucu İsmet Paşa caddesini takiben Kozanlı ve Paşa sokağına doğru, kıvrılmış, bir Hilâl şekli almıştı.
Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti derhal aleni olarak toplandı. Cepheleri, semt reisleri ve İhtiyat zabitleri arasında taksim etti. Herkese miktarı kâfi kuvvetle bir vazife verdi. Bugün sabahtan akşama kadar mazgallardan karşılıklı ateş teati edildi. İlk silâh sesleri üzerine bir kısım milli kuvvetler o zaman Askerî fürun olan şimdiki İsmet Paşa mektebini muhasara ederek içinde bulunan bir zabit kumandasında yirmi Fransız askerini esir ettiler. Diğer bir kısım kuvvetlerimiz de Mardin binası, Kurban baba ve Azaz yokuşunu tutarak Kolleji cenuptan ateş altına aldılar.
Gece, düşman istikametine giden yollar duvarlarla, kum torbalarile kapatıldı. Mazgallar, evden eve yollar açıldı. Bir sokak besi için icap eden her şey yapıldı. Bugünde Antepteki tarafeyn kuvvetleri şu idi:
Türkler:
27 Semt efradi. Takriben 1800 silâhlı muharip ve 1400 tahkimat efradı. (Silahlar Osmanlı, Alman,
Rus, İngiliz karışık) Kumanda heyeti; İhtiyat zabitleri ve semt reisleri.
Fransız kuvvetleri:
1500 Silahlı Ermeni kuvvetleri. (Harp kabiliyetleri semt efradı derecesinde)
Bir Cezayir avcı bölüğü
Bir Fransız bölüğü
Bir buçuk Senegal bölüğü
Bir Ermeni ağır makineli tüfek bölüğü.
6,5 luk bir batarya
7,5’luk bir batarya
Bir istikâm takımı
Bir Seyyar hastane
Kumandan; Ermeni alayı kumandanı Kolonel Sent Mari. (1) Nisanın İkinci, üçüncü günleri mazgallardan karşılıklı piyade ateşi teatisile geçti. 4 Nisanda Kılıç Ali bey müfrezesile Antebe geldi Halk bu gelişi taşkın bir sevinç ve heyecanla karşıladı. Kılıç Alı Bey umumî vaziyeti gördü. Şehri terk etmesi için Fransız kumandanlığına bir nota verdiği gibi Fransızlar tarafında bizimle harp eden Ermenileri harpten vaz geçirmek ve Türklerle birlikte müşterek düşmana karşı müdafaa ettirmek üzere teşebbüsata girişti. Ermenilerin inat ve bize karşı koymakta ısrarları üzerine Maraşlı Ermeni Papslarından mürekkep bir heyeti nasıha getirterek bunlara nasihat ettirdi ise de Ermenilere söz anlatmak kabil olmadı.
7 Nisan’da Kılıç Ali bey hariçte teşkilât yapmak ve toplayacağı kuvvetlerle Fransızları şehirden atmak maksadile karargâhını Büyük kızılhisara kaldırdı.
7 Nisan akşamı saat yirmide düşman bütün cephelerden bomba ve makineli tüfeklerle şiddetli bir ateş baskını yaptı. Bu baskını taaruz şekilde haber alan Kılıç Ali Bey, ertesi ün tekrar antebe döndü ve ilk iş olarakta milli kuvetleri tensik etti.
Her semtten bir kısım müsella efrat alarak yıldırım ve şimşek taburları namiyle 2 tabur teşkil ve bunların başına abitler tain etti.(1)
Cephelere semt efradı yerleştirerek taburlar talim ve terbiye ile iştigale başladı.
Tabur, Bölük ve takım kumandanlığıyla (Gaziantep Müdafaası) nda çalışan Antepli ihtiyat zabitleri
FOTOĞRAF: Mütekaid Birinci Mülazim Mustafa
FOTOĞRAF: Mülazim Hayri
FOTOĞRAF: Mülazim Sait
FOTOĞRAF: Mülazim Lohanlı Mustafa Merhum
FOTOĞRAF: Mülazim Dişçi Hayri
1 Düşman kuvvetleri hakkındaki malumat, erkanı harp Yüzbaşısı Suat Beyin Gaziantep müdafaası adlı konferansından alınmıştır.
(1) İlk teşkilatta yıldırım taburu kumandanı, ışıldak (1. Mülazim salih) şimşek taburu kumandanı ( 1. Mülazım Güceğeli oğlu Mustafa Bey vardı) Yıldırım Bölük Kumandanları da mülazım edhem, kamil (Hazinedaroğlu) Hayri (dişçi) Fazıl Reşit Beylerdi.
