"Peşinen söyleyelim ki ilk belediye reisi Mustafa Ağa zamanına ait elimize birçok vesikalar geçmiştir. Bunları ve o zaman belediyece alınmış kararları sırası geldikçe dergimize aktarmaya çalışacağız.
Şimdi biz burada itfaiye ile Zabıtanın ne zaman ayrıldığını ve bu görevlerde kimlerin çalıştığını tespit edebildiklerimizi okurlarımıza belirtmeye çalışacağız.”
Belediyemizde zabıta müdürleri
Tespit edebildiklerimiz:
1-Sinek Fakının oğlu Hüseyin Efendi: Bu zat 1900 yıllarında belediyemizde zabıta müdürlüğü yapmıştır O zaman Zabıta müdürlerine belediye müfettişi, zabıta memurlarına da çarşı ağası denilmekte idi. (Gaziantep halkının en iyi dil vasıflarından biriside herhangi yabancı bir kelimeyi daima kendi şivelerine uydurmalarıdır.)
Yukardaki zattan sonra:
2- Haci Hıdır Oğlu Arit Efendi, (Bu zatın bir oğlu halen Belediye işletmelerinde Mehmet adında bir zattır.)
3- Möhzür Hüseyin’in oğlu İbralım Efendi (Bu zatta sonradan Askeriyeye intisap ile Binbaşılığa kadar yükselmiştir.)
4- Hakkı Gürler (Deli Hakkı)
(Bu zatta mert, doğru sözlü doğru özlü ve her hareketi ile asilade olduğu için daha çok bizim memlekette bu gibilere deli lakabı takılır. Bu o adama sevgiden kinaye olmasından da ileri gelmektedir.)
5- Keretli oğlu Mehmet Turgut
6- Taşçı Hakkı bu (zatta şehrimizin taşçı ailesindendir.)
7- Helûsi Baylar
8- Muhlis Atay (Vekil olarak)
9- Selâhiddin Barlas (vekil olarak)
10- Abdülkadir Siyahhan (vekil olarak)
Hulusi BAYLAR
1938’de Hakkı Taşçıoğlu’nun askere gitmesiyle yerine vekâlet etmiştir. Askerlikten sonra görevi Hakkı Bey ele almıştı. Fakat bir müddet sonra Şirpençe çıkardığı için Hulusi Baylar yine vekâlete getirilmişti. 1944’den sonra esaleten bu göreve getirilmişti. O zaman şehir mahalle muhtarlıkları olmayıp mümessilliklerle idare edilirdi. İşte bu görevde de belediye baktığı için mahalle muhtarlıkları mühürleri de zabıta müdürü yanında muhafaza edilir ve burada kullanılırdı. O zaman Zabıta işleri ile itfaiye işleri de birlikte yürütülürdü.
Zabıta mevcudu yalnız 21 kişiden ibaretti. Geceleri iki memur nöbet tutardı. Bu memurlardan biri ârasa çarşısında diğer biriside belediye binasında kalırdı. En çok yangın çıkması muhtemel yer olarak bu yer akla geldiğinden buraya dikkat edilirdi. Şayet böyle bir şey olacak olursa daireye haber verilirdi ve derhal tedarik edilebilen kimselerle belediyenin emme basma tulumbası yangının çıktığı yere getirilirdi.
Hulûsi Baylarla 21 kişiden ibaret bu az kadro en çok verimli çalışmalarını Belediye reislerinden Hamdi Kutlar zamanında vermişlerdir. 1939 ile 1940- 1941 yılları arasında memlekett.ki ekmek buhranına karşı, karaborsacılarla zabıta arasında mütemadi bir kovalamaca olurdu. Ve neticede bu az kadro bu işinde de başarı ile/yüz aklı ile çıkmasını bilmiştir.
Hulusi Baylar kimdir:
Asılları Beylerbeyi köyünden olmasından kendisi de beylerin toplamı olan Baylar soyadını almıştır. Rüştiye tahsilini Antep’te yapmıştır. 08/06/1930 da zabıta memuru olarak belediyeye girmiştir. 1932’de Komiser muavinliğine 1938’de açılan kursta başarı gösterdiğinden baş komiserlice 1944’de ise asil olarak Zabıta müdürlüğüne getirilmiştir. 1921’de Manastır. Muhacirlerinden İsmail kızı Fevziye ile evlenmiştir- Bu evlilikten Hayri, Mustafa, Fatma, Bedriye. Cevat, Şevket ve Türkân adlarında yedi çotuğu olmuştur.
Çocuklarının hepsini sanatkâr yapmıştır. 13/07/1962’de yaş haddinden emekliye ayrılmıştır.
Hâlen Zabıta Müdürü bulunan Mehmet Baykar’ın hâl tercümesi
Mehmet BAYKAR
(Gaziantep Zabıta Müdürü)
Aslı Malatya’nın İsmet Paşa ilçesi Hamidiye mahallesinde 1329-1913’sde doğmuştur. Annesi Fatma İlikçioğlu, babası İbrahim Baykar’dır. İlk orta tahsillerini yaptıktan sonra askerliğini Urfa muhabere taburunun telsiz bölüğünde yaparak çavuş olarak bitirmişti. Bundan sonra polis mesleğine girerek Tunceli vilâyetine verilmiştir
Elâzığ’da 4’ncü Müfettişlikte Korgeneral Abdullah Aipdoğanın yazı ve şifre işlerinde bulunmuş ve bu görevinde on yıl kalmıştır.
Bundan sonra İstanbul Cibalı karakolunda ve Emniyet müdürlüğü birinci şube takip ve tarassut memurluğunda kalmıştır. Bundan sonra Maraş emniyetine getirilerek bu kadronun birinci şubesinde ve seferberlik müdür vekilliği ile şifre memurluklarında çalışmıştır.
Kendi isteği üzerine yine İstanbul Emniyetine giderek Üsküdar emniyet amirliğinde takip ve tarassut memurluğunda kalmıştır. 1957 yılında kendi isteği ile Gaziantep’e atanmıştır. Şehrimiz Emniyet müdürlüğünün birçok masalarında görev almıştır. 13 Temmuz 1962 yılında yaş haddinden Emekliye ayrılmış ise de belediyenin açık bulunan zabıta müdürlüğüne atanmıştır. 1928 yılında Haci Polat kızı yine kendi memleketlisi Sıdıka ile evlenerek Müzeyyen, Şükran, Türkân, Aysel, adlarında dört kızı olmuştur.
Belediye Zabıta Karakolları:
Şehrimizde ilk zabıta karakolu Suburcunda yapılmıştı. (Şimdiki park kahvenin Hükümet Konağı tarafı köşesinde idi.) Buda belediye tarafından bir seyyar (Gezici) dükkândı. Aynı vaziyette bir de sonradan Şehreküstü tarafına konmuştu. Bu dükkânlar belediye reislerinden Hamdi Kutlar zamanında yapılmıştı. Daha evvelleri M. Ali Kayaalpta bunlardan yaptırmış ise de Zabıta Karakolu olarak Hamdi Kutlar zamanında kullanılmıştır.
Bu seyyar Zabıta karakollarından evvel ise yalnız şimdiki arsada evvelce polis karakolu, şimdide zabıta karakolunun kapıdan girince holüne bir kanapa atılarak ekseriyetle çarşı ağaları burada kalırlar ve bu tahta kanapada otururlardı
İlk Zabıta karakolu binası olarakta yine Hamdi Kutlar zamanında yapılan eski hal binasının içindeki zabıta karakoludur. Şimdide yine zabıta karakolu olarak kullanılmaktadır.
Bugün şehrimizde zabıta karakolu bina olarak: Yeni hal, eski hal, birde arsadaki karakoldur. İcar olarak kullanılan karakollar ise şunlardır:
Kuzanlı, Şehreküstü, Yazıcık, Karşıyaka, Suburcudur. Tabakhanedeki belediye tarafından yapılan Z. Karakolu şimdi kütüphaneye çevrilmiştir. Saçaklı ile Karşıyaka’da bulunan Zabıta karakolları ise kaldırılmış, bunlardan Saçaklıdaki, polis karakoluna çevrilmiştir.
Yan Sayfada Bulunan Zabıta Memurlarımız:
Soldan sağa doğru ön sıradan Komiserler:
Temir Özdemir, Mehmet Özergin, Mehmet Baykar, Yusuf Yıldız, İbrahim Temel, Abbas Hayta, Mustafa Çalışkan, Memik Özdeniz ve memurlardan, Muharrem Ağzı bağlı, ile Zabıta kâtibi Ahmet Katarcı. Temir Özdemir’in arkasındaki yine komiser Enver gûrerdir, Diğer arkadakiler ise Zabıta memurlarımız şunlardır;
Cemil Beşe, Ömer Çapar, İsmail Karâkuzulu, Kâmil Ötufacık, Haydar Akkaya, Ahmet Işık, Abdurahman Özkaplan, Ali Terlemez, Yusuf Çolak ı, Revızi Ustüner, Mehmet Güç, Mehmet Demir Haydar Koçman. Mehmet Ali Toton, Haydar Çapar, Hüseyin Ulutaş, Fehmi Kile, Hayri Astol, Abdullah Bulguroğlu, Şahin Karagân, Hüseyin Kalemci' Mustafa Demir, Ahmet Şahin, Kadir Çete, Haydar Özdeğirmenci, Mühittin Bozan Nuri Kapkap, Abdullah Yıldız, Cevdet Özsoy, M. Sezai Tunçkaldır.
