Özgeçmiş
CEMİL ALEVLİ
Cemil Alevli Gaziantep’in düşman işgalinden kurtuluşundan, yeniden kuruluşuna kadar geçen süreçte görev almış, yaşamının sonunda geride bıraktığı manevi mirasla Gaziantep sanayisi ve ekonomisinin temelini oluşturmuş gerçek bir Cumhuriyet sevdalısıdır. Cemil Alevli, yaşam felsefesi ve tarzı, başardığı ilkler, ulusal kalkınma hamlesine katkıları ve Gaziantep’in çağdaş kent kimliğine kavuşmasındaki çabalarıyla dikkat çeker. Bugün beşincisinin temeli atılan organize sanayi bölgelerinin kurucularının başında gelmesi, binlerce sanayiciye yol göstermesi ve her şeyden önemlisi Gaziantepli oluşu bizler için ayrı bir onur kaynağıdır.
Cemil Alevli, 17 Ekim 1901 yılında Gaziantep’te doğdu. Babası Aliveli oğullarından Mustafa Remzi Efendi, annesi İbrahim Beşezade Sait Ağanın kızı Hatice Hanımdır. Okulöncesi eğitimine Fatma Hoca’dan aldığı derslerle başlar ve bu dönemde Arap alfabesini ve Kuran-ı Kerimi öğrenir. Daha sonra Balıklı semtinde bulunan Mahmudiye İlkokulunu ve ardından Numune Rüştiyesini bitirerek diplomasını alır. Cemil Alevli, eğitim yaşamını lise düzeyinde eğitim veren ve daha sonra adı Ticaret İdadisi olarak değiştirilen Aynül Maarifte sürdürür. Gaziantep Savunması yıllarında 19 yaşında olan Cemil Alevli, bir müddet Balıklı Cephesinde görev yapar. Kendisine kentte bulunan çocuk ve kadınların Tekirsin köyüne nakledilmesi ve bu kafilenin savaş bitene kadar güvenlik sorumluluğu görevi verilir. Kurtuluş Savaşının ardından Gaziantep harabe bir şehir haline gelmiş, uzun süren mücadele sonucu düşman topları kenti önemli ölçüde tahrip etmiştir. O dönemlerde birçok sanat dalı Ermeni ve Rum azınlıkların elindedir ve savaş sırasında bunlar Antep’ten ayrılmıştır. Cemil Alevli akranlarından farklı bir insan olarak çocukluğunu yaşamak yerine küçük yaşlarda öğrenmeye çalıştığı dokumacılıkla ilgilenerek dayısı ve amcasının desteğiyle dokuma tezgâhları işletmeye başlar. Tezgahlarda üretilen kumaşlar onun en büyük merakı ve geliştirilmesi için ideali olmuştur. Çevre illerden temin ettiği Ermeni ustalara para ödeyerek bu alandaki eksiklerini tamamlamaya çalışan Cemil Alevli, yaşamının ilk dönemlerinde kentin önemli üreticileri arasına girmiş, tezgahlarında üretilen kumaşlar ve yünlü dokumalar iç piyasada adeta kapışılmıştır. Onun çocukluk sevdası tekstil sektörü attığı başarılı öncü adımlarla bugün Gaziantep sanayisinin bel kemiği olmuştur. Sanayileşmenin kentin kalkınmasında itici güç olduğu düşüncesi o yıllarda benimsenir, ancak bunun için ne devlet desteği ne yeterli sermaye ve yetişmiş insan gücü vardır. Gaziantep’in ileri gelenlerinden Ali Beşe aynı zamanda Cemil Alevi’nin dayısıdır. Birçok meslek kolunun kentte yeniden canlandırılması için önemli çalışmalar yapan Ali Beşe, eğitimin önemini dile getirerek genç yeteneklerin Avrupa ülkelerine sanayi eğitimine gönderilmesini savunur. Dönemin yöneticileri bu görüşü destekler ve bu amaçla İl Özel İdaresi tarafından Gaziantep’ten beş genç seçilerek Almanya’ya yüksek öğrenime gönderilir.
İşte bu beş gençten birisi de Cemil Alevlidir. 1922 yılında Gaziantep Lisesinin önünde düzenlenen bir törenle Almanya’ya uğurlanan beş gencin başında dönemin Gaziantep Milletvekili Kılıç Ali vardır. Gaziantep’ten Adana’ya kadar 6 gün at sırtında süren yolculuğun bundan sonraki bölümü yaklaşık 5 ay sürmüştür. Uzun ve yorucu geçen bu çileli yolculuk sonrasında Cemil Alevli ve arkadaşları Almanya’ya ulaşır. Cemil Alevli Almanya’da dil sorununu çok kısa bir sürede çözdükten sonra tekstil eğitimi almaya başlar. Derslerindeki üstün başarısı onu bir anda okulun başarılı öğrencilerinden birisi yapar. Alevli, o dönemde Almanya’da çeşitli konularda dikkatini çeken önemli gelişmeleri not alarak Gaziantep’e mektuplar halinde gönderir ve bu mektupların Gaziantep’te çıkan Gazi Sancak Gazetesinde yayınlanmasını sağlar. Amacı 1. Dünya Savaşından sonra Almanya’da başlatılan kalkınma hamlesinin Anadolu’da da başlatılmasını sağlamaktır. Almanların yaşam şekilleri ve sanayi alanındaki çalışmalarını dile getiren makalelerinde Türk tarımının gelişmesi, ekonominin kalkınması ve eğitim alanında reformlar yapılmasını tavsiye eden önemli notlar vardır. "Almanya’dan Mektuplar" başlığıyla yayınlanan bu makaleler Gazianteplilere ışık tutmuş, görüş ve önerilerinden yararlanılmıştır. Almanya’da bulunduğu süre içinde gerek Gaziantep’ten gerekse Anadolu’nun değişik yerlerinden Almanya’ya giden Türklere rehberlik yapmak ve yol göstermek için de önemli çalışmalar yapan Cemil Alevli, mesleki alandaki ilk başarısını 1926 yılında Gaziantep’te kurulması planlanan bir tekstil fabrikasının projesini çizerek gerçekleştirir. Maadin Bank adıyla bilinen bu günkü Sümer Bank o dönemlerde Gaziantep’te bir tekstil fabrikası kurmak istemektedir. Gaziantepli girişimcilerin desteklediği bu yatırımda kentin ileri gelenleri kurulacak tesisin yüzde15’ine ortak olmuştur. Plan ve projeleri Cemil Alevli tarafından uzun ve titiz araştırmalar sonucu hazırlanan fabrikanın temeli düzenlenen bir törenle atılmış fakat dönemin Gaziantepli İktisat Bakanının görevden ayrılmasıyla yeni gelen bakan tarafından bu girişim durdurulmuştur. Temeli atılan bu fabrika, bu günkü organize sanayi bölgelerinin başlangıcı sayılmaktadır. Kentin bir an önce sanayileşmesi Cemil Alevli’nin en büyük idealiydi.
Bazı yeni iş kollarını Gaziantep’e kazandıran Cemil Alevli 1926 yılında İstanbul hâkimi Mehmet Ali Kavadar’ın kızı Mehlika Hanımla evlenir. Bu evlilikten Oktay, Nüket ve Ayla adında üç çocuğu dünyaya gelir. Çocuklarının eğitimine büyük önem veren Alevli, onların en iyi şartlarda eğitilmeleri için bütün imkanlarını seferber ederek toplumsal kalkınmanın güçlü bir neferi olmalarını sağlar. Çocukluk yıllarından itibaren en büyük ideali olan Gaziantep’te bir tekstil fabrikası kurmak düşüncesi, zaman içerisinde adeta onun yaşama nedeni haline gelir. Bu idealini gerçekleştirmek için büyük bir sermaye gerekmektedir. Cemil Alevli değişik iş kollarında 7 yıl süren ticaret hayatına başlar. Girişimcilik ruhu bugün Gaziantep için büyük önem taşıyan birçok iş kolunun da ilk nüvesini oluşturur. Otomotiv, otomotiv yedek parçası, çeşitli gıda ürünleri, tarımsal faaliyetlerin modernize edilmesi, Gaziantep’te petrol ve petrol ürünlerinin satış ve dağıtımı, çağdaş iş anlayışının gelişmesinde büyük hizmetleri olmuştur. 1932’de Gaziantep’in ilk entegre sanayi tesisi kurulur. Zamanla önemli bir cazibe merkezi olmaya başlayan Gaziantep köylerden ve çevre illerden göç almaya başlamış, işsizlik kentin ortak sorunlarının en başında gelen önemli bir sorun olmuştur. Cemil Alevli değişik iş kollarında elde ettiği başarıların ardından hayalindeki büyük tesisi kuracak birikimi de sağlamıştır. Bu günkü Kurtuluş Camii yakınlarında bulunan alanı satın alarak fabrikaya dönüştüren Cemil Alevli, büyük uğraşlarla yurt dışından getirttiği modern makineleri fabrikasına kurar ve kendi elektriğini üreten bu fabrikanın mekikleri 1932 yılında işlemeye başlar.
Gaziantep’in ilk modern ve entegre tesisi olan Veliç İplik Fabrikası birkaç yıl içerisinde diğer kişi ve kuruluşlara da ilham kaynağı olmuştur. Nitelikli elemanların yetiştiği bu tesiste özellikle göçlerle kente gelen işsizlerin istihdamı ve bu şekilde kent içi huzurun sağlanması önemli ölçüde gerçekleşir. Kurulan fabrika ilk dönemlerinde adeta bir halk eğitim merkezi gibi çalışır. Bu alanda yeterli sayıda nitelikli eleman bulunmadığı için Velic İplik Fabrikası çalışan işçilere iş öğreten bir okul gibi faaliyet gösterir. Günümüzde kentte bulunan birçok tekstil fabrikasının usta ve usta başı konumundaki elemanları o dönemlerde Velic İplik Fabrikasında yetişir. Sanayi sektöründeki çalışma ve iş ahlakı bu modern tesislerde belirlenen kurallar üzerine kurulur. Gaziantep yavaş yavaş sanayi kenti olma yolundadır. Cemil Alevli Almanya’da aldığı tekstil eğitimini yine zaman zaman yurt dışına yaptığı iş gezileriyle perçinlerken Avrupa ülkelerinde gözlemlediği birçok teknolojik yenilik ve uygulamanın Gaziantep’e getirilmesinde öncülük yapar. O dönemde karşılaştığı en büyük güçlük özellikle ithalat izni alınmasından kaynaklanmaktadır. Makinelerin montaj ve bakımıyla ilgili sorunların her biri farklı bir öykü olabilir. Altyapısı olmayan bir ülkede modern bir sanayi tesisi kurmanın zorlukları düşünülenden daha fazladır. Düzenli elektrik, sağlıklı altyapı, ulaşım, haberleşme ve benzeri kamu hizmetleri Avrupa’nın çok gerisindedir. Cemil Alevli, yokluklar ve imkansızlıklar içerisinde başardığı atılımlarla Gaziantep’in ve Anadolu’nun sanayi alanında söz sahibi olması ve bugün dünya ülkeleriyle boy ölçüşecek noktaya taşınmasındaki ilk basamak ve ilk yol gösterici oldu. O, bilgi ve deneyimlerini toplumla paylaşan, yeni iş kuracaklara rehberlik yapan, yaşadığı tecrübeleri büyük bir sabırla aktaran bir toplum öğretmeni gibiydi. Onun bu liderliği ve geniş vizyonu Gaziantep’in çağdaş bir dünya kenti olma yolunda önemli faktörlerin başında gelmektedir.
Ben değil biz diyenlerden, birliktelikten ve paylaşımdan yana olan bir kişiydi Cemil Alevli. Toplumsal kalkınma ve dayanışmaya hizmet etmek amacıyla kurulan derneklere üye olarak, Kızılay ve Türk Ocağı’nda uzun süre görev yapmıştır. Uzun yıllar Belediye Şehir Meclis üyeliği görevinde bulunmuş, 1927 yılından beri üyesi olduğu Gaziantep Ticaret Odası Başkanlığı ve Meclis Başkanlığını da başarıyla yürütmüş olan Cemil Alevli, Gaziantepli sanayici ve iş adamlarının dünya piyasalarına açılmalarında önderlik görevi üstlenmiştir. Özellikle Gaziantep’in bir ihracat merkezi olabilmesi yolundaki çabaları, kendi iş kolundaki rakip firmaları dahi teşvik eden tutumu onun ölümsüzleşmesinde ki ana faktörlerdendir. Öyle ki Cemil Alevli, Gaziantep’in dünya pazarına açılabilmesi için kendi alanı olsun olmasın birçok sektörün gelişimine ve kalkınmasına katkılar sağlamıştır. Gazianteplinin ürettiği el emeği, göz nuru ürünlerin pazarlanmasında iş adamlarına ve ihracatçılara yol göstermeyi kendisine ilke edinmiştir. Veliç İplik Fabrikası zaman içerisinde teknolojisini yenilemiş ve ürettiği kaliteli ürünlerle Türkiye’nin en saygın firmaları arasında girmiş, Gaziantep’in sanayi alanındaki ilk örnek başarısını da gerçekleştirmiştir. Onun yaşamı, çalışmaları, başarıları ve gerçekleştirdiği ilkler pek çok girişimciye örnek olmuştur. Siyasette de aktif rol alan Alevli,1941- 1946 yıllarında CHP Gaziantep İl başkanlığı yapmış, özel yaşamında ve işindeki başarılarını siyasi yaşamında da göstererek kentin sorunlarının çözümünde önemli çalışmalar yapmıştır. Kentin kalkınması ve sosyal alanda gelişmesi için gerekli devlet yatırımlarının Gaziantep’e ve bölgeye getirilmesinde en etkin yolun siyasetten geçtiğine inanan Cemil Alevli, kendisine getirilen ısrarlı teklifleri kabul ederek milletvekili seçilir. Dürüst ve ilkeli bir politika izleyen Cemil Alevli gerek il başkanlığı gerekse milletvekilliği döneminde Gaziantep’in temel altyapısını geliştirebilmek için uğraş verir.
Onun zamanında gerçekleştirilen birçok hizmetten günümüzde de yararlanılmaktadır. Kara, hava ve demir yolu ulaşımının kalkınmadaki yaşamsal önemini çok iyi bilen Cemil Alevli ilk büyük adımını havaalanı projesinin gerçekleştirilmesi için atar. Yapılacak çalışmaları bireysel çabalarla yürütmektense toplumun değişik katmanlarından insanların da bu çalışmalara destek vermesi gerektiğine inanır. 1943 yılında Gaziantep’e Havaalanı yapılması için harekete geçmiş, bu projenin tamamlanması için kampanya başlatarak hiçte küçümsenemeyecek bir bağışla Gazianteplilerin kampanyayı desteklemesini sağlamıştır. Kampanya da toplanan paralarla alınan arazi İl Özel İdaresine devredilerek Özel İdare desteğiyle Gaziantep Havaalanı 1944 yılında hizmete açılmıştır. O tarihlerde kente ulaşım sadece stabilize bir kara yolu ile sağlanmaktaydı. Gerek il başkanlığı gerekse parlamenterliği döneminde özel uğraşlar vererek 1953 yılında faaliyete geçen demir yolu hattının Gaziantep, Kargamış güzergahından geçmesini sağlayarak, hava, kara ve demiryolu taşımacılığının kente ulaşmasında etkin rol oynamıştır. 1946-1950 yılları arasında milletvekili olarak parlamentoda görev yapan Cemil Alevli, kara, hava ve demiryolu ulaşımıyla ilgili çalışmalarının yanı sıra, devlet yatırımlarının Gaziantep’e getirilmesi için de yoğun uğraş vermiştir. Tekel fabrikasının genişletilmesi, kara yollarının iyileştirilmesi, eğitim alanında önemli hamlelerin başlatılması gibi kenti yakından ilgilendiren sorunlara çözümler üretilmesi bu çalışmalardan bazılarıdır. Gerçek bir eğitim gönüllüsü olan Cemil Alevli için eğitim, milli kalkınmanın ve Ulu Önder Atatürk’ün gösterdiği çağdaş uygarlığın yoludur. Bunun içindir ki o eğitim ve öğretime büyük önem vermiş, birçok okula maddi yardımlarda bulunmuş ve ilk defa 1952 yılında Yazıcık semtinde Mehlika Alevli İlkokulu’nu, 1963 yılında da Karşıyaka semtinde 20.000 m² alan üzerine Adsız İlkokulunu yaptırmıştır. Mütevazı bir kişiliğe sahip olan Cemil Alevli birçok alanda ki hizmetlerinin kamuya yansımasına izin vermediği gibi yaptırdığı okullara da isminin verilmesini istememiş, bu tür hizmetlerin millete vefa borcu olduğu düşüncesini savunmuştur. Vefatından sonra Adsız İlkokulu’nun adı Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından Cemil Alevli İlkokulu olarak değiştirilmiştir.
Cemil Alevli Gaziantep sanayisinin gelişmesine paralel olarak eğitim alanındaki kalkınmanın da şart olduğuna inanmıştır. Gelişen Gaziantep’in ve kalkınan ülkenin yakın vadede nitelikli eleman gücüne daha çok ihtiyacı olacağını, ancak her ailenin çocuklarını eğitim için Ankara, İstanbul gibi uzak kentlere gönderemeyeceğini biliyordu. İnsanların kendi şehirlerinde kaliteli eğitim alması gerektiğine inanan Cemil Alevli, 1963 yılında bir grup eğitim gönüllüsüyle birlikte, Atatürk ilke ve devrimleri doğrultusunda eğitim vermek üzere modern eğitimi ve etkin yabancı dil öğretimini ön plana çıkaran Gaziantep Koleji'ni kurmuş, bundan sonraki yaşamını tamamen eğitime adamıştır. Gaziantep Kolej’inin gelişmesi, büyümesi ve kalkınması için gecesini gündüzüne katan Cemil Alevli, çok büyük emek ve fedakârlık isteyen böyle bir çalışmayı eğitim gönüllüsü arkadaşlarının ve Gaziantep halkının katkılarıyla başarıyla tamamlayarak Gaziantep’e değerli bir eğitim kurumu kazandırmıştır.
Kuruluş aşamasında Gaziantep Koleji Açma ve Yaşatma Derneği’nin desteğiyle Gaziantep Koleji adı altında faaliyet gösteren Gaziantep Koleji, 6 Haziran 1973 tarih ve 6657 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla vakıfa dönüştürülerek Gaziantep Kolej Vakfı adını almıştır. Yaşam felsefesi, toplumsal çalışmaları, idealleri ve reform niteliğindeki uygulamalarıyla örnek bir insan olan Cemil Alevli gerçekleştirdiği başarıların huzuruyla 1 Nisan 1972 Pazar günü aramızdan ayrılmıştır.
Kültür Adamları
(Büyük bir hayır ve kültürsever başarılı bir iş adamı)
(KİTAP YAZARI)
4. İslam Halifesi Hz. Ali «Bana bir harf öğretenin kulu olurum» demiş. Ya bir kelime değil, bir harf değil binlerce çocuğun okuyup yetiştiği okul yaptıranlar için ne denmeli?
Cemil Alevli yaşamı, başarılarıyla, yalnız yazdığı kitapla seslendiği gençlere değil, yaşlılara da örnek olacak kişiliğe sahip bir kentdaşımızdır. Doğup büyüdüğü Gaziantep'e 4 tane kültür yuvası armağan ederek adını sonsuzluğun burçlarında dalgalandırmıştır. Ayrıca CHP.il başkanı ve milletvekili olarakta öncülük ettiği
Büyük girişimlerle kendini seçen yurttaşlarına borcunu fazlasıyla ödemiştir.
Yazdığı (Gençlere Başarı Yolu) adlı, kitabının iç kapağında, yaşamında uyguladığı ilkeler sayesinde büyük bir maddi varlığa ulaştığı vurgulanmaktadır. Gaziantep'te milletvekili de büyük iş adamları da yetişmiştir. Bunlardan kimileri gibi onun da başarılı bir kimse olarak ortaya çıkışım, bu ilkelerle onun kişiliğinde aramak gerektir.
YAŞAM ÖYKÜSÜ
Cemil Alevli'nin yaşam öyküsü̈ yukanda adı geçen kitapta bütün ayrıntılarıyla anlatılmaktadır. Buna göre:
Gaziantep'in Alaybey mahallesinde Tüysüzoğlu sokağında 17 Ekim 1 3 17 (1901) de doğmuştur. Babası Alivelioğulları'ndan Mustafa Remzi Efendi, anası İbrahim Beşe zade Sait Ağa kızı Hatice hanımdır. Sait Ağanın babasına Mamat Ağa da denildiğinden dayısı Ali Efendi’ye Mamat Ağa zade de denilirdi. Ali Efendi Memleket sever bir kimseydi. İttihat Tarakki partisi Antep şubesinde söz sahiplerinden
Biriydi. Savunma savaşı sırasında Müdafa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i Merkeziyesin de ön sırada -görev yapmıştır.
Cemil bey 1926 da İstanbul hakimlerinden Mehmet Ali Kavadar'ın kızı Mehlika hanımla evlenmiştir. Mehmet Ali Bey dayısı Hamdi beyin damadı idi. Yani Mehlika Hanıma dayısı kızının kızı idi. Bu evlilikten Oktay adında bir oğlu ile Nüket ve Ayla adlarında iki kızı olmuştur. Bunlardan Nüket Hanım kentimizin ünlü̈ İş adamlarından
Celal Ersoy, Ayla, Özcan Alevli ile evlenmiştir. Cemil beyin her üç çocuğu da damatları da yüksek öğrenimlerini yapmış olup İngilizce dilini bilmektedirler.
Cemil Alevli öğrenimine Fatma Hoca adında bir hanım hocadan Arap alfabesini ve Kur'an okuyarak başlamıştır.
Bundan sonra sırasıyla Balıklıda Mahmudiye okulunu daha sonra Nümune Rüştiyesini bitirerek diploma aldı.
Cemil beyin yaşam öyküsünü̈ incelerken okulun adındaki Nümune sözcüğünün nedenini de öğrenmiş bulunuyoruz. O zamana kadar okullarda resim, musiki, yabancı dil ve beden eğitimi dersleri yokken Nümune rüştiyesinde sözü̈ geçen dersler de öğretilmeye başlandığından Nümune yani örnek okul adı verilmiştir. Anılarında geçen ilginç bir olay öğretim konusunda nereden nereye geldiğimizi
Açıklar bir örnektir. Şöyle ki: Cemil Bey Nümune rüştiyesinde öğrenci iken Hüseyin Paşa Camii imamı kendi kafada 20 kişilik bir kalabalıkla okula gelerek yabancı dil, resim, müzik ve beden eğitimi derslerinden ötürü̈ okulun başöğretmeni İbrahim Hilmi Konuralp'a «sen burasını kiliseye döndürdün» diye çıkıştığını, daha sonra da imzasız tehdit mektupları gönderildiğini belirtiyor.
Cemil Alevli bundan sonra «halkın desteği ile yaşayan» Aynil-muarif» adlı, lise derecesinde öğretim yapan okula giriyor. Kültür Pınarı demek olan bu -okulun adı sonra (Ticaret İdadisi) oluyor. Bu okulu bitirdiğine ilişkin bir açıklama yoktur.
Gaziantep Savunma Savaşı başladığı sırada 19 yaşında bulunan Cemil Bey bir süre Balıklı cephesi emrinde görev yapıyor. Savaş içinde ailesiyle birlikte Tekirsin köyüne giderek burada oturuyor. Bu gidişte Heyet-i Merkeziye üyesi dayısı Ali Efendi Ve babası Mustafa Remzi Efendi’nin etkisi, kadın ve çocuklardan oluşan ailenin başında köyde bir erkek kimsenin bulunması gereği neden olduğu anlaşılıyor.
Savaş bittikten sonra 1922 yılında Gaziantep Özel idaresince tekstil öğrenimi için Almanya'ya gönderiliyor. Buradaki öğrenimi Yüksek Tekstil okulunda ve konusu hu olan fabrikalarda 4 yıl sürüyor. Burada bulunduğu sırada Türk öğrencilerinin kurdukları dernekte başkanlık görevini yapıyor.
Almanya'da öğrenimini bitirdikten sonra Gaziantep'e dönüyor. Çeşitli girişimleri oluyor. Veliç iplik fabrikasını kuruyor. Bunu genişletiyor. Sonunda kentin çok itibarlı ve zengin iş adamları arasına giriyor.
Anılarından öğrendiğime göre, 1930 yılına kadar Gaziantep'e birbirine karşı iki takım arasında ·sürüp gelen çekişmeler nedeniyle C.H. P .de tarafsız bir idare, kurulunun iş başına gelmesi için çalışan Kılıç Ali Bey, kendine idare kurulu başkanlığım teklif ederse de kabul etmez. Ancak-tarafsız bir idare kurulu ve Başkan iş başına gelinceye kadar İstanbul avukatlarından kayınbabası Mehmet Ali Bey üzerinde Anlaşırlar. Sonunda Sayın Ömer Asım Aksoy yönetim kurulu Başkanı olur. Böylece yıllar geçer. 19.41 de parti müfettişlerinin istekleri üzerine C.H.P. ne girer. Sonra da yönetim kurulu başkanlığına getirilir. 1945 de C.H.P. sinin Genel kurul toplantısında Başkan vekili 1946 dada-milletvekili olur.
1973 yılında çıkanları B.M.M. albümünde 1920-1973 yıllarını kapsamaktadır. Cemil Alevli hakkında şu bilgi verilmektedir:
«Cemil Alevli 1901 Gaziantep, Almanya'da dokumacılık sanayii
Alın. Sanayi kurma ve ticaret Fabrikatör, Gaziantep C.H.P. İl Başkanı.
HİZMETLERİ
Cemil beyin büyük bir fabrika kurarak yurdun iş ve iktisadi yaşamına yardımı üzerinde durmuyorum. Onun Yurt ve Gaziantep 'e asıl yardımı il başkanı ve milletvekili olduktan sonra kendini göstermiştir.
Bunlardan birincisi: Hava alanı yerini kazandırmasıdır. Bu işe öncülük eder 120 bin lira toplar. Şimdiki hava alanının 2 milyon m2 lik yerinin satın alınmasını sağlar. Alan düzeltilerek uçakların yazın inip kalkmaları olanak içine girer.
İkincisi: 1945 kurultayına gittiği vakit, Gaziantep'in yıllardır. Çözümüne çalıştığı ana davalarından biri olan demiryolu işine eğilir. Muzaffer Canpulat merhumla birlikte bayındırlık komisyonuna giderek istatistiklere dayalı açıklamalar yaparlar. Parti programına aldırırlar. O zamanki Gaziantep milletvekillerinin de yardımıyla iş
Hükûmet programına da girer.
Cemil beyin doğup büyüdüğü kente olan hizmetlerinden biri de 3 okul yaptırıp armağan etmiş bulunmasıdır. Bunlar açılış sırasıyla Mehlika Alevli, Adsız ilkokulu ile Gaziantep kolejidir. Kolej sonra Milli Eğitime devredilerek Anadolu Koleji adını almıştır. Kolejin yürümesi için kurulan vakıf ölümünden sonra kızı sayın Nükhet
Ersoy'un gayret ve başkanlığında kolej yakınında bir ilkokul daha yaptırılmıştır.
Gaziantep Büyükleri (C.C.G. s.85)
Gaziantep Kültür Derneği tarafından yeni bir kitap daha satışa çıkarıldı. (Gençlere Başları yolu Cemil Alevlinin hayatı ve hayat görüşü) ismini taşıyan bu eser, Gaziantep Kültür Derneği Kitap ve Broşür yayınları içinde 36 numarayı taşıyor. Kitabı hazırlayan Hulusi Yetkin tarafından, bu eserin yayınlanma sebepleri ve nasıl hazırlandığı önsöz kısmında açıklanmış̧. Hayatta tatbik ettiği metot sayesinde hiç̧ yoktan büyük bir servet sahibi olan ve aynı zamanda Gaziantep'in ekonomik, siyasal ve sosyal hayatında önemli bir rol oynayan Cemil Alevli’nin hayatı ve hayat görüşü bu kitapda ele alınmış̧. Hulusi Yetkin tarafından Cemil Alevli’ye sorulan Yüz on iki sorunun cevapları ile, 44 fotoğrafla süslü̈, 168 sahifelik değerli bir kitap meydana getirilmiş̧
Kitap iki bölüme ayrılmış̧. II fasıldan meydana gelmiş̧ olan birinci bölümde: Cemil Alevlinin hayatı konu olarak ele alınmış̧. Birinci bölümde fasıllar, geçen zamana göre sıralanmış̧. Cemil Alevli'nin doğum yılı olan 1901 tarihinden 1963 yılına kadar geçen olaylar fasıl fasıl anlatılmış̧. Bu II fasıl içinde bilhassa: 1900 ila 1920 yılları arasındaki Gaziantep okullarının, durumu Ermenilerle Türklerin ekonomik, kültürel, sosyal altınlarda karşılıklı mücadeleleri 1922 yılı dünyasında Gaziantep’ten Almanya’ya bir yolculuğun nasıl geçtiği, Cumhuriyet devrinde kurulan ilk iplik fabrikalarından biri olan Velic İplik fabrikasının meydana gelmesi için ilk sermayenin nasıl elde edildiği. Velic İplik Fabrikasının karşılaştığı hayret uyandırıcı İdarî zorluklar ve imkânsızlıklarla nasıla savaşıldığı- Gaziantep’te mahallî siyasi gurupların senelerce birbirleriyle çarpışması bölümünde: Bir yandan çok çetin bir hayat mücadelesi imtihanı vererek başarı kazanmış̧ Cemil Alevli'nin hayat hikayesini öğrenirken, diğer yandan da Gaziantep'in 1901 ilâ 1963 yılları arasında cereyan etmiş̧ birçok olaylarının da iç̧ yüzünü̈ daha iyi öğrenmiş̧ oldum.
Kitabın ikinci bölümünde: Cemil Alevlinin hayat görüşü ele alınmış̧. Birinci fasılda: Cemil Alevlinin Hayat görüşünde yıllar ilerledikçe meydana gelen değişikliklerin ana hatları anlatılmış̧. Cemil Alevlinin hayatında 1901 ilâ 1623 yılları dogmatik görüş̧ devresini, 1923 ilâ 1926 yılları bocalama devresini, 1926 ilâ 1936 Yılları materyalist devreyi teşkil etmiş̧. Bil hassa materyalist devrenin son bulma sebeplerini doğuran olayları büyük bir ilgi ile okudum. Cemil Alevlinin hayatında 1936 ilâ 1939 yılları duraklama zaman parçasını, 1939 ilâ 1945 yılları yeni bir görüş̧ arama çabası de geçen devreyi, 1945 ilâ 1957 yılları tasavvuf sahasında hakikati arama ve etüt devresini teşkil etmiş̧. 1957 ilâ 1963 yıllarında ise Cemil Kievlinin hayat görüşü̈ tam olarak teşekkül etmiş. Kitabın İkinci bölümün de yer alan diğer dört fasılda ise Cemil Alevlinin 1963 yılındaki hayat görüşü açıklanmış̧: insan oğlunun kim olduğu, dünyaya nerden ve niçin geldiği, ölüm hadisesinin mahiyetinin ne olduğu, öldükten sonra nereye gidildiği, insan ruhunun anlamının ne olduğu, nefisle mücadele, insanın dört önemli yetisi, müsbet ilmin ışığı altında tasavvuf görüşü ile neo ispritizma görüşü arasında farklar konularında Cemil Alevlinin görüşleri anlatılmış̧. Bu kısımları büyük bir ilgi ile okudum. Kitabın son faslında ise Cemil Alevli, gençlere doğrudan doğruya seslenmiş̧. Hayat ve dünya görüşünü̈ özetlemiş̧ ve gençlere başarı yollarını hatırlatmış.
Eserin bilhassa ikinci bölümünde yer alan konular, Gaziantep yayın hayatında ilk defa bu kitapta geniş ölçüde ele alınmış bulunuyor. Eserin yalnız gençler arasında değil, yaşlılar arasında da büyük bir ilgi ile karşılaşacağını tahmin ediyorum.
Gaziantep Kültür Dergisi cilt.7 sayı.80 s.17-18-19 (Mehmet Solmaz)