Batısındaki Amanos (Gavûr) dağlarının Kösürük kolunun doğuya müteveccih ormanlıklarla kaplı dik meyilli yamaçlarının doğu etekleriyle doğusundaki uzun kabir dağının yayvan etekleri arasındaki düz sahada kurulmuştur.
Kuzey ve güneyde geniş bataklık sahalar bulunmaktadır. Gaziantep’in batısında bulunan kasabada 55 Nolu Maraş, Kırıkhan devlet yolu üzerinde olup büyük İslâhiye’den kuzey istikametinde 22. kilo metresindeki Kömürler istasyonundan doğuya ayrılan Altınoğlu devlet şosesinin 72. Kilometresinde Gaziantep bağlıdır. Ayrıca 55 Nolu yolun İslâhiye’de kuzey istikametinde 15. kilometresinde Adana’ya da bağlıdır. İslâhiye ile Kilis arasında 87 kilometrelik toprak tesviyesi (1) halinde bir vilâyet yolu vardır.
İslâhiye Adana, Halep demir yolunun hudut istasyonu olan Meydan ek bezin 27. kilometre kuzeyinde gümrük teşkilatının kurulu bulunduğu bir istasyon olup Adana’ya mesafesi 152, Fevzi Paşa’ya 9 Gaziantep’e 161 Halep’e 141 kilometredir.
Kasaba çok yeni kurulmuş olduğu için hiçbir tarihi esere sahip değildir. Bulunduğu havalide 19. asır sonlarında birçok dere beyleri hüküm sürüyordu. Aralarındaki rekabet ve mücadele sebebiyle havali daimî bir anarşi içerisinde bulunmakta idi.
Hicri 1280 tarihinde intizam ve sükûttun tesis maksadıyla Derviş Paşa kumandasın da askeri kuvvet sevk edildi. Derebeyleri tedip ve Islah edilmiş, o sırada kurulan kasabaya da İslâhiye adı verildi. 513 Rakımlı olan kasaba 4 mahalle 500 hane vardır. (1) Halkın mühim ekseriyeti ziraat, hayvancılık, ormancılık, madencilikle uğraşır. Kasabada bir şehir oteli yapılmak üzeredir (2). Yollarının 750 metre karesi adi kaldırım 3600 metre karesi şose ve 24 bin metre karesi ise ham yoldur. (3) Bir ahşap ikisi beton üç köprüsü (4) 3500 metre karelik bir park (5) ve belediyeye ait 1500 metre karelik bir fidanlığı (6) vardır. 1954 de doksan beygir takatinde dizel motoru ile mücehhez bir termoelektrik santral ve şebekesi tesis edilmiştir. (7) İki içme suyundan biri kasaba içerisindeki göz suyu adlı bir kaynaktan diğeri beş kilometre mesafede beton kasaba içinde demir borularla dağılan çerçili suyundan ibarettir. (8)
Ayrıca 1952’de 7,3 kilometre mesafeden kaptan ve isale şebeke ve depo tesislerini havi olarak getirilen suyun 24 Saatlik verimi 376 tondur. (9) Kasabanın içinden kaynayan Göz suyu mezrûat sahiplerine dönüm hesabıyla para ile belediye tarafından verilmektedir. (10)
Haritası 1951 de imar plânı 1953’de yapılmıştır. Eczanesi yoktur. (10) Bir mezbaha bir genel helâ, bir ilk okul, (11) bir orta okul, birisi belediyeye ait iki otel (13) iki gazino (14) birisi belediyeye ait üç fırın (15) ile bir Cumhuriyet alanı vardır.
Belediye hudutları dışında kaleler, höyükler, su yolları gibi tarihi eserleri ve ziyaretleri vardır. Tarihi Derviş Paşa kışlasının yeri şimdi park haline getirilmiştir. İnşaatta en çok kerpiç ve kısmen taş kullanılır. Damların çoğu çatılı kiremit veya saç örtülüdür. Evlerin yüzde otuz beşi tek katlıdır. Halkın yüzde altmışı ziraat ve hayvancılık, yüzde yirmisi, ticaret, yüzde onu, küçük sanat, yüzde onu ise amelelikle uğraşır. (16)
İslahiye’de Bugün İse Durum Şöyledir
(1) Dükkanlar dahil iki bin haneli olup Dört mahalledir.
(2) Yollar beton yapılmış, yekûn tutarı 3680 metre uzunluğundadır. Geri kalan kısmına ise stabilize malzemesi hazırlanmıştır.
(3) Köprüleri: Çarşı başında 35 metre uzunluğunda bir köprü ile Cumhuriyet caddesinde 7 metre ve diğer bir mahalle de ise; 5 metre uzunluğunda menfezler vardır.
(4) Parklar: Çarşı başında bin metre karelik bir çocuk bahçesi ile Dört bin metre karelik belediye parkı vardır.
(5) Fidanlıklar: Belediyeye ait fidanlık bugün yoktur. Satılmıştır, ilçeyi güzelleştirme derneği ile Belediyenin iştiraki ile Hastane sırtlarına beş bin metre karelik bir fidanlık kurulmuştur.
(6) Elektrik: Üç dizel motoru ile birisi mandiğri Skoda 390 beygir takatında Elektrik gücü vardır.)
(7) Suları: Çerçili, Göz suyu, 10 Kilometreden gelen Fenk suyudur. Yalnız Fenk suyunun 24 saatlik velimi 600 Tondur. Bu su Belediye tarafından ziraatçılara parayla verilir. Bu su bir yıl bir tarafa bir diğer yıl başka tarafa verilir. (8) Plan ve harita:
1961 yılında yapılan imar planınca hareket edilmektedir; (9) Mezbaha ve genel hela:
Bir mezbaha ile Dört genel helası vardır. (10)
Okullar: Dört ilk okul ile bir orta okulu var
(11) Oteller: Belediye’ye ait otel bugün yoktur. İlçede bulunan oteller şunlardır: Kristal palas, Aydın palas, Çiçek palas, Özer palas, Doğan palas, Yeni otel. 12) Gazino: Belediye’ye ait bir gazinosu vardır. (13) Fırınlar: Bugün Belediye’ye ait fırın yoktur. Sekiz fırını var. (14) Halkın geçim yeri. Ve evlerinin imar tarzı: ilçe halkının yüzde ellisinden fazla iki katlı evleri vardır. Halkın yüzde Elli si Tarımla, otuzu, ticaretle onu sanatla, onu ise amelelikle geçinirler.
