Gaziantep’in 250 bin nüfusu üzerine tanzim edilecek müstakbel şehir plânında nazarı itibara alınması icabeden sıhhi tesisler şunlardır:
1- Şehrin, müstakbel vaziyeti, yollar, coğrafi durumu, ticari vaziyeti itibarile geniş bir hinterlantın eskiden beri sağlık merkezidir. Urfa, Adıyaman, Malatya ve Maraş’ın bir çok hastaları, şifa ümitlerini burada arar ve bulurlar. Bu bakımdan burada yapılacak hastane bir bölge hastahanesi olacağından asgari 500 yataklık olması icab eder.
2- Sağlık ve Sosyal Yardım Vekâletinin on senelik sağlık plânında memleket sıhhi mıntıkalara ayrılmıştır. Her mıntıka da bir takım, muayyen tesislerin olması icab etmektedir. İlimizde, tabi olarak bu mıntıkalardan birine dahildir. Binaenaleyh bu bölgelerde kurulması mutasavver olan o sıhhi tesislerden bir kısmını, şehrin havası, coğrafi durumu, bugünkü müstakbel planda alacağı sanayi ve ticari vaziyeti nazarı itibara alarak, burada yapılması muvafık olacağı düşüncesiyle müstakbel plânda yer vermesi lazım olan sıhhi tesisler şunlardır:
I - 100 yataklık sağır, dilsiz ve körler müessesesi.
II - 100 yataklık hemşire okulu.
III- 100 yataklık köy ebe okulu.
IV - 100 yataklık dinlenme yurdu.
V - 200 yataklık Sağlık Memurlar okulu.
VI - 500 yataklık Rehabilitasyon Müessesesi.
VII - Bölge Hıfzısıhha labaratuvarı.
3- Modern bir şehirde mandıra ve Pastörize süt imalâthanesi en mühim meselelerden
biridir. Halen ne mandıra ve ne de imalâthane vardır. Müstakbel planda yer alması icap eder.
4- Mezbaha ve soğuk hava deposu: Bugünkü yer ve kapasitesi itibarile şehrin
ihtiyacını karşılıyacak durumda değildir. Plânda nazarı itibara alınmak lazımdır.
5- Tabakhane: Gaziantep eskiden beri tabaklıkta çok ileri bir durumdadır. Bunu nazarı itibara alarak esasen birinci derecede gayri sıhhi müesseseler meyanında olmasından, iskan sahasının haricine çıkarılması icab etmektedir.
6- Hayvan pazarı ve hastanesi: Memleketimizin en mühim servetlerinden biri olan canlı hayvanlar Suriye ve Arap memleketlerine ilimiz kanalı ile sevk edilir. Bu bakımdan hayvan hastane ve pazarına çok ihtiyaç vardır.
7- Gayri sıhhi müesseseler ve fabrikalar: Gaziyurdumuz günden güne sanayi bakımından gelişmektedir. Şehrin müstakbel inkişafıda buna bağlıdır. Bugünkü durumda, fabrikalar, şehirde gelişi güzel dağılmıştır. Yapılacak plânda, sanayi mıntıkasının, şehrin durumu hava ev şartlarını nazarı itibara alarak yerini tayin lâzımdır.
8- Ekmek fabrikası: Hali hazır ekmek fırınlarının çokluğu, gayri sıhhi olmaları çıkan ekmek kalite ve evsafının daimi kontrolünü, Belediyecilik bakımından çok müşkülleştirmektedir. Modern ekmek fabrikalarının tesisi artık bir mecburiyet olmuştur.
9- Su durumu: Su, hayat için en lüzumlu bir unsurdur. Medeni bir şehrin en başta gelen ihtiyaçlarından biridir. Gazi yurdumuzun bugünkü su durumu iki şekil arzetmektedir:
I - Modern tesisata alınmış sulardır ki, bunlar, pancarlı, suyu ile Nizip yolu üzerindeki ve Gazhane civarındaki kuyulardır. Bunlardan elde edilen sular Türktepe ve Aydın babadaki depolarda toplanır ve şehrin su ihtiyacını temin ederler. Yaz aylarında su kafi gelmediğinden bazı semtlere münavebe ile verilir. Bugün, bu kuyuların civarları meskun saha haline gelmeye başlamıştır. Sularının her zaman için kirlenme ihtimali vardır. Bu bakımdan 250 bin nüfus üzerine, şahıs başına, günlük 120-180 litre su temin edecek yeni menbaların bulunması icabeder.
II - Şehirde, modern tesisata alınmamış iptidai, toprak küntlerde nakledilen şunlardırki: Bunlar, Batal hüyüğü suyu, Kanalıcı,Bişirci, Esenbek ve emsali sulardır. Hamam, çeşme ve bazı evlerde kullanılır. Bunlardan bilhassa Batal hüyüğü suyuna tesisat yapılacak olursa istifade edilir.
10- İkinci bir asri mezarlık tesisi: 937 senesinde tesis edilen şimdiki asri mezarlığın kaplamış olduğu sahanın genişliği nazarı itibara alınarak münasip bir yerde ikinci bir mezarlığın tanzimi uygun olur.
11- Kanalizasyon vaziyeti: Modern bir şehirde halk sağlığı bakımından düşünülmesi icabeden en mühim konulardan biri şüphesiz kanalizasyondur. Memleketimiz kanalizasyon tertibatında diğer ellerden kısmen olsun ileri ise de bugünkü modern tesisat bakımından geridir. Bunu şehrin kuruluşu Alleben deresinin durumunu göz önünde tutarak tanzim etmek lâzımdır.
12- Bugünkü sıhhat yuvaları ve mensupları: Bugün şehrimizde 135 yataklık Devlet Hastanesi, 50 yataklık Doğumevi, 50 yataklık Verem Hastanesi, 50 yataklık Trahom Hastanesi, 100 yataklık Çocuk Yuvası, 12 yataklık Belediye Zührevi Dispanseri, 19 yataklık Mecit Barlas Hastanesi vardır.
Resmi vazifesi olan mütehassıs Doktor sayısı 16, Pratisyen 9, serbest mütehassıs Doktor 14, Pratisyen 10 dur. 6 tane serbest diş tabibi, Resmi vazifesi olan 4 Veteriner ile 1 Kimyager vardır. 10 Eczane ve 1 Ecza Deposu bulunmaktadır.
Başlıca görülen salgın hastalıklar: yaz aylarında daha fazlalaşan Tifo Çocuk yaz ishalleri ile yaz Oftalmileridir.
13- Şehrin inkişafı sanayinin gelişmesi ve yeni yeni fabrikaların kurulması ile mümkündür. Bu ise, geniş bir amele sınıfının doğması demektir. Bu bakımdan asgari 200 yataklık -bir işçi hastanesi tesisini icabettirmektedir.
7.4.1956
(Komisyon)
Dr. Hikmet SİRER
Dr. Lütfi SÖYLEMEZ
Dr. Mehmet KUTLAR
Dr. Nilüfer GÜZEL
Vet. Selahattin ERTÜRER
