Özgeçmiş
İSHAK REFET IŞITMAN (1981-1946)
Gaziantep'in eski milletvekillerinden olan İshak Refet lşıtman: şair, dilci, araştırmacı yazardır. 1891 tarihinde Gaziantep'te doğdu. Hukuk ve Edebiyat Fakültesi mezunudur. "ANTEP ŞİİRLERİ" adlı derlememde İshak Refet lşıtman'ın şiirlerine önemli bir yer verdim. Biz o'nu 1946 tarihinde son yolculuğuna ugurladık.
Gaziantep’te Kültür Sanat ve Edebiyatta İz Bırakanlar s.104 (Ahmet AYAZ)
(1889-1946)
Din âlimi ve şâir Abdurrahman Hâkî Efendi ‘nin 9. kuşaktan torunudur. Ailesi yaklaşık 370 yıl önce Antep’e gelen ve oturdukları mahalleye adını veren Kozanlı Türkmen oymağındandır. Şer’i Mahkeme Sicillerinden anlaşıldığına göre 1677’lerde yaşadığı anlaşılan Ali Efendi Kozanlı Camii’ni de yaptırmıştır. İshak Refet 1889 yılında Antep’te doğmuştur. Babası, Hacı Arif Efendi ‘nin oğlu Yakup Efendi ‘nin torunu Hacı İzzet Efendi ‘dir. Annesi XIX. yüzyılda mütesellimlik ve âyânlık mevkilerinde bulunan Seyit Ağazâde Mehmet Beyoğlu Halil Bey’in kızıdır. Annesi tarafından Mütercim Âsım‘ın oğlu olan Hamit Efendi ‘nin teyze oğlu olan Seyyit Ağazâde Mehmet Bey ‘in torunudur. İlk ve orta tahsilini Antep’te yapmış 1908’de İstanbul’a giderek Hukuk ve Edebiyat Fakültelerinde okuyup her ikisinden de 1913 yılında mezun olmuştur. Mart 1914’te Antep’te edebiyat öğretmenliğine başlamıştır. 1. Dünya Savaşı çıkınca silah altına alınmıştır. Yakacık yedek subay okuluna gönderilmiş, savaş sonrası Antep’e dönmüş, işgal kuvvetleri ile mücadeleye başlamıştır. Düşmana yakalanmış, Mısır’a sürgün gönderilecekken bir yolunu bulup Celal Kadri Barlas’la birlikte düşman elinden kaçmışlardır. Antep savunmasının ilk günlerinde Müdafa-i Hukuk Cemiyeti ile aralarında anlaşmazlık çıkmış, bunun üzerine Antep’ten ayrılarak Kütahya’da bulunan halası oğlu Cevdet Barlas’ın yanına gitmiştir. Batı Anadolu’da kurulan Kuva-yı Milliye’de görev almıştır. Savaş devam ederken Maraş Maarif Müdürlüğüne atanmıştır. Savaş sonrası Antep (1923) ve Sivas’ta (1924) Maarif Müdürü olmuştur. Ankara’da da çeşitli görevlerde bulunmuş olan İshak Refet 1927 yılında Diyarbakır milletvekili seçilip Meclis’e girmiştir. Aynı yıl Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu ile birlikte Ankara’da Halk Bilgisi Derneğini kurmuştur. Mayıs 1931’de politikadan çekilmiş, Ankara Atatürk Lisesinde edebiyat öğrenmenliğine atanmıştır. Kurucu üyesi olduğu Türk Dil Kurumu’nda ölünceye kadar aktif hizmetlerde bulunmuştur. 17.10 1946 günü vefat etmiştir. Ankara Cebeci Asri Mezarlığı’nda gömülüdür. Karacaoğlan 1933, Ali Şir Nevai-Muhakemetü’l-Lügateyn 1941, Cumhuriyet Destanı, Atatürk Şiir Kitabı, Anadilden Derlemeler, gibi basılmış 15 eseri vardır. Yayımlanan Kitapları:
Şiir:
Gazi Ayıntab'a Selam- Şiir/1921/Ankara Yenigün Mtb. Ne Mutlu Bana ki Türk Yaratıldım- Şiir /1933/Hâkimiyet-İ Milliye Mtb. Cumhuriyet Destanı-I- Şiirler/1934/ Halkevi Neşriyatı. Cumhuriyet Destanı- II- Şiirler-Ata¬türk- Şiir/1935/Ankara Ulus Mtb.
Diğerleri:
Dil Kavgası- (Çankırı Mebusu Talat Bey’e Cevaplarım) /Ankara/Köy Hocası Mtb.Ankara/1931, Ana Dilden Derlemeler-(H.Z. Koşay İle) Hâkimiyet-İ Milliye Mtb./ 1932, Karacaoğlan- 1933/Hâkimi¬yet-İ Milliye Mtb. Muhakemetül Lügateyn Ali Şir Nevai Çağatayca Tercüme. Ve Türk Dil Kurumu’nca 1945’de ilk baskısı yapılan Türkçe Sözlüğü hazırlayanlardandır.
GÜZELBEY, Gaziantep Büyükleri ve Gaziantep Meşahirine Ek, s.153-163; GÖGÜŞ, Gaziantepi Tanıtıyoruz I, s.174; SOLMAZ- YETKiN, Gaziantep Çevre Incelemeleri, s.99; Cemil Cahit GÜZELBEY, “Gaziantep'te (Ali Efendioğlu) ve (Kozani zâde) Aileleri”, GKD, Ağustos 1972, C.13, s.176; Cemil Cahit GÜZELBEY, “İshak Refet Işıtman”, GKD, S.13, s.227; Uğurol BARLAS, GKD, C.3, S.15, s.62; Cemil Cahit GÜZELBEY, “İshak Refet Işıtman”, Gaziantep Sabah Gazetesi, 27.2.1972; İhsan IŞIK, Yazarlar Sözlüğü, Risale Yay., İstanbu11990, s.225; Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, C.4, s.313.